Codzienność chłopów żyjących zaledwie 150 lat temu diametralnie odbiegała od warunków, do jakich sami jesteśmy obecnie przyzwyczajeni. Różnice były tak wielkie, że pod pewnymi względami aż trudno wyobrazić sobie dawną wiejską egzystencję. Jak zatem...
W czasie I wojny światowej Turcja opowiedziała się po stronie państw centralnych. Przymierze z Niemcami i Austro-Węgrami okazało się katastrofalnym wyborem dla pogrążonego w kryzysie państwa, które we wcześniejszych stuleciach należało do...
Mimo że już wcześniej powstawały podobne konstrukcje, to właśnie kartaczownica Gatlinga nazywana jest ojcem współczesnych karabinów maszynowych. Konstruktor tej śmiercionośnej broni twierdził, że stworzył ją… w celach humanitarnych. O jej historii...
Maria Wasiłowska i Jarosław Konopnicki pobrali się latem 1862 roku. Przyszła poetka początkowo bardzo kochała swego o 12 lat starszego męża. Z czasem jednak coraz bardziej zaczęły jej przeszkadzać liczne przywary ślubnego. W końcu autorka Roty wdała...
Bitwa nad Marną, stoczona w dniach od 6 do 12 września 1914 roku, jest uważana za jedną z najważniejszych batalii w dziejach świata. W krwawych zmaganiach na przedpolach Paryża wzięły udział ponad dwa miliony żołnierzy. Oto jak wyglądały losy...
Jan Słomka o żywieniu na polskiej wsi wiedział wszystko i niczego nie ukrywał. Przymierał głodem jako osierocony nastolatek, rachował jadło, gdy był zwyczajnym chłopem, wreszcie mógł zażyć odrobiny wiejskiego luksusu, gdy został nieźle sytuowanym...
Samuel Woodfill należy do najczęściej odznaczanych żołnierzy w dziejach armii Stanów Zjednoczonych. To czego dokonał 12 października 1918 roku sprawiło, że przeszedł do historii. Dzięki swojemu wyczynowi zyskał miano „najwybitniejszego amerykańskiego...
Zatrważająca śmiertelność, brak edukacji, praca od najmłodszych lat. Dzieciństwo na XIX-wiecznej polskiej wsi diametralnie odbiegało od tego, jak dzisiaj wygląda codzienność najmłodszych.
Szanuj fortunę i kochaj ziemię twoją. Nie kradnij sobie czasu, służbie płacy, strawy ni okrasy, a dobytkowi paszy. Nie pożądaj na skromnej niwie twojej świetnych zysków bankierskich. To tylko niektóre z przykazań dla polskich chłopów, jakie...
Urodzona w 1872 roku Laura była najmłodszym z ośmiorga dzieci Marii Konopnickiej. Kiedy w 1892 roku córka wychodziła za prawnika Stanisława Pytlińskiego poetka uważała, że trafiła się jej idealna partia. Dziesięć lat później Laura postanowiła jednak...
Polski kmieć, a więc głowa chłopskiej rodziny gospodarującej na większym spłachetku ziemi, bacznie obserwował pana i go naśladował. Zatrudniał w swoim gospodarstwie czeladź, czyli służbę — podobnie jak szlachcic. Czeladnik, zwany też parobkiem czy...
Brytyjski historyk Richard Butterwick, obecnie posługujący się nazwiskiem Butterwick-Pawlikowski, ocenia XVIII-wieczną Rzeczpospolitą i jej perspektywy o wiele bardziej optymistycznie niż większość badaczy nad Wisłą. Także jego opinie o tym, co...
System wyzysku pańszczyźnianego był polską formą niewolnictwa. Większość mieszkańców pierwszej Rzeczpospolitej pozbawiono praw, a z upływem wieków przestano nawet uważać ich za ludzi. Chłopi pańszczyźniani musieli niemal dzień w dzień harować na...
„Każdy koncern kosmetyczny chciał złowić piękną i sławną Helenę” – pisze Małgorzata Czyńska na kartach książki Kobiety z obrazów. Polki. Helena Modrzejewska była nie tylko najsławniejszą polską aktorką i celebrytką XIX stulecia, ale też prawdziwą...
W czasach Rzeczpospolitej Obojga Narodów państwo ani nie usiłowało, ani tym bardziej nie było w stanie ingerować w wewnętrzne życie Kościoła. Rzecz wyglądała raczej odwrotnie. Duchowni zajmowali kluczowe urzędy i kontrolowali znaczną część senatu...
Kazimiera Iłłakowiczówna była nie tylko jedną z najwybitniejszych polskich poetek XX wieku, ale również poliglotką i znakomitą tłumaczką. Sukces jaki osiągnęła jest tym bardziej imponujący jeżeli weźmiemy pod uwagę pasmo tragedii, które spotkały ją...
Temat podejścia polskiego pospólstwa do cara Aleksandra II Romanowa jest jednocześnie niezręczny i przemilczany. Bo jak tu pisać o tym, że nasi chłopi traktowali rosyjskiego samodzierżcę niczym świętego, stawiali na jego cześć kapliczki i...
Obecnie średnie roczne spożycie mięsa w Polsce wynosi ponad 73 kilogramy na głowę mieszkańca. Jesteśmy pod tym względem jednym z liderów w Europie. Pod koniec XIX wieku sytuacja wyglądała jednak zupełnie inaczej. Mięso stanowiło prawdziwy rarytas na...
