Kawa, napój o globalnej popularności, ma bogatą historię, która zaczyna się od etiopskich legend. Czy wiesz, jak ziarna, które dziś pobudzają miliony, trafiły z odległej Kaffy na europejskie salony? Prześledźmy jej fascynującą podróż, od mistycznych początków po kontrowersje Kościoła i narodziny kawiarnianej kultury.
Legendy i wczesne odkrycie kawy w Etiopii
Czy zastanawiałeś się kiedyś, skąd tak naprawdę pochodzi kawa? Historia tego cudownego napoju jest niezwykle barwna i sięga IX wieku, do regionu Kaffa w Etiopii. To właśnie tam narodziła się kawa – dosłownie i w przenośni.
Reklama
Najbardziej znana legenda głosi, że odkrycia dokonał przypadkiem pasterz o imieniu Kaldi. Zauważył, że jego kozy po zjedzeniu czerwonych owoców pewnego krzewu zachowywały się niezwykle energicznie i wesoło. Sam spróbował jagód, poczuł przypływ sił i pobiegł z owocami do pobliskiego klasztoru. Mnisi, po kilku próbach, przygotowali napój, który pomagał im zachować czujność podczas długich modlitw.
Badania historyczne potwierdzają, że kawa rzeczywiście pochodzi z etiopskich wyżyn – głównie z okolic Kaffy i Abisynii – skąd trafiła na Bliski Wschód, do Jemenu, gdzie zaczęto palić ziarna i doskonalić sposób parzenia. Istnieją też inne barwne opowieści – jedna z nich mówi o naturalnym pożarze w Abisynii, kiedy to spalone krzewy kawy wydzieliły silny aromat, który zwrócił uwagę ludzi na niezwykłą roślinę.
Brzmi trochę jak baśń? Może i tak, ale właśnie w ten sposób, krok po kroku, narodziła się tradycja, przy której dzisiaj wiele osób zaczyna swój dzień.
Rozprzestrzenianie się kawy na Bliskim Wschodzie i w Imperium Osmańskim
Uprawa i spożywanie kawy jako napoju zaczęły się między XIII a XV wiekiem na Półwyspie Arabskim (głównie w Jemenie, gdzie w XV wieku pojawiły się pierwsze plantacje i stamtąd ziarna ruszyły w dalszą drogę).
W kulturze arabskiej kawa szybko stała się symbolem gościnności i pretekstem do spotkań, a pierwsze kawiarnie – miejscami, które pełniły funkcję centrów wymiany myśli i życia towarzyskiego. Pierwsi, którzy kwestionowali zgodność napoju z prawem islamskim, byli uczonymi i duchownymi, ale szybko później docenili ją jako napój pobudzający umysł (oraz ciało) do pracy.
Reklama
W XVI wieku kawa rozpowszechniła się w Imperium Osmańskim; w Stambule powstały jedne z pierwszych kawiarni na świecie, które gromadziły poetów, filozofów i polityków. Dzięki kontaktom handlowym kawa z Jemenu i Bliskiego Wschodu trafiła do Europy, gdzie w XVII wieku zdobyła ogromną popularność.
Pierwsze przybycie kawy do Europy Zachodniej
Zaskoczenie może być spore, ale kawa do Europy Zachodniej trafiła już w XVI wieku – za sprawą handlowych kontaktów z Bliskim Wschodem i Imperium Osmańskim. Zasługa jest głównie Wenecjan, którzy pośredniczyli w handlu między światem islamu a Europą, a w 1554 roku w Konstantynopolu działała pierwsza znana na kontynencie kawiarnia.
Później poszło już szybko – w 1650 roku w Oksfordzie osmański Żyd Jakub otworzył pierwszą kawiarnię w Europie Zachodniej. We Francji takie lokale pojawiły się najpierw w Marsylii (około 1659 roku), a potem w Paryżu (1672) i to właśnie przez Francję kawa trafiła też do Niemiec – w Bremie kawiarnia działała już w 1673 roku.
Po odsieczy wiedeńskiej (1683) Jerzy Franciszek Kulczycki otworzył jedną z pierwszych kawiarni w Europie Środkowej. Zaskakujące, jak szybko zwyczaj picia kawy rozprzestrzenił się po całym kontynencie, prawda?
Reklama
Rozwój kawiarni w Europie
Tradycja kawiarniana zaczęła się na naszym kontynencie w Konstantynopolu, gdzie w 1554 roku otworzono pierwszą kawiarnię. Następnie, w 1645 roku, na placu św. Marka w Wenecji powstała pierwsza kawiarnia w tym mieście.
W Anglii pierwszą kawiarnię otworzył w 1652 roku w Oksfordzie imigrant ze Środkowego Wschodu Jakub. Angielskie kawiarnie szybko stały się miejscami spotkań intelektualistów, określanymi jako „uniwersytety za pensa.” We Francji pierwsze bary kawowe pojawiły się około 1659 roku w Marsylii, a w Paryżu zaczęto je zakładać od 1672 roku. Najsłynniejsza francuska kawiarnia, Café Procope, otworzyła się w 1686 roku i szybko stała się miejscem spotkań artystów i pisarzy.
W Wiedniu tradycję zapoczątkował Polak Jerzy Franciszek Kulczycki, który w 1685 roku założył kawiarnianą tawernę „Pod Błękitną Butelką.”
