Najbardziej charakterystyczną cechą średniowiecznego jadłospisu nie był ani niedobór mięsa ani ogólne ubóstwo zaopatrzenia. Badacze tematu podkreślają, że zjawiskiem najbardziej typowym była monotonia.
We wczesnośredniowiecznej Skandynawii już na pierwszy rzut oka można było rozpoznać wolnego człowieka. Każdy wiking był zobowiązany do noszenia przy sobie przedmiotu, który jasno dawał do zrozumienia, jak prezentuje się jego status społeczny.
Od późnej starożytności, a zwłaszcza w latach po upadku zachodniego Cesarstwa Rzymskiego, papiestwo co jakiś czas uciekało się do fałszerstw, aby podeprzeć swoje roszczenia do najwyższej pozycji w świecie chrześcijańskim. Oto po jakie sięgano...
Bitwa pod Grunwaldem nie przyniosła Polsce bezpośrednich korzyści terytorialnych, choć zapoczątkowała długi, powoli postępujący kryzys państwa zakonnego. W opinii większości historyków w ówczesnej sytuacji trudno było myśleć o lepszym rezultacie, a...
W gospodarce opartej niemal wyłącznie na rolnictwie, która dominowała w Europie tak w średniowieczu, jak i przez większość epoki nowożytnej, niezwykle ważną sprawą było określenie areału gruntów rolnych: a więc pól zajmowanych przez gospodarstwa...
Nowogród Wielki, którego początki sięgają, jak się zdaje, VIII stulecia, był północną bramą wielkiego szlaku handlowego, łączącego Skandynawię z Konstantynopolem. To w nim, nie zaś w Kijowie, zaczęła się historia Rusi. Absolutna koncentracja na...
Hipoteza, że drogi w Toskanii wytyczano ze względu na ich walory widokowe, sprawdza się w przypadku miasteczka nazywanego Manhattanem średniowiecza. San Gimignano liczy obecnie niespełna 8 tysięcy mieszkańców, ale zachowało charakter sprzed wieków...
Dzieje Japonii pełne są wewnętrznych konfliktów oraz wojen o władzę. Znacznie rzadziej mieszkańcy Nipponu mogli liczyć na okresy wewnętrznego spokoju. Najdłuższy z nich nosi miano Heian i trwał blisko 400 lat. O tym, co działo się wówczas w Kraju...
U schyłku VIII wieku Karol Wielki zbudował mocarstwo zdolne rywalizować ze swym poprzednikiem – antycznym cesarstwem rzymskim zachodu – nawet jeśli jego centrum znajdowało się teraz na północ od Alp. Rozpoczęła się druga epoka chrześcijańskiego...
Podróżnicy z Zachodu, zmierzający w późnym średniowieczu do Konstantynopola czy Ziemi Świętej, często byli zmuszeni zatrzymać się na pewien czas w Wenecji. Aby to jednak zrobić musieli posiadać bollettę – rzecz, której istnienie już setki lat temu...
W późnym średniowieczu Reimerswaal było jednym z największych miast Zelandii, krainy położonej na południowym zachodzie Niderlandów. Po prężnie rozwijającym się ośrodku dzisiaj nie ma jednak śladu. Oto jak do tego doszło.
Obecny system wyboru papieża funkcjonuje już tak długo, że często myśli się o nim odruchowo jako o mechanizmie odwiecznym, zawsze stanowiącym formułę działania Kościoła. Przez przeszło połowę całej historii chrześcijaństwa ojca świętego nie...
Na portalu północnych wrót gotyckiej katedry w Salamance znajduje się wyrzeźbiona postać… astronauty w skafandrze odpowiednim do spacerów w przestrzeni kosmicznej. Skąd taki ornament znalazł się na kilkusetletniej świątyni wznoszącej się w...
U schyłku starożytnego cesarstwa rzymskiego w imperium istniał złożony system pieniężny, z monetami wybijanymi ze złota, srebra oraz miedzi. Świat łaciński średniowiecza właściwie natychmiast odszedł od tak złożonego rozwiązania. Przez 800 lat w...
Zbiorcza nazwa ciemnych czy też mrocznych wieków została już w nauce dawno odrzucona. Dzisiaj wiadomo, że średniowiecze było w rzeczywistości epoką zmiany, ale nie fundamentalnego upadku. Jeśli historycy jakąś część tych czasów nazywają nadal...
