Towarzysze husarscy, z reguły wywodzący się z zamożnej szlachty posesjonatów, stanowili kręgosłup chorągwi skrzydlatej jazdy. W teorii byli równi hetmanowi, a nawet królowi. To właśnie oni spełniali rolę współczesnych oficerów. Na ich barkach...
Hiszpanie potrzebowali zaledwie kilkudziesięciu lat, aby podbić większość terenów Ameryki Środkowej i Południowej. Stworzone przez Madryt imperium kolonialne przetrwało blisko 400 lat. Oto dlaczego przybyszom z Półwyspu Iberyjskiego udało się tak...
Zachowane źródła, ale też publikacje naukowe, często zakłamują obraz życia dworskiego doby renesansu w zamku na Wawelu (i we wszelkich innych miejscach pobytu króla). Jest w nich mowa głównie o bezpośrednim otoczeniu najjaśniejszego pana. A więc na...
Dowódcą roty husarskiej był rotmistrz. Z reguły kandydatów na rotmistrzów przedstawiał królowi hetman wielki. Rotmistrz dowodził chorągwią, odpowiadał za dyscyplinę podległych mu husarzy oraz przekazywanie żołdu w ręce towarzyszy. To on nadzorował...
Harówka trwająca nawet 20 godzin na dobę. Głodowa dieta i wysokie podatki płacone właścicielom ziemskim. Życie milionów japońskich chłopów w epoce Tokugawa było ciągłą walką o przetrwanie. Tak 300 lat temu wyglądała codzienność mieszkańców wsi w...
Szwedzki król Gustaw II Adolf był bez wątpienia jednym z największych wodzów XVII-wiecznej Europy. Wielokrotnie prowadził swoje wojska do spektakularnych triumfów. Nigdy też nie uchylał się od walki na pierwszej linii. Za swoją brawurę zapłacił...
Pospolite ruszenie, a więc formacja zbrojna złożona nie z zawodowców, ale z mas nieprzeszkolonej i nieprzygotowanej do walki szlachty, było rozwiązaniem nader archaicznym już u schyłku średniowiecza. W Polsce przetrwało jednak do samego końca...
Hiszpańscy konkwistadorzy potrzebowali zaledwie kilkudziesięciu lat, aby zbudować olbrzymie imperium kolonialne w „Nowym Świecie”. Przynosiło ono niewyobrażalne wręcz bogactwa, potworną cenę za co płaciła rdzenna ludność Ameryki. O tym jaki los...
Na początku XVI wieku dynastia Jagiellonów znajdowała się u szczytu potęgi. Jej przedstawiciele zasiadali nie tylko na tronie Polski i Litwy, ale również Czech oraz Węgier. Zdecydowanie nie było to w smak cesarzowi Maksymilianowi I z dynastii...
Podboje prowadzone w pierwszych dekadach XVI wieku przez Hernanda Korteza, Francisca Pizarro oraz ich następców sprawiły, że Hiszpania zdobyła ogromne posiadłości w Ameryce Środkowej i Południowej. Sukcesy konkwistadorów okupione były jednak...
Kiedy w XVII wieku Japonia wkroczyła w długotrwały okres stabilizacji i pokoju, a także znikło zagrożenie zagraniczne, wojownicy stali się zbędni. Oprócz stłumienia kilku powstań chłopskich, nielicznych przypadków konieczności walki o honor panów i...
Od początku XVII wieku polska lekka jazda cieszyła się dużym uznaniem w armii cesarskiej z racji posiadanego doświadczenia wojskowego i zaangażowania po stronie katolickiej. Tak było w pierwszych latach wojny trzydziestoletniej, choć w gronie...
Tokugawa Ieyasu, to jedna z najważniejszych postaci w długiej historii Japonii. Po tym, jak w 1603 roku rozprawił się z przeciwnikami, jego ród dzierżył faktyczne władzę nad krajem kwitnącej wiśni przez ponad ćwierć tysiąclecia. O człowieku, który...
Jan Zamoyski pod koniec XVI wieku był najpotężniejszym polskim magnatem. Kanclerz wielki koronny i hetman wielki koronny swój ogromny majątek i wpływy zawdzięczał królowi Stefanowi Batoremu. Współpraca obu mężów stanu układała się doskonale...
Husaria stanowiła formację niezwykle elitarną. Nawet w szczytowym momencie Korona i Litwa były w stanie wystawić zaledwie kilka tysięcy skrzydlatych kawalerzystów. Jednak dzięki swemu wyszkoleniu i taktyce słynna jazda potrafiła zwyciężać nawet...
