Tajemnicze tunele, usytuowane zaledwie kilkadziesiąt metrów od podnóża piramidy Cheopsa (Chufu), odkryto już w XIX wieku. Do dzisiaj jednak egiptolodzy nie są zgodni po co je wykuto. Czy nowa teoria pozwoli wreszcie rozwikłać zagadkę?
Podziemne korytarze, które starożytni Egipcjanie wykuli w litej skale, zostały zlokalizowane przez Howarda Vyse’a oraz Johna Perringa w drugiej połowie lat 30. XIX wieku. Egiptolodzy są zgodni, że pochodzą one z okresu panowania faraona Cheopsa – a więc z tego samego czasu, gdy w Gizie wzniesiono wielką piramidę.
Reklama
„Próbne korytarze”
Tunele, biegnące na osi północ-południe, znajdują się niespełna 88 metrów od wschodniej podstawy Wielkiej Piramidy. Mierzą niemal 23 metry długości oraz schodzą na 10 metrów w głąb.
Jak czytamy w książce doktora Zahiego Hawassa pt. Magic of the Pyramids Vyse i Perring sądzili, że tunele stanowiły podziemia nigdy nieukończonej piramidki, przeznaczonej na miejsce pochówku jednej z żon faraona. Trzy takie grobowce, o wiele mniejsze od monumentalnej piramidy Cheopsa, znajdują się bowiem w bezpośrednim sąsiedztwie tuneli.
Przez kilkadziesiąt lat była to obowiązująca teoria. Wszystko zmieniło się za sprawą dokładnych pomiarów wykonanych na początku lat 80. XIX wieku przez Williama Flindersa Petrie’ego. Zgodnie z tym, co podaje Szymon Zdziebłowski w książce pt. Wielka Piramida, brytyjski archeolog doszedł do wniosku, że tunele stanowią:
(…) modele dwóch głównych korytarzy w Wielkiej Piramidzie – opadającego i wstępującego, dodatkowo zaznaczono również dolną część Wielkiej Galerii wraz z początkiem tunelu wiodącego do Komory Królowej. Określił je mianem „próbnych korytarzy”.
Reklama
Zgadza się ich szerokość i wysokość oraz kąt opadania, skrócone są jednak odległości – na przykład ta dzieląca miejsce łączenia tunelu w stosunku do miejsca, gdzie rozpoczyna się Wielka Galeria.
Po co jednak w ogóle tworzyć „próbne korytarze”? Petrie był przekonany, że starożytni inżynierowe chcieli przetestować różne rozwiązania zanim zostały one zastosowane we wznoszonej nieopodal piramidzie Cheopsa. Mimo że wielu egiptologów przychyla się do tej teorii nie przekonuje ona doktora Marka Lehnera.
Podziemia piramidy pomocniczej
Jeden z najwybitniejszych obecnie żyjących specjalistów zajmujących się tematyką piramid w Gizie przypuszcza, że tunele faktycznie mogą być pozostałością po nigdy niewybudowanej piramidzie. Jednak ŵ przeciwieństwie do Vyse’a i Perringa archeolog uważa, że planowano ją jako piramidę pomocniczą lub rytualną dla samego faraona Cheopsa.
Lehner twierdzi ponadto, że gdyby piramida powstała prawdopodobnie byłaby około dwukrotnie większa od trzech grobowców królowych. Budowę jednak porzucono z uwagi na zmiany jakie zaszły po tym, gdy w 5 roku swego panowania Cheops ogłosił się wcieleniem boga słońca Ra. Nowy kult wymagał bowiem rozbudowy górnej świątyni, co kolidowało z planami wzniesienia piramidy.
Reklama
Obserwatorium astronomiczne
Teoria Lehnera nie jest ostatnim słowem w dyskusji na temat zagadkowych tuneli. W 2020 roku doktor David Ian Lightbody opublikował na łamach magazynu „Journal of Ancient Egyptian Architecture” tekst, w którym przekonuje, że tunele służyły do obserwacji astronomicznych.
Zdaniem uczonego wykuto je jeszcze przed rozpoczęciem budowy samej piramidy Cheopsa. Konstrukcja miała pozwolić na dokładne określenie północnego bieguna niebieskiego Ziemi.
Obecnie znajduje się on w okolicach najjaśniejszej gwiazdy konstelacji Małej Niedźwiedzicy, ale 4500 lat temu układ gwiazd na niebie prezentował się zupełnie inaczej niż obecnie. Gwiazdą Polarną był wówczas Thuban.
Zdaniem Lightbody’a pomiary wykonane dzięki tunelom pozwoliły później na precyzyjne wyznaczenie boków Wielkiej Piramidy, które są zwrócone na cztery strony świata.
Bibliografia
- Zahi Hawass, Magic of the Pyramids. My adventures in Archeology, Harmakis Edizioni 2015.
- David Ian Lightbody , Moving heaven and earth for Khufu: Were the Trial Passages at Giza components of a rudimentary stellar observatory?, „Journal of Ancient Egyptian Architecture” 4, 2020.
- Szymon Zdziebłowski, Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności, Wydawnictwo Poznańskie 2023.
Ilustracja tytułowa: Piramida Cheopsa (Rüdiger Stehn/CC BY-SA 2.0).
