W skandynawskich sagach ziemie Słowian były niekiedy nazywane „krainą grodów”. To określenie nie miało jednak bardzo odległej genezy. Wbrew powszechnym wyobrażeniom najwcześniejsi Słowianie niemal nie budowali ziemno-drewnianych twierdz. Prawdziwa...
Nie da się odpowiedzieć na pytanie, jakie ceny obowiązywały ogółem w średniowieczu. Sytuacja zmieniała się przecież bez przerwy, była odmienna w poszczególnych krajach, a liczbowe konkrety są rozsiane po tysiącach źródeł. Można jednak spróbować...
Chłopska hierarchia na dawnej polskiej wsi. Te podziały były widoczne jeszcze kilkadziesiąt lat temu
Los chłopów w polskich dziejach najczęściej kojarzy się z batem, pańszczyzną i biedą. W istocie jednak byt włościan stale się zmieniał, a w skali kraju był zróżnicowany. Nawet w mikroskali, w konkretnej wsi, nie był do siebie podobny. O tym, jak...
Kazimierz Wielki był najdłużej zasiadającym na polskim tronie przedstawicielem dynastii Piastów. Monarcha sprawował rządy przez ponad 37 lat. Być może panowanie potomka Władysława Łokietka trwałoby jeszcze dłużej, gdyby nie jego upór.
Najsłynniejszy polski kronikarz późnego średniowiecza, Jan Długosz, nie mógł pogodzić się z wygaśnięciem głównej linii dynastii Piastów. Mimo że pracował jako wychowawca jagiellońskich królewiczów, ostro sprzeciwiał się nowemu rodowi panującemu...
W połowie XV wieku terytorium Wielkiego Księstwa Moskiewskiego zajmowało powierzchnię około 430 tysięcy kilometrów kwadratowych. Na początku następnego stulecia obszar państwa rządzonego przez carów wzrósł do 2,8 miliona kilometrów kwadratowych. Był...
We wczesnym średniowieczu europejskie miasta były niewielkie, słabo rozwinięte, a największe z nich niemal bez wyjątku znajdowały się w rejonie Morza Śródziemnego. Miejska rewolucja, która po roku 1000 ogarnęła najpierw zachodnią, a następnie także...
Struktura średniowiecznego społeczeństwa różniła się zależnie od czasu i miejsca. Można podawać odmienne szacunki i uogólnienia, ale podstawowy obraz rzeczy nie podlega dyskusji. Sami chłopi, ludność wiejska, stanowili przytłaczającą większość...
Dla mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni w mieczu japońskim najistotniejsza jest głownia, zwana również klingą lub brzeszczotem. W przypadku entuzjastów tego oręża z innych krajów ważne jest właściwie wszystko, a oprawa miecza stanowi bardzo silną...
Dynastia Piastów nie odeszła razem z Kazimierzem Wielkim. Jej przedstawiciele jeszcze długo pełnili rządy na Mazowszu i Śląsku. Żaden nie zdołał jednak sięgnąć ponownie po koronę królewską i przejąć kontroli nad całą Polską. Dlaczego w latach 80...
Badania nad początkami Słowian przez długi czas sprowadzały się przede wszystkim do poszukiwania kolebki: jednego określonego punktu, z którego mieli wyjść wszyscy członkowie tego ludu, by następnie rozprzestrzenić się po niemal całej wschodniej...
20 000 kop groszy praskich w zamian za zrzeczenie się pretensji do polskiej korony przez Luksemburgów na rzecz głównej linii dynastii Piastów w 1335 roku. 50 000 florenów uiszczone przez Władysława Jagiełłę, by wykupić ziemię dobrzyńską z...
Archeologom nie udało się jak dotąd dojść do porozumienia w kwestii tego, który z budynków wzniesionych z kamienia na wzgórzu wawelskim był pierwszy. Takiego statusu nie miał raczej pałac monarszy. Najstarsza forma zamku królewskiego na Wawelu...
W czerwcu 1290 roku ze światem pożegnał się książę wrocławski i krakowski Henryk IV Prawy. Jako że ten przedstawiciel dynastii Piastów nie doczekał się dzieci, dolnośląską dzielnicę pozostawił swemu wiernemu sojusznikowi, Henrykowi III Głogowskiemu...
Konflikt polsko-krzyżacki ciągnął się przez ponad dwa stulecia. W tym czasie walczono nie tylko na polach bitew, ale również prowadzono zakrojoną na szeroką skalę akcję wywiadowczą. Aby ukryć treść poufnej korespondencji przed szpiegami króla Polski...
