W dzisiejszej Polsce, zamieszkanej przez mniej niż 40 milionów ludzi, występuje ponad 320 000 różnych nazwisk. W Chinach, gdzie populacja przekroczyła już 1,4 miliarda oficjalne rejestry notują 5600 nazwisk. Ale w szerokim użyciu jest zaledwie...
Starożytni Rzymianie mieli jasno sprecyzowane zdanie na temat podziału ról w społeczeństwie. Zgodnie z patriarchalnymi zasadami, mężczyźni rządzili krajem oraz decydowali o życiu swych rodzin. W praktyce jednak sytuacja wcale nie prezentowała się...
Kultura dawnych Chin, ale też znacznie szerzej rozumiana kultura konfucjańska Azji Wschodniej, była w ogromnym stopniu wiejska i chłopska. Życie na prowincji rozwijało się jednak zupełnie inaczej niż w świecie Zachodu. A wzorce pamiętające epokę...
„Europejskie rządy opierają się na miastach, natomiast rządy w Chinach opierają się na wsi. Na tym zasadza się fundamentalna różnica między nimi” – pisał na początku XX stulecia wybitny historyk i myśliciel z Państwa Środka Liang Qichao. Według...
Pismo chińskie było jednym z podstawowych czynników, który przez wieki spajał „kraje konfucjańskie” we wspólny obszar kulturowy. Wielu badaczy, jak Cheng Te-k’un, archeolog i historyk chiński pracujący przez wiele lat w Cambridge, słusznie twierdzi...
W wyniku trwających od 58 do 51 roku p.n.e. wojen galijskich Juliusz Cezar podbił olbrzymie obszary położone na północ i zachód od Alp. Pretekst do rozpoczęcia inwazji dali Cezarowi sami Galowie, którzy poprosili go o wsparcie w walce z Helwetami, a...
Prapoczątki chińskiej cywilizacji sięgają wprost niewyobrażalnie odległych czasów. Charakterystyczna architektura, sztuka fortyfikacyjna, produkcja jedwabiu, nawet pismo – wszystko to miało swoje pierwociny już w epoce kamienia. Oto jak o pierwszej...
W chwili śmierci Sokrates miał 70 lat. Ojciec europejskiej filozofii nie zmarł jednak z przyczyn naturalnych. O tym, jakie głosił idee i dlaczego zapłacił za nie życiem pisze Thomas R. Martin w książce pt. Starożytna Grecja. Od prehistorii do czasów...
Obecnie dieta śródziemnomorska ma wielu zwolenników. Uważana jest za jedną z najzdrowszych, na dodatek serwowane w niej potrawy są zwykle bardzo smaczne. Większość z nas miałaby jednak ogromne problemy z przyzwyczajeniem się do tego, co jedli...
Amfiteatr Flawiuszów, dzisiaj lepiej znany jako Koloseum, był najwyższą, ale na pewno nie największą, ani tym bardziej najpojemniejszą budowlą starożytnego Rzymu. Pod wieloma względami wyprzedzał go Circus Maximus, a więc „Cyrk największy”. Słusznie...
Rozpoczynając w styczniu 49 roku p.n.e. wojnę domową Juliusz Cezar dysponował znacznie mniejszymi siłami niż Gnejusz Pompejusz. Nie minęły jednak dwa lata, a jego wróg już nie żył. Gdy Cezar się o tym dowiedział miał podobno zapłakać. Ale żal z...
Latem 1799 roku, w trakcie kampanii egipskiej Napoleona, zapadła decyzja o rozbudowie jednego z wielu fortów, jakie Francuzi zajęli lub wznieśli w delcie Nilu. Fortyfikacje znajdowały się nieopodal portowego miasta Raszid, przez okupantów nazywanego...
Upadek republiki rzymskiej. Dlaczego zbuntowany Juliusz Cezar z taką łatwością zajął Wieczne Miasto?
Przekraczając rankiem 10 stycznia 49 roku p.n.e. Rubikon i tym samym rozpoczynając wojnę domową Juliusz Cezar dysponował niewielkimi siłami zbrojnymi. Mimo to błyskawicznie zajmował kolejne miasta w Italii. Po wkroczeniu do Rzymu w jego ręce wpadły...
Początkowo rzymska armia opierała się na pospolitym ruszeniu, w którym zobowiązani byli uczestniczyć wszyscy obywatele mogący wykazać się odpowiednim cenzusem majątkowym. Wszystko uległo zmianie w 104 roku p.n.e. za sprawą konsula Gajusza Mariusza...
