Najważniejsi monarchowie błagali ją o wstawiennictwo i radę. Papieże uciekali się do niej po pomoc. Była najbogatszą kobietą na kontynencie. Ale była też dumną córą polskiego rodu Piastów. Jak to możliwe, że Elżbieta Łokietkówna osiągnęła aż tak...
O pierwszej wielkiej wojnie w dziejach państwa Piastów nie poinformowała żadna kronika. Z badań archeologicznych wyłania się jednak jasny obraz: jeszcze zanim Mieszko I przejął władzę w Wielkopolsce, doszło do decydującej konfrontacji z potężnymi...
Nie miało to nic wspólnego z Kościołem i z pobożnością. Za to bardzo wiele – z dawno nieżyjącym założycielem cesarstwa, Karolem Wielkim. To on, bezwiednie, wysłał do luksusowych więzień dziesiątki imperatorskich krewniaczek.
Ojciec święty Sykstus IV, wybrany na tron piotrowy w 1471 roku, zapisał się w dziejach jako wielki patron sztuk, człowiek kultury, wybitny mecenas. Nawet ci, którzy nie wiedzą nic o nim samym, doskonale znają najsłynniejsze z przedsięwzięć Sykstusa:...
Żyjąc w Polsce – od samego zarania narażonej na wrogie najazdy, rozbiory, podbój i grabież – trudno wyobrazić sobie, że jedna wojna mogłaby decydować o całych, tysiącletnich losach kraju i narodu. Ale tak właśnie stało się w Anglii. Spadkobiercy...
Władysław Jagiełło czterokrotnie stawał do zbrojnej konfrontacji z Krzyżakami. Żadna z jego wojen nie wystarczyła jednak do złamania zakonnej potęgi. By zmienić układ sił w regionie potrzebne było zaangażowanie pruskiego społeczeństwa. Współpracę z...
Dla pustelników i świętych z pierwszych wieków Kościoła brud był oznaką pobożności, a dbałość o higienę – grzechem. W pełnym średniowieczu mieszkańcy Zachodu nie mieli już równie dogmatycznego podejścia do spraw czystości. Zwłaszcza częste...
Kruczki prawne na każdą okazję? Absurdalne regulacje i kary? Zakazy nie mieszczące się w głowie? Mieszkańcy średniowiecznej Anglii znali to wszystko. I jeszcze więcej.
„Tak za sprawą grzechów skończyła się wolność książąt polskich” – komentował XIV-wieczny śląski kronikarz. W świetle tradycji moment odpadnięcia Śląska od Polski jest oczywisty. W rzeczywistości jednak samo pytanie wydaje się… źle postawione.
Są wydarzenia, które wprost z kart historii docierają do naszej wyobraźni, przywołując obrazy pozwalające fantazjować z otwartymi oczami. Do takich zaliczam legendarny Jedwabny Szlak, przecinający całą Azję, od Chin po Europę.
Buntownik, awanturnik, człowiek bez krztyny pokory. Wichman Młodszy był kuzynem króla i późniejszego cesarza. Gorąca krew i wielka bezczelność sprawiły jednak, że trafił między pogańskich Słowian. Dlaczego człowiek, który marzył o władzy nad...
26 kwietnia 1478 roku na zawsze zapisał się w historii Włoch. W „krwawą niedzielę” na zlecenie papieża Sykstusa VI doszło do zamachu na rządzących Florencją braci: Wawrzyńca i Juliana Medyceuszy. Ojciec święty nie mógł być zadowolony z jego...
Ostatnia wyprawa Litwinów na Polskę. Czy młody Jagiełło gwałcił polskie kobiety i mordował mężczyzn?
W 1376 roku litewskie zagony dotarły na odległość zaledwie kilku mil od Krakowa, bezkarnie paląc wsie i uprowadzając chłopów. Do niewoli miało trafić nawet 23 000 nieszczęśników. Zdaniem części badaczy – opierających się na kronikarskiej relacji – w...
Na obszarze dzisiejszej Polski istniało we wczesnym średniowieczu miejsce, o którym opowiadano z zachwytem nawet w krajach oddalonych o tysiące kilometrów. Wolin był znany zarówno na dalekiej i mroźnej nordyckiej Północy, jak też w ciepłych krajach...
Ciężka choroba, na którą zapadła królowa Jadwiga po wydaniu na świat córki latem 1399 roku trwała kilka tygodni. Męża nie było u boku władczyni, gdy ta rodziła. Odwiedził ją jednak niedługo przed śmiercią. Konająca Jadwiga wskazała mu, kogo ma...
