Po tym, jak walna inwazja na Grecję z lat 480-479 p.n.e. nie przyniosła zamierzonych rezultatów, pobici Persowie wycofali się, zmieniając taktykę walki]. Odtąd zajęli stanowisko stronniczego obserwatora, żywo zainteresowanego w osłabieniu...
W starożytnym Rzymie nikogo nie gorszyły śluby brane przez 12-letnie dziewczynki. Za to nie do pomyślenia był pocałunek pieczętujący małżeństwo. Co jeszcze wiemy o obyczajach ślubnych mieszkańców Półwyspu Apenińskiego sprzed dwóch tysięcy lat?
Celtowie jako pierwsi w Europie Centralnej i Zachodniej zaczęli wykuwać żelazne miecze. Między innymi dzięki temu uzyskali dominację nad znacznym obszarem kontynentu. Gdy jednak w końcu doszło do starcia z Rzymianami, mieszkańcy Półwyspu...
Spartańskie wychowanie, tak zwane agoge, pozwalało uformować najlepszych wojowników starożytnej Grecji. Był to jednak system kategoryczny, wszechogarniający, nie mający względów dla interesów jednostki. Czy Spartanie posuwali się nawet do mordowania...
Określenie „stal damasceńska” pochodzi od nazwy Damaszku, będącego ponoć centrum wytwarzania najlepszej średniowiecznej stali, z którą europejscy rycerze zetknąć się mieli podczas wypraw krzyżowych. Jak zwykle w przypadku obiegowych mitów, niewiele...
O dziejowej konfrontacji między Grekami a Persją mówi się tradycyjnie jako o starciu wolnej, demokratycznej cywilizacji zachodu z naporem azjatyckiej tyranii. Ateny wcale nie były jednak rajem na ziemi. Prawdziwą swobodę zapewniano tam tylko garstce...
Bitwa pod Termopilami przeszła do historii jako najsłynniejsze starcie w dziejach starożytnej Grecji. Urok legendy o heroicznym oporze trzystu Spartan Leonidasa wciąż jest ogromny. I historycy wciąż próbują udowadniać, że straceńcza walka w wąwozie...
Dla ludzi antyku, średniowiecza i wczesnej nowożytności było rzeczą oczywistą, że Troja istniała, a wojna o nią stanowiła jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach. Wątpliwości pojawiły się dopiero później. Jaki jest obecny stan wiedzy naukowej...
Wojna peloponeska była największą i najdłuższą z wojen, jakie toczyli starożytni Grecy. W trwającym przez ponad ćwierć wieku konflikcie ateńsko-spartańskim wzięła udział większość państewek greckich. Szacuje się, że działania wojenne pochłonęły...
Legenda – utrwalona w powieściach, filmach i komiksach – mówi o trzystu Spartanach, którzy w heroicznym i straceńczym boju stawili czoła nieprzebranym szeregom Persów. Walka rzeczywiście była nierówna, a sukces wykluczony. Ale doborowi hoplici...
W wielkiej wojnie domowej, w której pogrążyło się państwo rzymskie po śmierci Juliusza Cezara, królowa Egiptu Kleopatra stanęła stanowczo po stronie Marka Antoniusza. Została doradczynią, kochanką, ale też matką całej gromadki dzieci sławnego wodza...
Julian Apostata (zm. 363) był ostatnim zwolennikiem pogaństwa, którego ogłoszono cesarzem rzymskim. Chciał stworzył jawną konkurencję dla chrześcijańskiego Kościoła, ale zginął w zamachu nim jego plany się ziściły. Jak doszło do tego, że radykalny...
Wuj żeniący się z własną siostrzenicą? Brat płodzący dzieci z przyrodnią siostrą? Dla Ateńczyków to była codzienność. Do kazirodczych związków kobiety zmuszano nawet na mocy przepisów.
Około południa 15 marca 44 roku p.n.e. Juliusz Cezar po raz ostatni przybył na posiedzenie rzymskiego senatu. Kwadrans później już nie żył. Jak wyglądały ostatnie chwile jego życia? Dlaczego nie uratował się przed spiskiem, jeśli bliski...
Znaleziony na dnie Morza Śródziemnego starożytny przyrząd, nazwany mechanizmem z Antykithiry, jest poddawany badaniom i analizom od prawie 120 lat. Nadal nie odkryto wszystkich jego tajemnic. Wiemy już jednak, że podobnego „komputera”...
Po śmierci Juliusza Cezara przyszłość matki jego syna, Kleopatry, stanęła pod znakiem zapytania. Królowa Egiptu potrzebowała nowego protektora. Wydawało się, że tylko jeden człowiek, będzie w stanie zapewnić jej bezpieczeństwo i pozycję polityczną...