Przed upowszechnieniem w Europie druku, a więc przed samym schyłkiem średniowiecza, nie można było realistycznie myśleć o tym, że na całym obszarze kultury łacińskiej będzie funkcjonować ten sam tekst Biblii. Długo nie można było liczyć nawet na to...
Średniowieczny polski podróżnik w niewoli chana Mongołów. Taką wiadomość kazano mu zawieźć do Europy
W latach 1245-1247 odbyła się pierwsza dobrze znana wyprawa europejskich wysłanników na dwór chana Mongołów w Karakorum. Do stolicy koczowniczego imperium, odległej od Rzymu o 9000 kilometrów, wyruszyli trzej franciszkanie: Jan di Piano Carpini, a...
Średniowieczny system pieniężny z dzisiejszej perspektywy robi wrażenie czarnej magii. Wydaje się absolutnie niezrozumiałą plątaniną odmiennych rozwiązań, określeń i przeliczników. Jego podstawowe reguły wcale jednak nie były aż tak skomplikowane...
Ogólnie rzecz biorąc w średniowieczu architektura murowana nigdy nie dominowała na tą drewnianą. Były jednak pewne obszary, gdzie rewolucja budowlana pełnego średniowiecza przybrała skalę prawdziwie spektakularną. Trudno o lepszy przykład niż...
Urodzony w 1020 roku Su Song bywa często nazywany chińskim Leonardem da Vinci. Biorąc jednak pod uwagę, że przyszedł on na świat ponad cztery stulecia wcześniej, to raczej genialnego Włocha, można by nazywać europejskim Su Songiem. Zwłaszcza o...
Surowy klimat, niedostatek pożywienia oraz ciężka praca mocno odbijały się na życiu mieszkańców Skandynawii we wczesnym średniowieczu. Badania archeologiczne jasno dowodzą, że ból był stałym elementem codzienności wikingów. Oto jakie konkretnie...
O wyprawie do Ziemi Świętej marzyły przynajmniej setki tysięcy mieszkańców średniowiecznej Europy. Nawet w latach względnego spokoju, gdy na wschodzie nie trwały krucjaty lub inne wojenne zaburzenia, tylko bardzo nieliczni śmiałkowie decydowali się...
W dziedzinie pomiaru czasu średniowieczni Europejczycy pozostawali nieco w tyle za mieszkańcami Chin czy Bliskiego Wschodu. U schyłku epoki pojawił się jednak wynalazek, który na dobre zmienił nie tylko sposób mierzenia, ale też postrzegania upływu...
Włoski szlachcic Bertrandon de la Broquièr przybył do Konstantynopola u schyłku średniowiecza, gdy chwała tego miasta zdążyła już bardzo zblednąć. Nie był zwyczajnym turystą. „Zwiedzał” stolicę wschodniego imperium w 1433 roku, na zlecenie księcia...
Z okresu średniowiecza zachowały się jedynie sporadyczne wzmianki o Wanderlust, niepowstrzymanym pragnieniu podróży, chęcią podróży dla niej samej. Wanderlust jest skutkiem posiadania wolnego czasu i ciekawości. To pierwsze było zbytkiem, na który...
Jedną z najbardziej znanych kontrowersji w badaniach epoki wikingów jest kwestia skali. W przeszłości większość uczonych skłaniała się do interpretacji tego okresu w kategoriach klasycznego germańskiego Völkerwanderung – wielkiej wędrówki ludu...
Podbój Anglii sprawił, że Wilhelm Zdobywca stał się jednym z tych władców, którzy wywarli największy wpływ na historię średniowiecznej Europy. To jednak, co nastąpiło po jego zgonie zdecydowanie nie przydawało mu chwały. Wręcz przeciwnie. Pochówek...
W 1018 roku Bolesław Chrobry odniósł najbardziej spektakularny ze swoich sukcesów – zajął Kijów, będący najważniejszym ośrodkiem wschodniego mocarstwa założonego przez Rusów i najbogatszą metropolią regionu. Triumf okazał się nietrwały, a polskie...
W podręcznikach do historii można wyczytać, że Polska za czasów Bolesława Chrobrego miała ponad milion mieszkańców, a cała Europa z tego samego okresu 40 lub może 50 milionów. Od liczb dotyczących tak odległych czasów nikt nie oczekuje oczywiście...
Wikingowie najeżdżali ziemie Franków już od końca VIII wieku. Ludzie Północy jednak nie tylko łupili obszary nad Loarą i Sekwaną, ale również zaciągali się na służbę u władców z dynastii Karolingów. Największą karierę zrobił bez wątpienia Hrólfr...