Patriarchat był normą dla starożytnych Greków. Bardzo mocno odbijało się to na relacjach damsko-męskich. Społeczeństwo opierało się bowiem na podwójnych standardach. O tym, jak Hellenowie traktowali swoje żony pisze profesor Robert Garland w książce...
Żyjąca na przełomie IV i V wieku Hypatia z Aleksandrii była jednym z najtęższych umysłów swojej epoki. Uczona zajmowała się astronomią, matematyką oraz filozofią. Cieszyła się również w mieście wielką popularnością. Pozostawała jednak poganką. To...
Od starożytnych Spartan oczekiwano rezygnacji z indywidualnych pragnień i uczynienia celem życia pracy na rzecz państwa-miasta. Zmilitaryzowane oraz oparte na wyzysku podbitych sąsiadów społeczeństwo żyło w ciągłym strachu, a każda zmiana były...
Pierwszego sierpnia 30 roku p.n.e. Marek Antoniusz, pokonany przez Oktawiana Augusta, odebrał sobie życie, konając w ramionach żony Kleopatry. Władczyni Egiptu przeżyła męża zaledwie o dwanaście dni. O tym, jak wyglądała jej śmierć pisze Pierre...
Przez całe tysiąclecia poród był jednym z najbardziej ryzykownych momentów w życiu kobiety. Brak wystarczającej wiedzy medycznej oraz higieny przekładał się na zatrważająco wysoką śmiertelność wśród ciężarnych oraz noworodków. O tym, jak rzecz...
Rzymskie prawo zapewniało ojcom władzę absolutną nad swoimi dziećmi. W teorii mogli oni decydować o ich życiu, a nawet śmierci bez względu na wiek potomstwa. O tym, jak rzecz wyglądała w praktyce pisze Thomas R. Martin w książce pt. Starożytny Rzym...
Jednym z elementów codziennego życia w starożytnym Egipcie znacznie różniących się od świata współczesnego była rachuba czasu. Ludzie odmierzali czas na podstawie zmiany pozycji słońca za dnia i gwiazd w nocy. Większość współczesnych ludzi zatraciła...
W szczytowym momencie rozkwitu społeczność obywatelska starożytnych Aten składała się z 30–50 tysięcy wolnych mężczyzn, których oboje rodzice urodzili się jako wolni Ateńczycy. Nazywano ich demos, czyli lud. O obowiązkach związanych się z...
Arystofanes w jednej ze swoich komedii pisał, że nawet skromny sprzedawca kiełbas, najmniejszy z maluczkich, powinien umieć czytać i pisać. Chociaż nie wiemy jakim dokładnie sposobem ktoś wywodzący się z nizin społecznych miał nauczyć się abecadła...
Stoczona we wrześniu 490 roku p.n.e. bitwa pod Maratonem była jedną z najważniejszych batalii starożytności. Naprzeciwko siebie stanęli Persowie oraz Ateńczycy, których wspierało kilkuset Platejczyków. Na pole bitwy nie dotarły za to obiecane...
Starożytne Ateny kojarzą się nierozerwalnie z monumentalnymi świątyniami oraz amfiteatrami, których ruiny przetrwały do naszych czasów. Jak jednak wyglądały domy zwykłych Ateńczyków? Mówiąc krótko: zdecydowanie nie chcielibyście w nich mieszkać.
W szkole uczono nas, że starożytne Ateny były kolebką demokracji oraz domem najważniejszych filozofów w historii. Ale jak naprawdę wyglądało to antyczne miasto i ilu właściwie miało mieszkańców? Między innymi na te pytania odpowiada profesor Robert...
Dzisiaj praca zarobkowa uchodzi za naturalny, nieodzowny element życia. Wolni obywatele starożytnych Aten postrzegali ją jednak zupełnie inaczej. Każdego, kto był zmuszony zarabiać na życie traktowano z pogardą i wstrętem.
Piramidy były olbrzymimi budowlami, które każdy mógł zobaczyć. Stanowiły budzące podziw świadectwa siły króla, a zarazem były wyrazem mocy boga słońca. Musiało jednak minąć sto lat, zanim budowniczowie zatrudniani przez faraonów wymyślili, jak...
Starożytni Rzymianie stworzyli mieszankę wybuchową. Zamieszkiwali największe, najbrudniejsze i najgęściej zaludnione miasta w dotychczasowej historii zachodniej cywilizacji. Zarazem mieli bardzo ograniczone i często kompletnie mylne rozumienie...
Tworzący w VII wieku p.n.e. Tyrteusz twierdził, że heloci pracowali „tak jak osły, co z trudem ciężar ogromny dźwigają, kiedy to pańskim rozkazem, bolesnym, zmuszani przynoszą wszystkich plonów, co ziemia orna wydaje, połowę”. Los potomków...
