28 listopada 1627 roku pod Oliwą doszło do najsłynniejszego zwycięstwa polskiej floty. Dwie eskadry okrętów króla Zygmunta III Wazy, dowodzone przez admirała Arenda van Dickmanna, pokonały pewnych siebie Szwedów. Oficer nie miał jednak okazji...
Traktat w Buczaczu, podpisany 18 października 1672 roku, kończył wojnę z Imperium Osmańskim. Przypieczętowywał on sromotną klęską Rzeczpospolitej. Dokument oznaczał utratę województw podolskiego i bracławskiego oraz oderwanie znacznej części...
Zmiany jakie nastąpiły nad Wisłą po śmierci Zygmunta Augusta w 1572 roku budziły żywe zainteresowanie Sztokholmu. Bliskie związki między dynastią Wazów a wymarłym w linii męskiej rodem Jagiellonów zdawały się otwierać Szwedom drogę do tronu. Nie...
Michał Korybut Wiśniowiecki, nieoczekiwanie wyniesiony na tron w czerwcu 1669 roku, uważany jest za jednego z najgorszych władców elekcyjnych. Ekspresowo stracił poparcie szlachty. Szczególnie zażarcie zwalczał go prymas Mikołaj Prażmowski...
Któż o nim nie marzył: bogacz z Pragi, romantyczny Tatar, leniwy Duńczyk, iberyjski kochanek, a nawet bratanek papieża. Przegrywali, bo nie mieli wystarczających wpływów i pieniędzy, by opłacić szlachtę. Ale czy serio chcielibyśmy mieć takich królów?
Od XIV do XVIII stulecia Śląsk znajdował się pod kontrolą dynastii Habsburgów. Dopiero jednak tak zwane wojny śląskie i podbój prowincji przez Prusy zapoczątkowały gospodarczą rewolucję w regionie. Cena postępu okazała się niezwykle wysoka.
W 1638 roku, po stłumieniu kolejnej z wielu rebelii przetaczających się przez Ukrainę, Rzeczpospolita narzuciła Kozakom nową ugodę. Wierzono, że Kozaczyzna zostanie raz na zawsze wzięta w karby i wykorzystana do obrony państwa. Stało się zupełnie...
15 lutego 1495 roku w Wilnie odbył się ślub Aleksandra Jagiellończyka z córką Iwana III Srogiego Heleną. Mimo że młodziutka żona wielkiego księcia litewskiego i przyszłego króla Polski słynęła z urody nowożeńcy spędzili noc poślubną osobno. Nigdy...
Niewolnictwo było w świecie arabskim instytucją wszechogarniającą i powszechnie akceptowaną. Było też fundamentem gospodarki, podobnie jak w antycznym cesarstwie rzymskim czy na południu Stanów Zjednoczonych.
Pod koniec życia w Janie III Sobieskim pozostało niewiele z dawnego bohatera, którego imię wzbudzało popłoch w szeregach nieprzyjaciela. Król był coraz bardziej schorowany i ogromnie cierpiał. Śmierć położyła kres potwornym mękom.
Jak i dlaczego wymarła dynastia Jagiellonów? Sto lat wcześniej nikt nie spodziewał się takiego końca
Los zakpił z wszystkich planów dynastycznych snutych przez Jagiellonów i przez polskie elity władzy. U schyłku XV wieku ród panujący nad Polską i Litwą należał do najbardziej rozrodzonych w Europie. U schyłku XVI stulecia – nie miał już...
Zdobycie Malty miało być dla armii Sulejmana Wspaniałego formalnością. Wyprawa skończyła się jednak kompromitującą klęską, a z tureckich sił inwazyjnych ocalała tylko połowa żołnierzy.
Nikt nie zakładał, że Rosję uda się przyłączyć do Rzeczypospolitej wyłącznie na drodze podboju. Formuła unii zdawała się najlepszym rozwiązaniem. Przetestowano ją już przecież, zawierając relacje z Wielkim Księstwem Litewskim. Czy były szanse na...
Średniowieczni Europejczycy wierzyli, że odległe, nieznane lądy zamieszkują nie zwyczajni ludzie, ale istoty człekopodobne: o wielu rękach, bez głów, z ciałem częściowo zwierzęcym. Po dotarciu do imperium Azteków konkwistadorzy znaleźli namacalną...
Bitwa pod Wiedniem przeszła do historii jako jeden z największych sukcesów polskiego oręża. Polski król zdobył nieśmiertelną sławę, ale też… bajeczne skarby z obozu wielkiego wezyra Kary Mustafy. Łupy były spektakularne.