Nikt nie przewidywał, że Helena Miselówna zostanie aktorką. Była wprawdzie nieślubnym dzieckiem, ale matka, wdowa po zamożnym i szanowanym krakowskim kupcu, dołożyła starań, by zapewnić jej dobrą edukację i właściwe wychowanie. A przecież według...
Szacuje się, że na przełomie XIX i XX wieku ziemie polskie zamieszkiwało około 30 milionów ludzi. Przeszło 3,5 miliona, gnanych biedą, głodem i marzeniami o lepszym życiu, zdecydowało się wyjechać za granicę. Ogromna część z nich ruszyła w podróż...
Amadeo Modigliani nigdy nie spodziewał się, że jego obrazy będą sprzedawane za setki milionów dolarów, jako jedne z najdroższych dzieł świata. Nie mogła tego wiedzieć też jedna z ulubionych modelek udręczonego i schorowanego artysty: uboga...
Żadne wydarzenie z życia Alfreda Nobla nie jest związane z tak wielką konspiracją, jak jego spotkanie z osiemnaście lat młodszą Austriaczką Sofie Hess. Po śmierci wynalazcy w 1896 roku czyniono niemało starań, by całkowicie wymazać kobietę z jego...
Gdyby sporządzić ranking najczęściej tłumaczonych polskich autorów, bez wątpienia pierwsze miejsce zająłby Henryk Sienkiewicz. Natomiast na drugim stopniu podium stanąłby Antoni Ferdynand Ossendowski. Mimo to pozostaje on stosunkowo mało znany, gdyż...
Michał Drzymała to jeden z najlepiej znanych i rozpoznawalnych polskich chłopów doby zaborów. Stał się symbolem sprytu, mądrości, determinacji i uporu w walce z obcą władzą. Co przyniosło mu taką sławę?
Kariera Anny Tomaszewicz-Dobrskiej szła pod prąd wszelkim normom i oczekiwaniom epoki. Jako pierwsza Polka zdobyła dyplom doktora medycyny i pomimo walnego oporu środowiska podjęła praktykę nad Wisłą. Jej dekalog też był więcej niż nieszablonowy...
Na polskiej prospericie gospodarczej XVI stulecia korzystali nie tylko szlachcice. W tej najlepszej epoce w dziejach Polski można było natrafić też na wyjątkowo zamożnych, samodzielnych i wpływowych chłopów. Nie było ich wielu, ale niektóre z...
Latem 1799 roku, w trakcie kampanii egipskiej Napoleona, zapadła decyzja o rozbudowie jednego z wielu fortów, jakie Francuzi zajęli lub wznieśli w delcie Nilu. Fortyfikacje znajdowały się nieopodal portowego miasta Raszid, przez okupantów nazywanego...
Pierwotnie Wawel był siedzibą ludzi najpotężniejszych i najbogatszych. Kiedy jednak Kraków przestał wchodzić w granice Polski, dla zamku królewskiego znaleziono nowe zastosowanie. Mieli w nim mieszkać ludzie najbiedniejsi i skrajnie zdesperowani.
Alfred Nobel pod koniec życia sporządził aż trzy testamenty. Ostatni z nich powstał niemal dokładnie rok przed jego śmiercią. Treść dokumentu była sporym zaskoczeniem dla rodziny wynalazcy dynamitu. Okazało się bowiem, że krewniacy otrzymali jedynie...
Przednówek był składnikiem dziejów chłopów aż do XX wieku. Był czymś nieuchronnym i stałym, tak jak stałe są pory roku. Stanowił synonim nędzy i głodu. Znajdziemy na ten temat dziesiątki relacji. Stefan Żeromski pisał w Zmierzchu, że „zimą i na...
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Damy srebrnego wieku, Damy złotego wieku, Damy Władysława Jagiełły, Epoka hipokryzji czy Seryjni mordercy II RP. Jego najnowsza pozycja to Wawel. Biografia (2022).
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.
Drodzy Czytelnicy! Nasza strona (jak niemal wszystkie inne) wykorzystuje pliki cookies i podobne technologie, między innymi po to, by dostosowywać treści reklamowe do zainteresowań i preferencji użytkowników. Aby to robić, potrzebujemy Waszej zgody.
Klikając przycisk "Przejdź do serwisu" lub zamykając to okno za pomocą przycisku "x" wyrażasz zgodę na przetwarzanie przez Ingens Media Sp. z o.o. oraz naszych zaufanych partnerów, twoich danych osobowych zapisanych w plikach cookies i innych podobnych technologiach w celu marketingowym, obejmującym w szczególności wyświetlanie spersonalizowanych reklam.
Zgoda nie jest obowiązkowa. Możesz też w dowolnym momencie ją cofnąć. Szczegóły dotyczące naszej polityki prywatności, zakresu zgód, a także wycofania i niewyrażenia zgody znajdziesz w naszej polityce prywatności. Tam też znajdziesz informacje na temat zasad przetwarzania danych oraz twoich uprawnień z tym związanych.
Poprzez korzystanie z serwisu bez zmieniania ustawień prywatności w twojej przeglądarce internetowej wyrażasz zgodę na przechowywanie w Twoim urządzeniu końcowym plików cookies i innych podobnych technologii służących do dopasowywania.