Demokracja w praktyce? Ateńczycy chcieli śmierci wybitnego wodza, który pokonał Persów pod Maratonem
W 490 roku p.n.e. Miltiades poprowadził Ateńczyków do spektakularnego zwycięstwa nad Persami w bitwie pod Maratonem. Minęły jednak zaledwie dwa lata, a doświadczony polityk i wódz zupełnie wypadł z łask. Stawiając go przed Zgromadzeniem Ludowym...
Wywodzący się z arystokratycznej rodziny poeta Solon został wybrany archontem, najwyższym urzędnikiem Aten, w 594 roku p.n.e. Prawo przewidywało, że pozostanie u władzy tylko przez rok. Wystarczyło to jednak wytrawnemu politykowi na przeprowadzenie...
W pierwszej połowie I wieku p.n.e. piraci byli prawdziwą zmorą Morza Śródziemnego. Przekonał się o tym również młody Juliusz Cezar, pojmany przez morskich rozbójników. Gdy przyszły rzymski dyktator znalazł się wreszcie na wolności postanowił...
W 499 roku p.n.e. greckie miasta w Azji Mniejszej, z Miletem na czele, zbuntowały się przeciwko perskiemu panowaniu. Władcy imperium Achemenidów Dariuszowi I Wielkiego stłumienie powstania jońskiego zajęło pięć lat. Po ostatecznym zwycięstwie...
Rok 192 p.n.e. nie jest wspominany w podręcznikach, nie budzi odruchowych skojarzeń. Niesłusznie. To wtedy zapadły decyzje, które na stałe ukształtowały obraz antycznego świata i uczyniły z Rzymu niepokonane mocarstwo.
Słonie bojowe wystawiali przeciwko Rzymowi Kartagińczycy i władcy greckich poleis. Najpotężniejszą odmianą tej superciężkiej brodni dysponowali jednak Seleukidzi – władcy hellenistycznego państwa obejmującego tereny od Azji Mniejszej po Afganistan.
Macedonia była ostatnim greckim państwem sprawującym hegemonię nad Helladą. Filip V Antygonida był natomiast ostatnim jej władcą o prawdziwie mocarstwowych ambicjach. W sojuszu z Kartagińczykami rzucił rękawicę Rzymowi i w 197 roku p.n.e. poniósł...
Kiedy w 334 roku Macedończyk Seleukos, syn Antiocha, uczestniczył, zapewne jako prosty żołnierz, w wyprawie Aleksandra Wielkiego przeciwko perskiemu imperium Achemenidów, zwrócił się do wyroczni Apollona w Didymie (pod Miletem w Azji Mniejszej)...
W dzieciństwie Neron był bardzo zżyty ze swoją matką Agrypiną Młodszą. To właśnie jej zawdzięczał cesarski tron. Z czasem jednak pewna siebie i władcza kobieta stała się dla niego przeszkodą. Wreszcie zdecydował się ją zamordować.
Tekst, który potocznie nazywa się Przysięgą Hipokratesa, należy do szczytowych osiągnięć światowej myśli. Niekiedy stawia się go na równi z Dekalogiem. Czy rzeczywiście jego autorem był sławny „ojciec medycyny”?
W ciągu zaledwie jednej dekady Aleksander Wielki (zm. 323 p.n.e.) stworzył największe imperium w dotychczasowych dziejach rejonu śródziemnomorskiego. Jego żołnierze zwozili do Macedonii wspaniałe skarby. Ogółem jednak podbój świata wcale nie był dla...
W bitwie pod Magnezją, w grudniu 190 roku p.n.e. Rzym, ośmielony niedawnymi triumfami nad Kartaginą i Macedonią, stanął naprzeciwko wybitnego wodza i monarchy. Konkurent miał ogromną przewagę. I szansę na to, by powstrzymać ekspansję italskiej...
Prosty lud podziwiał i popierał cesarza Nerona, przynajmniej do czasu aż w Rzymie zaczęło brakować zboża. Dla senatorów był on jednak wrogiem numer jeden już tylko z tego względu, że ośmielił się znacząco podnieść podatki. Do dzisiaj władcę oskarża...
Pierwsza rebelia Żydów przeciwko Rzymianom. Dlaczego wzniecili wojnę, której nie mieli szans wygrać?
Rok 70 przyniósł jedną z najstraszniejszych tragedii w dziejach kultury i religii żydowskiej. Po długiej, niezwykle zaciętej i krwawej wojnie domowej, Rzymianie zdobyli zbuntowaną Jerozolimę. Miasto zostało doszczętnie zniszczone, a ludność...
