Sławna rezydencja polskich królów oraz katedra zajmują tylko 1/3 wzgórza wawelskiego. U schyłku średniowiecza cała ufortyfikowana przestrzeń na szczycie smoczej skały była gęsto zabudowana. Stały na niej inne kościoły, domy duchownych, rezydencje...
Kultura dawnych Chin, ale też znacznie szerzej rozumiana kultura konfucjańska Azji Wschodniej, była w ogromnym stopniu wiejska i chłopska. Życie na prowincji rozwijało się jednak zupełnie inaczej niż w świecie Zachodu. A wzorce pamiętające epokę...
Status Jadwigi Andegaweńskiej jako jedynej koronowanej władczyni Polski, którą ogłoszono świętą, sprawia, że o wielu aspektach jej biografii niemal się dzisiaj nie mówi. Szczególnie drażliwą kwestią wydają się relacje królowej z hierarchią kościelną...
Jeżeli nie były akurat brzemienne lub nie karmiły piersią niemowlęcia, to kąpały się przynajmniej dwanaście razy w roku. Tak nakazywała im religia. Zachował się jednak tekst, którego autor utyskiwał, że kobiety uczyniły mycie się „regularną...
O Kijowie pisano, że to miasto świątyń i chwały, nawet Druga Jerozolima. Okres prosperity stołecznego grodu Rusi okazał się jednak bardzo krótki. Jeszcze na początku XI stulecia chrześcijańscy kronikarze zachwycali się tym cudem wschodu. W połowie...
Do drugiej żony Władysława Jagiełły przylgnęła wyjątkowo niepochlebna reputacja. Anna Cylejska spędziła w Polsce zaledwie kilkanaście lat, nie urodziła syna i następcy tronu, nigdy nie zjednała sobie też sympatii męża. Historycy odruchowo przyjmują...
Przed przeszło tysiącem lat nikt, nawet przybysz z Półwyspu Iberyjskiego, gdzie Kordoba już liczyła kilkaset tysięcy mieszkańców, nie byłby w stanie wyobrazić sobie, że wokół Wawelu – wapiennej skały nad górną Wisłą – kiedyś powstanie...
„Europejskie rządy opierają się na miastach, natomiast rządy w Chinach opierają się na wsi. Na tym zasadza się fundamentalna różnica między nimi” – pisał na początku XX stulecia wybitny historyk i myśliciel z Państwa Środka Liang Qichao. Według...
Po najstarszej zabudowie wzgórza wawelskiego do dzisiaj nie pozostały niemal żadne ślady. Po części winni byli najeźdźcy, po części upływ czasu i zmieniające się gusta. Przede wszystkim jednak na krakowskim wzgórzu doszło 1000 lat temu do...
Wszystkie polskie kroniki nazywają najmłodszą córkę Ludwika Andegaweńskiego w ten sam sposób. Także w pracach historycznych niezmiennie występuje ona pod imieniem królowej Jadwigi. Czy jednak najsłynniejsza polska władczyni, koronowana w roku 1384 i...
Władysław Jagiełło usilnie starał się opóźnić, albo nawet odwołać ślub z Anną Cylejską. Przebąkiwał ponoć, że nastoletnia hrabianka była zbyt brzydka, stawiał jej absurdalne wymagania, szukał dobrego pretekstu, aby odesłać ją do domu. Wreszcie...
„Kto ty jesteś”? Chyba każde dziecko nad Wisłą wie, że odpowiedź na takie pytanie brzmi: „Polak mały”. Każde uczy się też, że jego znak to Orzeł Biały. I że na miejscu wskazanym przez tego orła niejaki Lech założył gród, w których zaczęła się...
Rozpoczęty przez Krzyżaków w połowie sierpnia 1409 roku konflikt z Królestwem Polskim i Wielkim Księstwem Litewskim trwał aż do 1 lutego 1411 roku. Do historii przeszedł jako wielka wojna z Krzyżakami. O przyczynach, przebiegu i skutkach zbrojnej...
Młoda hrabianka z Celje jechała nad Wisłę z nadziejami na wielką przeszłość. Miała poślubić potężnego króla i ozdobić swoje skronie koroną. Pierwsze spotkanie z Władysławem Jagiełłą, do którego doszło w połowie lipca 1401 roku w Krakowie, zakończyło...
Dla wygody codziennego bytowania koronowanych głów bardzo ważne były tak zwane „miejsca sekretne”, a więc toalety. Jest znanym faktem, że w dawnych wiekach często to nie wielcy panowie udawali się do ubikacji, lecz te ubikacje przychodziły do nich:...
