W marcu 1798 roku rządzący Francją Dyrektoriat wyznaczył niespełna 29-letniego Napoleona Bonaparte na dowódcę nowo utworzonej Armii Wschodu. Młody generał, stojąc na czele blisko 40 tysięcy marynarzy i żołnierzy, miał najpierw zająć Maltę, a...
Dzieci polskich chłopów w XIX wieku przyzwyczajone były do ciężkiego życia. Od najmłodszych lat musiały pomagać w gospodarstwie, niedojadały i nawet za najmniejsze występki czekały je surowe kary. Wśród małych mieszkańców wsi była jednak grupa...
Skąd się wzięli Kaszubi? Nieznana historia jednej z najbardziej niezrozumianych mniejszości w Polsce
W polskich podręcznikach do historii dzieje Kaszub i Kaszubów właściwie nie funkcjonują. O całym Pomorzu pisze się tak, jakby od zawsze było piastowskie i polskie. Jak jednak przypomina kaszubska reportażystka Stasia Budzisz, własne dzieje Kaszubów...
Jan Jur-Gorzechowski był wielką miłością Zofii Nałkowskiej. Pisarka całkowicie straciła głowę dla bohatera polskiego ruchu niepodległościowego. Autorka Granicy szybko jednaj pożałowała ślubu z drugim mężem. Oficer miał bowiem jasny obraz tego jakie...
Eliza Orzeszkowa zapisała się w historii polskiej literatury jako jedna z najważniejszych powieściopisarek epoki pozytywizmu. Autorka Nad Niemnem otarła się nawet o Nagrodę Nobla. Zanim jednak zyskała sławę i uznanie przypięto jej łatkę...
Dla ubogich mieszkańców galicyjskich wsi kradzieże były prawdziwą zmorą. Chłopi, którzy ledwie wiązali koniec z końcem nie mieli więc żadnej litości dla przestępców, którzy wpadli w ich ręce. Oto jak jeszcze w latach 70. XIX wieku włościanie karali...
W 1889 roku Paryż gościł wystawę powszechną. Jedną z największych atrakcji czekających na gości przybywających do miasta stanowiła, wzniesiona właśnie na tę okazję, trzystumetrowa wieża Eiffla. Chociaż dzisiaj trudno sobie wyobrazić stolicę Francji...
14 października 1806 roku wojska Napoleona rozgromiły pruską armię w bitwie pod Jeną-Auerstedt. Po wkroczeniu do Berlina już tylko krok dzielił Cesarza Francuzów od polskich ziem. Z wojskowego punktu widzenia było oczywiste, że poderwanie do walki...
Przez stulecia polscy chłopi nie odczuwali żadnej potrzeby dokładnego odmierzania czasu. Jeszcze w połowie XIX wieku dla przytłaczającej większości mieszkańców nadwiślańskich wsi zegary były drogą i zbędną fanaberią. O tym jak wielkim dziwem dla...
Młody Adam Mickiewicz trafił do Kowna w 1819 roku. Jako nauczyciel szkolny miał odpracować stypendium studenckie, dlatego pobyt w mieście nad Niemnem traktował niemal jak zesłanie. Szybko jednak znalazł pocieszenie w ramionach sąsiadki, Karoliny...
Robert Falcon Scott poświęcił lata na realizację swego największego marzenia, którym było zdobycie bieguna południowego. Gdy wreszcie dotarł do celu, okazało się, że nie był pierwszy. Kilka tygodni wcześniej na biegun dotarł Norweg Roald Amundsen...
Aniela Pająkówna poznała Stanisława Przybyszewskiego w czerwcu 1899 roku podczas jego odczytu we Lwowie. Słynny pisarz i poeta zrobił ogromne wrażenie na malarce, która niedawno wróciła z Paryża. Mimo że na autora manifestu Młodej Polski w Krakowie...
Gdy w 1910 roku Robert Falcon Scott wyruszał na biegun południowy jego celem było więcej niż tylko zdobycie tego punktu przed kimkolwiek innym. Anglik zabrał ze sobą również grono uczonych mających prowadzić pionierskie badania. Grupie naukowców...
Pan Twardowski stał się bohaterem niezliczonych baśni i legend. O szlachcicu, który miał zaprzedać duszę diabłu pisali między innymi Adam Mickiewicz i Józef Ignacy Kraszewski. Przedstawiona przez nich postać nie była jednak owocem samej tylko...
Ogłoszony 7 maja 1794 roku uniwersał połaniecki mógł całkowicie zmienić los polskich chłopów pańszczyźnianych. Dokument nadawał mieszkańcom wsi prawa, o których przez stulecia nie mogli nawet marzyć. Oto co Tadeusz Kościuszko obiecywał włościanom.
