Miejsce zbrodni na polskich oficerach.

Dlaczego doszło do zbrodni katyńskiej? Stalin początkowo wahał się co zrobić z polskimi oficerami

Strona główna » II wojna światowa » Dlaczego doszło do zbrodni katyńskiej? Stalin początkowo wahał się co zrobić z polskimi oficerami

Szacuje się, że do sowieckiej niewoli w 1939 roku dostało się 240-250 tysięcy polskich żołnierzy. Wśród nich było około 10 tysięcy oficerów. Chyba nie od razu podjęto decyzję o ich wymordowaniu.

Pojmanych od samego początku traktowano brutalnie. Zabijano ich przy byle sposobności, co było tym łatwiejsze, że Związek Sowiecki nie respektował konwencji haskiej i genewskiej.


Reklama


Polskich jeńców umieszczano początkowo w obozach przejściowych zorganizowanych na okupowanych ziemiach polskich lub w pobliżu granicy po sowieckiej stronie.

Oddani w łapy hitlerowców

Wobec ogromnej rzeszy jeńców już 2 października 1939 roku władze sowieckie podjęły decyzję o zwolnieniu 42 tysięcy szeregowych żołnierzy pochodzenia białoruskiego lub ukraińskiego do domów. Natomiast w październiku i listopadzie 1939 roku Sowieci przekazali Niemcom 43 tysiące jeńców pochodzących z terenów przez nich okupowanych.

Niemcy w zamian przekazali stronie sowieckiej 14 tysięcy „swoich” jeńców pochodzących z Kresów. Resztę polskich wojskowych i policjantów odizolowano w ośmiu obozach rozdzielczych i specjalnych.

Przedmioty należące do polskich oficerów zamordowanych w Katyniu.

Kwiat polskiej inteligencji

Uchwała sowieckiego Politbiura z 2 października dzieliła jeńców polskich według kryteriów klasowo-politycznych. Wyżsi rangą oficerowie Wojska Polskiego mieli być osadzeni w obozie specjalnym w Starobielsku, natomiast funkcjonariusze Policji Państwowej, wywiadu, kontrwywiadu, żandarmerii i straży więziennej zgromadzeni w Ostaszkowie.

Później, z uwagi na przepełnienie obozu w Starobielsku, polskich oficerów kierowano także do Kozielska.

Wielkie historie co kilka dni w twojej skrzynce! Wpisz swój adres e-mail, by otrzymywać newsletter. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.

Była to nie tylko elita Wojska Polskiego i Policji Państwowej, ale także kwiat polskiej inteligencji, bowiem wielu jeńców było oficerami rezerwy, zmobilizowanymi do służby tuż przed wybuchem wojny.

W cywilu pracowali jako wykładowcy akademiccy, nauczyciele szkół średnich i powszechnych, urzędnicy, lekarze, inżynierowie, prawnicy, artyści, literaci, publicyści. Często wybitni specjaliści w swojej dziedzinie nauki lub sztuki.

Darek Kaliński jest też autorem książki Czerwony najazd. Prawda o tym, jak Sowieci wbili nam nóż w plecy we wrześniu 1939 roku. Możesz ją kupić na przykład w Empiku.
Darek Kaliński jest też autorem książki Czerwony najazd. Prawda o tym, jak Sowieci wbili nam nóż w plecy we wrześniu 1939 roku. Możesz ją kupić na przykład w Empiku.

Skazani na zagładę

Wydaje się że początkowo władze sowieckie same do końca nie wiedziały, co począć z polskimi jeńcami. Dopiero na początku marca 1940 roku wykrystalizowała się idea dotycząca ich przyszłości.

Jej autorem był Ławrientij Beria, który w dokumencie przesłanym do Stalina zaproponował, aby polskich jeńców wojennych – oficerów, członków „kontrrewolucyjnych” partii i organizacji „powstańczych”, którzy nadal, nawet w obozach, próbują kontynuować swoją antysowiecką działalność, a w przypadku ich uwolnienia z pewnością włączą się do walki przeciwko Związkowi Sowieckiemu – rozstrzelać.


Reklama


Według projektu los ten miał spotkać 14 700 polskich jeńców i 11 000 osób osadzonych w więzieniach NKWD w zachodnich obwodach Białorusi i Ukrainy.

Propozycja Berii została zaaprobowana 5 marca 1940 roku przez Józefa Stalina i członków Biura Politycznego WKP(b) w osobach: Klimienta Woroszyłowa, Wiaczesława Mołotowa, Anastasa Mikojana, Michaiła Kalinina i Łazara Kaganowicza. Do podjęcia stosownych działań w tej sprawie zobowiązano NKWD.

Zobacz też unikalne wspomnienia francuskiej kobiety zesłanej do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück.

Bibliografia

  1. Sławomir Kalbarczyk, Zbrodnia. Droga do prawdy. Kara? Katyń po 65 latach, Biuletyn IPN nr 5-6 (52-53) 2005.
  2. Natalia S. Lebiediewa, Rozstrzeliwanie i deportacje ludności polskiej w ZSRR w latach 1939-1941, Niepodległość i Pamięć tom 5, nr 2(11) 1998.
  3. Zbigniew S. Siemaszko, Jeńcy wojenni (ZSRR 1939-1941), Zeszyty Historyczne Kultury Paryskiej nr 82, Instytut Literacki, Paryż 1987.
  4. Zbiorowe, Okupacja sowiecka ziem polskich 1939-1941, Instytut Pamięci Narodowej, Rzeszów-Warszawa 2005.
  5. Zbiorowe, W cieniu czerwonej gwiazdy. Zbrodnie sowieckie na Polakach (1917-1956), Wydawnictwo Kluszczyński, Kraków 2012.
  6. Zbiorowe, Zbrodnia katyńska. W kręgu prawdy i kłamstwa, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010.
Autor
Dariusz Kaliński
2 komentarze

 

Skomentuj WOJAK Anuluj

Jeśli nie chcesz, nie musisz podawać swojego adresu email, nazwy ani adresu strony www. Możesz komentować całkowicie anonimowo.


Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.