Justynian zdołał odbić Afrykę Północną, Italię, a nawet część Hiszpanii. Wierzył, że wskrzesił cesarstwo rzymskie. Był jednak tylko panem ruin i pustkowi. A jego obsesja ściągnęła na Bizancjum katastrofę. Zdaniem wielu autorów ostatecznie zamknęła...
Pogląd, według którego historia Polski jest dużo dłuższa, niż wynikałoby z informacji najstarszych kronik, zdobył sobie w ostatnich latach wielu zwolenników w gronie amatorów. W świecie nauki nastąpiła rzecz wprost odwrotna. Niemal jednocześnie i w...
Galeazzo Maria Sforza panował w Mediolanie tylko przez dekadę – od 1466 do 1476. Uchodził za rozpustnika i tyrana o zwyrodniałych tendencjach. Pisano, że pewnego człowieka kawał przykuć żywcem do trumny, a księdza, który przepowiedział mu...
Sławny XVIII-wieczny historyk Edward Gibbon twierdził, że da się wskazać precyzyjny moment rozpadu Kościoła. Do podziału na katolicyzm i prawosławie miało dojść dokładnie 16 lipca 1054 roku. Ale czy rzeczywiście właśnie ta data była przełomowa? I...
Mało kto używa na co dzień swojego drugiego imienia. Większość Polaków ma je jednak wpisane w dowodzie. Od jak dawna panuje zwyczaj nadawania dzieciom więcej niż jednego imienia? I ile imion nosili nasi przodkowie 100, 200 albo 500 lat temu?
Nazwa dynastii Piastów – dzisiaj tak oczywista i powszechnie używana – zrodziła się długo po tym, jak potomkowie legendarnego oracza utracili władzę nad Wisłą. Kiedy zaczęto pisać o Piastach i ich rodzie? I jak mówili o sobie polscy dynaści, jeśli...
„W ciągu zaledwie dwustu lat ludy skandynawskie otoczyły Europę pasem przedsiębiorczości i agresywnie zdynamizowały historię kontynentu” – podkreśla Simon Jenkins. Wikingowie siali postrach, przynosili mord i destrukcję, ale też tworzyli nowe...
Bitwa stoczona 4 lipca 1187 roku pod Hittinem skończyła się druzgoczącą klęską krzyżowców. Tysiące chrześcijańskich wojowników zginęło lub dostało się do muzułmańskiej niewoli. Droga do Jerozolimy stanęła przed Saladynem otworem.
U schyłku XV stulecia dynastia Jagiellonów należała do najbardziej rozrodzonych na kontynencie. Kazimierz IV Jagiellończyk miał tak wielu synów, że nie był wręcz w stanie znaleźć dla każdego z nich zaszczytnego zajęcia. Jak to możliwe, że już...
Dlaczego lepiej nie zadawać pytań szczeremu demonowi? Jak posmarować, by usłyszeć sprawiedliwy wyrok od przekupnego sędziego? I co powiedzieć księdzu, który ma głos jak osioł? Żyjący na przełomie XII i XIII wieku kaznodzieja Jacques de Vitry znał...
W świetle szkolnych podręczników sprawa jest zupełnie oczywista. W 476 roku zmuszono do abdykacji ostatniego cesarza Imperium Rzymskiego. Przestało istnieć najpotężniejsze mocarstwo antyku, a tym samym symbolicznie dobiegła też końca cała epoka...
Relacje między Polską i Litwą były w drugiej połowie XIV stulecia pełne wrogości i wzajemnych pretensji. Nawet jeśli nie każdy rok przynosił nadgraniczne walki lub wypady zbrojne na ziemie wroga, wojna stale wisiała w powietrzu.
Panuje powszechna opinia, że w średniowieczu ludzie byli o wiele niżsi niż dzisiaj. To mit. W rzeczywistości postura Europejczyków żyjących 1000 lat temu była wprost imponująca. I wiele mówi ona na temat warunków panujących w rzekomo ciemnych...
Okrutne zabawy średniowiecznych dzieci. Zakopywały ofiary żywcem po szyję i rzucały w nie kamieniami
Pomysł, że zwierzęta odczuwają ból, są myślącymi istotami i zasługują na przyzwoite traktowanie był niemal zupełnie obcy ludziom średniowiecza. Literatura tej epoki wiele gatunków przestawiała jako z natury złe, podstępne, nienawistne. A dręczenie...
Piastowscy wojownicy potrafili wiązać siły Niemców i zwyciężać w bojach z Rusinami. Nawet najlepszy król nie byłby jednak w stanie stawić czoła jednoczesnemu atakowi obu najsilniejszych sąsiadów. Mieszko II Lambert najlepszy nie był. A do walki...