W chwili śmierci, 12 grudnia 1586 roku, król Stefan Batory miał jedynie 53 lata. Rzekomo cieszący się doskonałym zdrowiem monarcha zmarł po zaledwie kilku dniach tajemniczej choroby. Oto jak wyglądały jego ostatnie dni.
Lew Lechistanu, obrońca Wiednia, legendarny wódz. Spodziewano się, że jego synowie odziedziczą choć ułamek jego talentów albo charyzmy. Ci, którzy mieli stanowić nadzieję dla Rzeczpospolitej, stali się największą porażką Jana III Sobieskiego.
Stanisław August Poniatowski został wypromowany przez dążącą do reform społeczno-ustrojowych Familię Czartoryskich. Na polski tron wyniesiono go jednak dzięki rosyjskim bagnetom. Młody monarcha, panujący od 1764 roku, doskonale wiedział, że wszystko...
W 1625 roku, po stłumieniu powstania pod dowództwem Marka Żmajły, Kozakom narzucono nową ugodę. Warunki były korzystniejsze niż można by oczekiwać. Polacy starali się też skupić energię kozacką na walkach wewnętrznych w Chanacie Krymskim. Na...
Początki dynastii określanej mianem Wazów sięgają późnego średniowiecza i wiążą się z burzliwymi wydarzeniami w Królestwie Szwecji. W zadziwiającym tempie ród stał się jednym z najpotężniejszych w Europie, a jego ambicje zaczęły sięgać daleko poza...
Jeremi Wiśniowiecki zmarł 20 sierpnia 1651 roku, mając zaledwie 39 lat. Pogromca Kozaków wyzionął ducha po trwających blisko tydzień męczarniach. Od razu pojawiły się podejrzenia, że mógł zostać otruty. Czy są na to jakieś dowody?
Żaden konflikt zbrojny nie przyniósł Polsce tak ogromnych strat materialnych i nie odcisnął się w podobnym stopniu na dalszej historii. W połowie XVII wieku – w dobie tak zwanego potopu szwedzkiego – populacja Rzeczpospolitej zmniejszyła...
15 listopada 1620 roku niezrównoważony psychicznie szlachcic Michał Piekarski dokonał zamachu na króla Zygmunta III Wazę. Władca został tylko niegroźnie ranny i przebaczył napastnikowi. Sąd senatorsko-poselski był jednak nieubłagany. Piekarskiego...
Bitwa pod Wiedniem jest jedynym zwycięstwem polskiego oręża, które niemal automatycznie wywołuje refleksję geopolityczną. „Ocaliliśmy Austrię, a ona sto lat później wzięła udział w rozbiorach” – pamiętają Polacy. Czy pomoc udzielona Wiedniowi...
W czasie swojej słynnej podróży po Europie z lat 1697-1698 młody car Piotr I zrozumiał, jak wielki dystans musi pokonać Rosja, aby dorównać innym potęgom na Starym Kontynencie. Po powrocie do kraju zdecydował się na głębokie reformy, które...
Gdy Carstwo Rosyjskie znalazło się w chaosie, Polacy i Litwini zaczęli poważnie myśleć o restytucji dawnych włości Wielkiego Księstwa Litewskiego. W powietrzu zawisło też jednak o wiele bardziej ambitne pytanie: a może by tak podbić Rosję? Stefan...
Henryk VIII dla Anny Boleyn rozwiódł się ze swoją pierwszą żoną Katarzyną Aragońską. Wystarczyły zaledwie trzy lata, a miał już kandydatkę na kolejną królową. Tym razem nie zamierzał jednak zrywać małżeństwa. Chcąc pozbyć się drugiej połówki...
Ambroży Paré (1510–1590) nie był lekarzem. Nie miał wykształcenia, a brak znajomości łaciny uniemożliwiał mu dotarcie do wiedzy medycznej. Dlatego został chirurgiem. Jak się miało okazać – genialnym chirurgiem.
Relacje z Wielkim Księstwem Moskiewskim, a następnie Rosją w tak wielkim stopniu zaciążyły na dziejach Polski, że z perspektywy czasu wydają się problemem wręcz odwiecznym. Niesłusznie. Państwo polskie weszło w kontakt z Moskwą dopiero w kilkaset...
Bratanica cara Piotra I Wielkiego Anna Romanowa nie miała szczęśliwego życia. Kiedy w wieku 37 lat została carycą była już zgorzkniałą i mściwą kobietą. Boleśnie przekonał się tym książę Michaił Golicyn. Arystokrata postanowił przejść na katolicyzm...
