10 pierwszych kobiet, które zostały szefami rządów

To one przecierały szlaki w świecie pozornie zarezerwowanym dla mężczyzn. Nie dały sobie wmówić, że polityka nie jest domeną kobiet – i udowodniły, że mają rację.

1. Sirimavo Bandaranaike

Pierwsza kobieta premier uzyskała stanowisko w obecnej Sri Lance, wyspiarskim państwie na Oceanie Indyjskim – wcale nie w Europie! Do władzy doszła w 1960 roku i sprawowała ją do 1965 roku.

Reklama

Później jeszcze dwukrotnie zasiadła w fotelu premiera: rządziła Sri Lanką od 1970 do 1977 roku i od 1994 do 2000 roku (przeczytaj nasz artykuł na jej temat). Co więcej, do działania w polityce zachęciła także córkę – Chandrika Kumaratunge w 1994 roku została prezydentką Sri Lanki.

2. Indira Gandhi

Córka Jawaharlala Nehru, pierwszego premiera niepodległych Indii, wychowała się w cieniu walki o wolność swojego kraju. Niemal nie miała wyboru – po prostu musiała pójść w ślady ojca. Urząd objęła w dwa lata po jego śmierci, w 1966 roku, i sprawowała władzę nieprzerwanie przez 11 lat.

Nie było to zresztą jej ostatnie słowo. Po trzyletniej przerwie w 1980 roku ponownie zasiadła u sterów. Jej karierę przerwała nagła śmierć: zginęła w zamachu 31 października 1984 roku.

3. Golda Meir

Trzecia i ostatnia premierka, która objęła rządy jeszcze w latach 60. – i stało się to także poza Europą. Golda Meir stanęła na czele izraelskiego gabinetu w 1969 roku i zajmowała to stanowisko do 1974 roku.

Nazywano ją „żelazną damą” izraelskiej polityki na długo zanim mianem tym zaczęto określać jej brytyjską koleżankę po fachu, Margaret Thatcher.

Reklama

Fotel premiera był dla niej zwieńczeniem długiej kariery w polityce. Rozpoczęła ją zresztą z hukiem: znalazła się wśród 24 sygnatariuszy izraelskiej deklaracji niepodległości z maja 1948 roku!

4. Elisabeth Domitien

Pierwsza premierka na kontynencie afrykańskim została powołana w styczniu 1975 roku, w najbardziej niezwykłych okolicznościach. Urząd powierzył jej dyktator Republiki Środkowoafrykańskiej, Jean-Bedel Bokassa, kilka lat wcześniej obwołany dożywotnim prezydentem, a wkrótce wyniesiony na tron cesarski.

Dlaczego Bokassa, zbrodniarz i tyran, zdecydował się na kobietę? Historyczka Guida M. Jackson twierdzi, że… na swój sposób był wrażliwy na los żeńskiej części społeczeństwa. Na przykład w 1971 roku w Dzień Matki wypuścił wszystkie kobiety z więzień.

Elizabeth sprawowała urząd przez niewiele ponad rok, do kwietnia 1976; do dzisiaj pozostaje jedyną w historii premierką Republiki Środkowoafrykańskiej.

5. Margaret Thatcher

Przełom dla kobiet w Europie nastąpił w 1979 roku, gdy premierką Wielkiej Brytanii została Margaret Thatcher. Przez następne 11 lat, dysponując sporą większością w parlamencie, żelazną ręką rządziła krajem, przeprowadzając wiele kontrowersyjnych reform.

Jaki był bilans jej rządów? Spytana kiedyś o to, co zmieniła w Wielkiej Brytanii, odpowiedziała: „wszystko”.

Reklama

6. Maria de Lourdes Pintasilgo

Zaledwie kilka miesięcy po nominacji Thatcher, w sierpniu 1979 roku, szefowa rządu pojawiła się także w Europie kontynentalnej. Maria de Lourdes Pintasilgo rządziła jednak Portugalią zdecydowanie krócej, bo tylko do stycznia 1980 roku.

W ówczesnej Portugalii, pogrążonej w chaosie po upadku trwającej kilkadziesiąt lat dyktatury, podobnie krótkotrwałe gabinety nie były niczym niezwykłym. Między 1976 a 1983 rokiem powstało i upadło aż szesnaście rządów!

7. Eugenia Charles

Ta niezwykła kobieta, której dziadkowie mieli jeszcze status niewolników, była nie tylko pierwszą premierką, ale także pierwszą prawniczką w Dominice, wyspiarskim państwie na Morzu Karaibskim.

Do władzy doszła w 1980 roku i aż dwa razy – w 1985 i 1990 roku – była ponownie wybierana na urząd. „Nigdy nie będziemy bogaci, ale myślę, że możemy być samowystarczalnym narodem z odrobiną oszczędności i rozwoju” – mówiła swoim wyborcom.

Reklama

8. Gro Harlem Brundtland

Kariera polityczna norweskiej polityczki Gro Harlem Brundtland potoczyła się bardzo szybko. Od jej pierwszego stanowiska – debiutowała jako minister środowiska w 1974 roku – do objęcia urzędu premiera minęło zaledwie sześć lat.

Szefową rządu była trzykrotnie: przez kilka miesięcy w 1980 roku, między 1986 a 1989 rokiem oraz od 1990 do 1996 roku. W tym czasie póbowała między innymi przekonać Norwegów do przyłączenia się do Unii Europejskiej – nie odniosła jednak sukcesu.

9. Milka Planinc

Na dziesięć lat przed ostatecznym upadkiem Jugosławii także w tym kraju na czele rządu stanęła kobieta. Milka Planinc, chorwacka polityczka, zajmowała urząd premiera od 1982 do 1986 roku.

Widząc coraz gorszą sytuację ekonomiczną kraju, Planinc próbowała przeprowadzić przynajmniej ograniczone reformy, zaczęła też spłatę coraz większego zagranicznego długu.

Reklama

Nie zdołała jednak zapobiec katastrofie; państwo, którym kierowała, rozpadło się 6 lat po jej ustąpieniu ze stanowiska.

10. Benazir Bhutto

Pierwszą dziesiątkę kobiet-szefów rządów zamyka premierka Pakistanu, Benazir Bhutto, która sprawowała władzę w latach 1988-1990. Trzy lata później wybrano ją ponownie: kierowała gabinetem także między 1993 a 1996 rokiem.

Przez kolejną dekadę była ważną postacią w pakistańskiej polityce. Jej karierę, podobnie jak karierę Indiry Gandhi, przerwał zamach na jej życie. Zginęła 27 grudnia 2007 roku.

Przeczytaj także o najpotężniejszej cesarzowej Bizancjum. Nawet senatorom kazała całować swoje stopy

Reklama

Bibliografia

• Guida M. Jackson, Women Rulers Throughout the Ages. An Illustrated Guide, ABC-CLIO 1999.

Ilustracja tytułowa: Golda Meir w 1965 roku (domena publiczna).