Rozpoczęta w 1618 roku wojna trzydziestoletnia uważana jest za pierwszy wielki europejski konflikt. Jego osią była rywalizacja Habsburgów z rządzącymi Francją Burbonami. O przyczynach oraz wybuchu wojny, która wstrząsnęła imperium Habsburgów, pisze...
Królowie Polski z dynastii Jagiellonów przywiązywali bardzo dużą wagę do astrologii, uważanej na przełomie średniowiecza oraz epoki nowożytnej za całkowicie poważny dział nauki. Dla każdego potomka pary królewskiej stawiano horoskopy w chwili...
Mimo całej swojej potęgi i oszałamiających zysków masowy przemysł branży modowej jest stosunkowo świeżym zjawiskiem. Jeszcze nowszym jest próba stworzenia standardowej rozmiarówki. Aż do XIX wieku prawie wszystkie ubrania były produkowane ręcznie...
Pańszczyzna nie była charakterystyczna wyłącznie dla Polski. Nad Wisłą chłopów wyzyskiwano szczególnie bezwzględnie, ale podobny model zależności obowiązywał też w innych krajach środkowej Europy. Interesujące spojrzenie na los chłopów sprzed ponad...
Dzisiaj zarówno ściany, okiennice, kolumny krużganków, jak i dachy zamku na Wawelu mają stonowane barwy. Rezydencja, w której 500 lat temu mieszkali Zygmunt Stary i Bona Sforza wyglądała jednak zupełnie inaczej. Dzisiaj mogłaby się wydać pstrokata i...
Zygmunt III Waza został wybrany na tron Rzeczpospolitej Obojga Narodów w wieku zalewie 21 lat. Wnuk Zygmunta Starego i Bony Sforzy sprawował rządy nad Wisłą przez kolejne 45 lat. Jego panowanie budzi jednak wiele kontrowersji. Ogromny wpływ na...
Wbrew obiegowej opinii, którą wiele osób wynosi ze szkoły, Jagiellonowie wcale nie byli w Polsce dziedziczną dynastią. Każdy kandydat do tronu z tego rodu musiał zostać zatwierdzony przez elity. Elekcja nie była jeszcze wówczas wolna, nie...
Droga dynastii Habsburgów do potęgi. Jak stali się najbardziej wpływowym rodem panującym kontynentu?
Habsburgowie rozpoczęli karierę jako należąca do raczej drobnego rycerstwa rodzina, posiadająca niewielkie grunty i zamek w dzisiejszym szwajcarskim kantonie Argowia. Tak skromne początki nie przeszkodziły im jednak w zdobyciu najpierw korony...
Elektor saski Fryderyk August I Wettyn zasiadł na polskim tronie, jako August II w 1697 roku. Władzę sprawował z kilkuletnią przerwą aż do 1733 roku. O tym jaki wpływ na Rzeczpospolitą Obojga Narodów miało jego panowanie pisze Miloš Řezník w...
Położony nad Tybrem Rzym wielokrotnie doświadczał skutków powodzi. Jedną z najbardziej niszczycielskich była ta, która dosięgła Wiecznego Miasta w grudniu 1495 roku. Jej konsekwencje były opłakane dla mieszkańców.
Logistyka to rzadko poruszany temat z dziejów polskiej wojskowości. Ciekawy wycinek zagadnienia ukazuje Marek Plewczyński w książce Newel 1562. Opowiada o tym, jak wyglądał przemarsz polsko-litewskich wojsk, złożonych głównie z kawalerii, w tym z...
Stanisław Szczęsny Potocki dysponował olbrzymim majątkiem. Budując dla siebie nową siedzibę wzorował ją na Wersalu Ludwika XIV. Efekt kilkuletnich prac budził podziw wszystkich, którzy mieli okazje zawitać do Tulczyna. Twierdzono nawet, że pałac był...
Rozpoczęte w 1494 roku wojny włoskie ciągnęły się aż przez 65 lat. W konflikt o panowanie nad Półwyspem Apenińskim wciągnięte zostały między innymi Hiszpania, Francja, Habsburgowie, Państwo Kościelne, liczne włoskie królestw, a nawet Anglia czy...
Kiedy Franciszek Salezy Potocki przyszedł na świat w 1700 roku gałąź słynnego rodu, z której się wywodził, nie przodowała wśród polskich latyfundystów. Gdy jednak żegnał się ze światem 72 lata później sam uchodził za najbogatszego magnata swojej...
Zwarte oddziały pikinierów uzbrojonych w długą broń drzewcową stanowiły niezwykle trudnego przeciwnika dla kawalerii. Husarze jednak niejednokrotnie udowodnili, że są w stanie pokonać tak uzbrojonego wroga. O tym, jak skrzydlata kawaleria tego...