W zdominowanym przez mężczyzn świecie nauki Maria Skłodowska-Curie stała się ewenementem. Pomimo ewidentnej wrogości części środowiska udało jej się wspiąć na sam szczyt. Była pierwszą kobietą profesorem Sorbony, dwukrotnie została laureatką Nagrody...
Stanisław Przybyszewski zapisał się w historii jako jeden z czołowych polskich pisarzy przełomu XIX i XX wieku. Twórca manifestu Młodej Polski był jednak człowiek pozbawionym jakichkolwiek skrupułów moralnych. W 1899 roku stał się bohaterem...
Pablo Picasso i Fernande Olivier poznali się w 1904 roku. Francuska modelka szybko zawróciła w głowie młodemu artyście, stając się jego pierwszą muzą. O tym jak wyglądał ich burzliwy związek piszą Marta Orzeszyna i Małgorzata Gutowska-Adamczyk w...
Większość mieszkańców XIX-wiecznych małopolskich wsi egzystowała w skrajnym ubóstwie. Aby zrozumieć skalę wyzwań, jakie przynosiło im codzienne życie warto pochylić się nad kwestią tego, jak były wyposażone chłopskie chaty. O nieodzownym...
Urodzony w 1809 roku Juliusz Słowacki nie miał sielankowego dzieciństwa. Już jako czterolatek stracił ojca. Z kolei jego ojczym odszedł w bardzo nietypowych okolicznościach, gdy przyszły poeta miał 15 lat. Później stał się on jedną z negatywnych...
W marcu 1912 roku brytyjską prasę obiegła informacja o tym, że wyprawa polarna kierowana przez Roberta Falcona Scotta zdobyła biegun południowy. Szybko okazało się jednak, że tak naprawdę laur pierwszeństwa przypadł Norwegowi Roaldowi Amundsenowi. O...
W XIX wieku sława nie oznaczała tego samego co dzisiaj. W każdym razie nie dla kobiet. Młode dziewczęta z dobrych domów, które marzyły o karierze scenicznej, musiały liczyć się z tym, że będą poniżane, wyśmiewane, a nawet stawiane w jednym rzędzie z...
W 1875 roku borykająca się z problemami zdrowotnymi 33-letnia Maria Konopnicka wyjechała do uzdrowiska w Szczawnicy. Nie towarzyszyli jej jednak mąż Jarosław i gromadka dzieci, ale dwaj amanci. Podczas pobytu w górach Konopnicka napisała cykl...
Małżeństwa polskich chłopów i chłopek przez stulecia nie miały nic wspólnego z miłością. Jeszcze 160 lat temu był to kontrakt między dwiema rodzinami. Przyszli państwo młodzi często wcześniej nawet się nie znali. Tak właśnie było w przypadku Jana...
Żony polarników często porównuje się do starożytnej, legendarnej Penelopy, małżonki Odyseusza, która – jak podaje Homer – wiernie czekała na jego powrót z wojny trojańskiej. Znoszenie długiej rozłąki i samotności było typowym losem kobiet, które...
Pod koniec października 1909 roku opinią publiczną wstrząsnęła wiadomość, że trzej paulini zbrukali klasztor na Jasnej Górze, okradając obraz Matki Boskiej z kosztowności i wotów. Śledczy szybko dotarli do złodziei. A potem było już tylko gorzej...
Higiena osobista mieszkańców polskiej wsi przez całe stulecia ograniczała się co najwyżej do obmycia twarzy i rąk. Kąpano się zaś tylko od wielkiego święta. Takie podejście do czystości miało bardzo przykre konsekwencje dla otoczenia. Zdecydowanie...
Robert Falcon Scott przez lata marzył o tym, że jako pierwszy człowiek zdobędzie biegun południowy. Już w 1901 roku dowodził najwcześniejszą oficjalną brytyjską wyprawą na Antarktydę. Dziewięć lat później podjął kolejną próbę. Co prawda w jej...
Brak higieny, wiedzy medycznej oraz odpowiedniej opieki sprawiały, że 150 lat temu nowo narodzone chłopskie dzieci były narażone na ciągłe niebezpieczeństwo. W efekcie na wsi powstało wiele mitów związanych z najwcześniejszym etapem życia. Oto...
Średniowieczni i nowożytni chłopi w Europie regularnie doświadczali wielkich klęsk głodu. Od drugiej połowy XVIII wieku sytuacja zaczęła się jednak zmieniać. Dzięki sprowadzonej z Ameryki roślinie miliony mieszkańców wsi na całym kontynencie...