Każdy dostojnik polskiego dworu wiedział, kim ma być druga żona Władysława Jagiełły. Królowa Jadwiga wybrała swoją następczynię na łożu śmierci, latem 1399 roku. Monarcha, chcąc nie chcąc, był zmuszony starać się o rękę hrabianki z Celje w obecnej...
Kazimierz Wielki przed śmiercią w 1370 roku zgodził się przekazać polski tron siostrzeńcowi – Ludwikowi Andegaweńskiemu. Dzięki temu w przyszłości rządy nad Wisłą miała objąć także sławna królowa Jadwiga. Schorowany król Węgier był jednak władcą...
Pomorze we wczesnym średniowieczu przyciągało uwagę sąsiadów, chcących się wzbogacić jego kosztem. Wielokrotnie organizowano wyprawy mające na celu złupienie ziem pomorskich, ewentualnie włączenie tej krainy do obcych organizmów państwowych.
Władysław Łokietek przejął władzę nad Polską nie dzięki bogactwu i sile wojskowej, ale głównie za sprawą… niezwykłego szczęścia. W 1305 roku zmarł zaledwie 34-letni król Czech i Węgier, Wacław II Przemyślida. Jego syn, Wacław III, też wyruszył po...
Jadwiga Jagiellonka nie była córką Jadwigi Andegaweńskiej, ale otrzymała to samo imię co ona. Przewidywano też, że podobnie potoczą się jej losy. Przez długi czas była jedynym legalnym dzieckiem Władysława Jagiełły. Miała przejąć po ojcu schedę i...
Pod względem zabudowy Wawel był w XI stuleciu miejscem wyjątkowym – nie tylko w skali Polski, ale też całej Europy Środkowej. W regionie nie było grodu czy miasta, gdzie w tym wczesnym okresie wzniesiono by równie wiele kamiennych budowli. Na...
W 1138 roku – w ostatnim roku swojego panowania – Bolesław Krzywousty ogłosił akt regulujący sprawę następstwa tronu. Krzywousty w chwili śmierci miał czterech synów (piąty, Kazimierz, urodził się prawdopodobnie już po śmierci ojca). Własne...
Drugie małżeństwo Władysława Jagiełły nie zostało zaplanowane ani po jego myśli, ani nawet na jego polecenie. Król został przymuszony do działania, czy nawet postawiony przed faktem dokonanym. A potem bardzo się starał odwrócić bieg zdarzeń.
W chwili zaręczyn z litewskim księciem Jagiełłą Jadwiga Andegaweńska nie miała nawet dwunastu lat. Uważała, że przyszły król okaże się barbarzyńcą i prymitywem, ale z jednego powodu zgodziła się zostać jego żoną.
Wojsko zebrane przez Jagiełłę miało międzynarodowy charakter. Poza Polakami i Litwinami znaleźli się w nim przedstawiciele wielu innych narodowości. Najbardziej egzotyczny oddział stanowili Tatarzy przyprowadzeni przez syna obalonego chana...
Państwo Piastów nie było pierwszym zwartym organizmem politycznym na obszarze, który dzisiaj znamy jako ziemie polskie. Kilka dekad przed tym, jak Piastowie zaczęli podporządkowywać sobie tereny nad Odrą i Wartą, w górnym biegu Wisły powstało inne...
Zagadka polskiego złotego wieku. Co sprawiło, że wyzysk chłopów nagle stał się tak bardzo opłacalny?
W XIV wieku uprawa roli zupełnie nie interesowały polskich szlachciców. W wieku XVI stanowiła już ich najważniejsze zmartwienie i pasję, a handel zbożowy stał się podstawą gospodarczej prosperity stojącej u podstaw sławnego „złotego wieku”. Co się...
Lewko ben Jordan był najbardziej wpływowym żydowskim bankierem w średniowiecznej Polsce. Z jego usług korzystało aż czterech monarchów, łącznie z królową Jadwigą Andegaweńską. Wysoki prestiż i bogactwo Lewka budziły jednak ogromną zawiść. Pomawiano...
Żaden inny król w historii Polski nie został obdarzony przydomkiem „Wielki”. Ale żaden też nie prowadził równie nieuporządkowanego, godnego wstydu i pełnego skandali życia prywatnego.
Dzisiaj nawet trudno nam sobie wyobrazić, jak musiały cuchnąc średniowieczne i nowożytne miasta. Nie wszędzie jednak sytuacja wyglądała tak samo. O tym dlaczego do mieszkańców Rzeczpospolitej przylgnęła łatka „największych brudasów i niechlujów”...
