Od drugiej połowy XVII stulecia typowy polski chłop był zmuszony pracować na pańskim polu przez więcej dni niż było ich w tygodniu. Na nieodpłatną robotę chodził sam, wysyłał dzieci, żonę, parobków. Ale przynajmniej wiedział, ile musi odpracować...
14 czerwca 1794 roku, w następstwie drugiego rozbioru i stłumionego powstania, do Krakowa wkroczyły wojska pruskie. Umocniony zamek wawelski skapitulował już po kilku godzinach. Wraz z nim w ręce zaborców wpadł też najważniejszy skarb w kraju.
Pierwsza egipska piramida w historii pod wieloma względami imponuje nawet bardziej niż sławne konstrukcje z późniejszego okresu. Tak zwana piramida schodkowa Dżosera powstała około 2650 roku p.n.e., stulecie przed wielką piramidą Cheopsa w Gizie...
„1 października 1946 się obudził” – relacjonowała była pierwsza dama, Maria Mościcka. – „Zobaczyłam znów żółć cery, co było niedobrym znakiem. Więc mówię do męża, że wydaje mi się, że trzeba będzie zrobić jeszcze jedną transfuzję”.
Na wapiennej skale nazywanej dzisiaj Wawelem pierwszy gród mógł powstać już w głębokiej starożytności, za sprawą kultury nazywanej łużycką. Swój stołeczny ośrodek mieli tu także Wiślanie. Dopiero jednak za sprawą dynastii Piastów, która zajęła...
Nawet średni, typowy wymiar obciążeń, jakie spadały na polskiego chłopa w XVII i XVIII wieku był nieludzki, niewolniczy. Rekordziści wyzysku oczekiwali jednak znacznie więcej. Być może najgorzej w całym kraju mieli poddani Barbary Kochanowskiej ze...
W roku 1410, w najbardziej dramatycznych dniach wielkiej wojny między Polską i Litwą a zakonem krzyżackim pozycja królewskiej małżonki, Anny Cylejskiej, była więcej niż marna. Wyruszając pod Grunwald Władysław Jagiełło pozostawił ją na Wawelu jak...
U schyłku lata 1364 roku na zaproszenie Kazimierza Wielkiego nad Wisłę przybyło imponujące grono monarchów. Tak zwany kongres krakowski był jednym z najwspanialszych spotkań na szczycie w dziejach średniowiecznej Polski. Wydarzenie przeszło do...
Od XVII stulecia wielu panów folwarcznych celowo rozpijało własnych poddanych. Chłopom kazano najpierw produkować wódkę, a potem kupować ją i spożywać. Nie brakowało nawet majątków szlacheckich, gdzie propinacja przynosiła zwierzchności większe...
Wielkie kolekcje dzieł sztuki nie były w kręgach arystokratycznych niczym nadzwyczajnym. Jeśli miało się tytuły, majątek i tysiące poddanych wręcz obowiązkowo należało gromadzić obrazy, rzeźby oraz drogie pamiątki. Kolekcja Izabeli Czartoryskiej (ur...
Najbardziej zapomniana kondygnacja zamku królewskiego na Wawelu. Dzisiaj nikogo się tam nie wpuszcza
Pisze się powszechnie, że renesansowy pałac na Wawelu miał – i ma – trzy kondygnacje: parter przeznaczony głównie dla urzędników, pierwsze piętro, gdzie znajdowały się pokoje prywatne króla i reprezentacyjne piętro drugie. Wyżej jest jednak jeszcze...
Folwarki istniały w Polsce od niepamiętnych czasów. Już w średniowieczu typowy rycerz posiadał swoje prywatne gospodarstwo, zapewniające żywność dla niego, rodziny i gości. Dopiero jednak na przełomie (nie takich) ciemnych wieków i doby nowożytnej...
Na początku października 1407 roku Wawelem i Polską wstrząsnął ogromny skandal. W prywatnej komnacie królowej Anny Cylejskiej doszło do zapadnięcia się posadzki. Można by pomyśleć: rzecz zwyczajna w leciwej i dość zaniedbanej rezydencji. Monarcha...
Dla średniowiecznych krakowian prawdziwość legendy o smoku wawelskim nie była tematem dyskusji. Wierzono, że taka bestia faktycznie istniała i że w zamierzchłych czasach prześladowała króla Kraka oraz jego poddanych. Za najlepszy dowód uznawano samo...
W 859 roku na Morze Śródziemne wpłynęła potężna flota wikińskich okrętów. Miała liczyć aż 62 jednostki, zapełnione setkami wojowników. Łupieżcy z północy zostali odparci przez wojska muzułmańskie w Iberii i zmuszeni do odwrotu przez Franków nad...
W XVII wieku, na skutek serii niszczycielskich wojen i załamania rynku międzynarodowego, eksport zboża przestał przynosić oczekiwane dochody. Zachłanni polscy szlachcice zaczęli szukać nowego źródła zysku. W setkach folwarków uruchomiono gorzelnie...
Groby królewskie na Wawelu kojarzą się nierozerwalnie z podziemnymi kryptami, stanowiącymi dzisiaj jedną z głównych atrakcji katedry. Aż do schyłku średniowiecza zwłoki monarchów i ich małżonek składano jednak nie w ukrytych pomieszczeniach, lecz...
Chłop szesnastowieczny, żyjący w czasach najlepszej koniunktury na zboże i stabilnego klimatu, zwykle miał pewną swobodę w sprawach majątkowych. Ciążyła już na nim pańszczyzna, ale uważał się za właściciela swojego domu i inwentarza, zwykle mógł...
Konstytucja marcowa z 1921 roku nie mówiła nic o roli małżonki głowy państwa, nie było to również tematem żadnej publicznej debaty. Pierwszego prezydenta, nieszczęsnego Gabriela Narutowicza, który rychło zginął w zamachu, wybrano na urząd, mimo że...
Izabela Czartoryska przeszła do historii jako jedna z najbardziej wpływowych i kontrowersyjnych Polek przełomu XVIII i XIX stulecia. Była wziętą polityczką, zagorzałą kolekcjonerką, najpierw kochanką, a potem przeciwniczką króla Stanisława Augusta...
