Pocztówki dźwiękowe były prawdziwym hitem wśród młodzieży. Fot. Piotrm00/domena publiczna

PRL-owskie towary, których dzisiaj już (prawie) nie znajdziesz w sklepach. Czy znasz je wszystkie?

Strona główna » Polecane » PRL-owskie towary, których dzisiaj już (prawie) nie znajdziesz w sklepach. Czy znasz je wszystkie?

PRL – jak na ludową demokrację przystało – był krajem niedoboru. W sklepach brakowało niemal wszystkiego, a to, co się pojawiało, niekoniecznie spełniało najwyższe standardy. Może dlatego część ówczesnych klasyków dawno wyszła już z obiegu. Co można było kupić, ale już się nie da?

Młody Polak, który przeniósłby się w czasie o kilka dekad wstecz, w peerelowskich sklepach i lokalach usługowych mógłby się poczuć bardzo zagubiony. Na próżno szukałby Coli, Pepsi, Fanty czy choćby Snickersa. Swoich podartych, wysłużonych dżinsów Levi’s nie byłby w stanie zastąpić nowymi. W zamian oferowano by mu jednak szereg rodzimych produktów o obco brzmiących nazwach.


Reklama


Towary te w książce Zapomniane słowa z PRL-u i nie tylko przypomina Franciszek Czekierda, od kilku dekad zajmujący się zbieraniem wychodzących z użytku określeń. Jakie wyroby królowały na sklepowych półkach? Oto kilka najpopularniejszych, o których dzisiaj mało kto już pamięta.

Zapomniane produkty z czasów PRL-u

Cytronada – żółty napój, przypominający lemoniadę. Opakowany w przezroczystą folię, którą trzeba było przebić załączoną słomką, by zaspokoić pragnienie.

Szampan mleczny – o wdzięcznej nazwie „serwowit”. Produkt, który pojawiał się w latach 70. i 80. Był to lekko kwaskowaty, musujący sfermentowany napój mleczny, podobno zawierający śladowe ilości alkoholu. Sprzedawano go w butelkach o pojemności 0,25 litra.

Oranżada w proszku – pomarańczowy proszek, który po rozpuszczeniu w wodzie zamieniał się w oranżadę. Sprzedawany w papierowych torebkach… i najczęściej spożywany przez dzieci na sucho.

Wyrób czekoladopodobny – praktycznie jedyna dostępna pod koniec epoki peerelu „czekolada”. Kakao, na które brakowało dewiz, zastępowano tu tłuszczami roślinnymi. Z rzadka pojawia się na półkach sklepowych i dzisiaj.

Wyroby czekoladopodobne wyglądały i smakowały „prawie” jak prawdziwa czekolada… Fot. SKopp, lic. CC BY-SA 3.0.

Marmolada na wagę – w latach 60. była powszechnie sprzedawana w sklepach spożywczych. Otrzymywano ją z przecierów owocowych, gotowanych na cukrze. Można było ją kupić w pięciokilowych drewnianych skrzynkach lub jeszcze większym walcowatym wiaderku.

Butelka z zalakowanym korkiem – zwykle zawierająca napój alkoholowy, ale czasem także sok czy ocet. Zanim pojawiły się kapsle i zakrętki, butelki takie korkowano, a następnie oblewano czerwonym lakiem, na którym odciskano pieczęć monopolu spirytusowego. Obywatele Polski Ludowej często próbowali je otwierać bez korkociągu, uderzając dłonią w dno butelki.

Rajtuzy prążkowane – element ubioru przeznaczony dla dzieci, wykonany z grubej bawełny. Rajtuzy często występowały w mało atrakcyjnym kolorze kawy z mlekiem. Franciszek Czekierda wspomina, że jego koleżanki ich nienawidziły. Może dobrze, że pod koniec lat 60. ta „ozdoba” damskich nóg zniknęła ze sklepów.

Pocztówka dźwiękowa – hit sprzedaży wśród młodzieży, „uboga krewna płyty gramofonowej” – jak pisze Czekierda. Z jednej strony znajdowała się kartonowa pocztówka, a z drugiej – wyżłobione rowki na folii. Przystępna cena sprawiała, że młodzi chętnie wysyłali sobie przeboje Maryli Rodowicz, Beatlesów czy Toma Jonesa.

Pocztówkę dźwiękową można było odtworzyć na przykład na gramofonie Bambino. Fot. Wojciech Pysz, lic. CC BY-SA 3.0.

Chusteczka materiałowa – powszechnie używana, zanim nie pojawiły się chusteczki jednorazowe. Przetrwała do dzisiaj, ale pełni już niemal wyłącznie funkcję ozdobną.

Polskie dżinsy – czyli tak zwane „szariki” lub „odry”, szyte w Zakładach Przemysłu Odzieżowego w Szczecinie. Wykonywano je z mocno wybielanej tkaniny bawełnianej z różnymi domieszkami. Miały charakterystyczny, marmurkowy deseń. Co więksi modnisie odrywali z nich polskie metki, by ukryć „wstydliwe” pochodzenie…

Fibrowa walizka – wykonana z tworzywa, powstałego po sprasowaniu papieru bawełnianego lub celulozy, nasyconej chlorkiem cynku, i wzmocniona metalowymi okuciami. Występowała w różnych wielkościach, najczęściej w kolorze brązowym.


Reklama


Bibliografia:

Franciszek Czekierda, Zapomniane słowa z PRL-u i nie tylko, BoSZ 2019.

Autor
Anna Winkler
4 komentarze

 

Skomentuj Nimrod Anuluj

Jeśli nie chcesz, nie musisz podawać swojego adresu email, nazwy ani adresu strony www. Możesz komentować całkowicie anonimowo.


Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.