Sieć utwardzonych dróg oplatająca całe cesarstwo uchodzi za jedno z największych osiągnięć starożytnego Rzymu. Panuje przeświadczenie, że drogi te nie miały sobie równych ani w epoce antyku, ani przez koleje stulecia, aż do czasów niemal...
Jako przybysz z zewnątrz, zmuszony budować od zera swoją pozycję i walczyć o prawo do tronu dla potomków, Władysław Jagiełło nie miał innego wyjścia, jak tylko obsypywać polską szlachtę przywilejami. Jego syn Kazimierz Jagiellończyk posunął się...
Większość specjalistów zajmujących się tematem przyjmuje, że w czasach starożytnego Rzymu szczyt zaludnienia Europy osiągnięto najpóźniej w II wieku n.e. W czasach antyku kontynent miał maksymalnie 40–50 milionów mieszkańców. Później, między innymi...
Obszary wczesnej Słowiańszczyzny położone w rejonie Karpat i na północ od nich można podzielić na dwie części. Bardziej na południe – na terytoriach obecnej Ukrainy, Małopolski, Śląska, Słowacji i Czech – we wczesnym średniowieczu ludność mieszkała...
Ludwik Andegaweński zasiadał na polskim tronie przez ponad dekadę. Większość tego czasu poświęcił na przygotowania do sukcesji. Nie doczekał się syna, chciał więc, aby tytuł królewski przeszedł w ręce jednej z jego córek. Gdy odszedł projekty...
Wielu przedstawicieli dynastii Piastów cechowało się wybuchowym charakterem. Nie brakowało wśród nich również okrutników. Żaden jednak z członków rodu nie posiadał jednocześnie tylu negatywnych cech, co książę legnicki Bolesław II Rogatka. O jego...
Na przełomie XII i XIII stulecia, po całych dekadach zażartych sporów pomiędzy członkami rozrodzonej dynastii Piastów, postanowienia sławnego testamentu Krzywoustego zostały ostatecznie obalone. Średniowieczna Polska weszła w okres pełnego rozbicia...
Przy okazji wielkich inwestycji budowlanych media często informują, że takie czy inne prace opóźniły się z powodu prowadzonych wykopalisk archeologicznych. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę z tego, jak przełomowe są rezultaty ratunkowych badań...
Bizantyńscy autorzy, którzy w połowie VI wieku jako pierwsi zaczęli opisywać wcześniej nieznaną społeczność Słowian, na każdym kroku podkreślali, że był to lud pogrążony w zamęcie, pozbawiony przywódców, a do tego niezdolny skutecznie sobą rządzić...
Ojciec i dziadek Jana Olbrachta słynęli z umiarkowania w jedzeniu i piciu. Nie sięgali nawet po wino. Król Polski i wielki książę litewski jednak zupełnie nie wdał się w Władysława Jagiełłę i Kazimierza Jagiellończyka. Władca uwielbiał biesiadować...
Kronika Galla Anonima, a więc najstarsza księga opisująca wczesne dzieje dynastii Piastów, różniła się od kolejnych dzieł tym, że autor bardzo ostrożnie dozował w niej nieprawdopodobne wątki. Tylko kilka historii przekazanych przez dziejopisa miało...
Według mitu najstarsze koreańskie królestwo powstało już w III tysiącleciu p.n.e. Pierwszy historyczny zapis na jego temat pochodzi jednak dopiero z końca II wieku p.n.e., gdy zostało zniszczone przez cesarza Wudi z chińskiej dynastii Han. O...
Fakt, że w czasach przed chrystianizacją Słowianie nie mieli własnego alfabetu, jest dziś akceptowany niemal powszechnie. Wciąż jednak budzi konsternację. Często pisze się, że Słowianie stanowili zaskakujący wyjątek, nawet ewenement. Byli ponoć...
W średniowieczu, zwłaszcza wczesnym, nie istniał jeden model życia monastycznego. Reguły zakonne dopiero się kształtowały, podobnie jak sama instytucja zorganizowanych opactw. Pewne zasady zaczynały już jednak zdobywać powszechną popularność. Czego...
„Podobny bardziej do miasta niż do zamku” – pisał o Wawelu znany niemiecki geograf Andreas Cellarius. Wprawdzie słowa padły na początku XVII wieku, ale bez ryzyka pomyłki można je odnieść także do stuleci wcześniejszych. Charakter, jaki nadano...