Złota wolność była naczelnym, najbardziej umiłowanym hasłem dawnej polskiej szlachty. Jak jednak przekonuje historyczka Joanna Orzeł nie była to, wbrew częstemu przekonaniu, wcale wolność totalna, niczym nieograniczona.
O wielu bitwach w dziejach pisze się, że były dla danego kraju czy narodu jego Termopilami. Tak samo wielu dowódców zasłużyło sobie – oczywiście pośmiertnie – na tytuł następcy Leonidasa. Określenia te jakby szczególnie pasują jednak do wydarzenia...
Czy Jan Sobieski powinien był ruszać pod Wiedeń w 1683 roku? Jak postrzegano wówczas Rzeczpospolitą i czego właściwie spodziewano się po Polakach? Raymond Ibrahim – amerykański historyk pochodzący z rodziny egipskich Koptów – zwraca uwagę na...
Kolebki państwa Piastów szukano w przeróżnych miejscach. Dzisiaj wśród archeologów przeważa opinia, że najwcześniejszą siedzibą tego rodu, już w IX stuleciu jeśli nie wcześniej, był Giecz: miejscowość, która teraz ma poniżej 200 mieszkańców...
Łódź powstała niemal od zera w XIX wieku. Nie wykorzystano jednak szansy, jaką dawało tworzenie wielkiej metropolii, tam gdzie nie było żadnych historycznych obciążeń. Miasto rozrastało się bez planu, w totalnym chaosie, na korzyść wąskiej, zamożnej...
Członkowie elit zachodniej i południowej Europy znali nowożytną Polskę głównie z opowieści, zresztą często zakłamywanych. Rzeczpospolitą ukazywano jako kraj osobliwy, nawet barbarzyński. Podróżnicy chętnie wyciągali na wierzch wady, nie zalety. A...
Niewiele lokalnych średniowiecznych bitew weszło na dobre do polskiej świadomości. Każdy kojarzy oczywiście Grunwald. Co poza tym? Na pewno jeszcze przegrane starcie pod Legnicą w roku 1241. Klęska księcia Henryka II Pobożnego przeszła do legendy. I...
W tragicznych warunkach wojny, gdy miało się nieszczęście należeć do społeczności skazanej na śmierć przez okupanta, nie dało się przetrwać, jeśli wciąż myślało się i postępowało tak samo, jak w dniach pokoju. Polscy Żydzi musieli, jak pisze...
Asyria była pierwszym prawdziwym mocarstwem w rejonie śródziemnomorskim czy nawet pierwszym imperium świata antycznego, w ogóle. Rozwijały się w niej nieznane wcześniej systemy władzy i prawa. A że kwitło piśmiennictwo, to notowano też… jedne z...
Są takie dzieła sztuki, na które niemal nikt nie zwraca uwagi. Czasem to obiekty, z którymi dzień w dzień stykają się, choćby bezwiednie, setki, jeśli nie tysiące ludzi. Trudno o lepszy przykład niż godła zabytkowych krakowskich kamienic.
Kwestia polskiej niepodległości była bardzo istotnym tematem w młodym ruchu socjalistycznym. Rozpalała oczywiście emocje polskich działaczy i teoretyków. Zajmowali się nią jednak od samego początku również najważniejsi europejscy członkowie...
Skład albo skarbiec znakomitych sekretów ekonomii ziemiańskiej Jakuba Kazimierza Haura, wydany po raz pierwszy drukiem w 1689 roku, to – zgodnie z tytułem – niezrównane kompendium poglądów i porad typowych dla szlachty żyjącej ponad 300 lat temu...
Jakub Kazimierz Haur nie jest postacią, którą dzisiaj pamiętałby ktoś poza specjalistami. Ale chyba niesłusznie. Właściwie nikt nie zrobił tyle dla odmalowania realiów życia na szlacheckim folwarku z perspektywy samych ziemian, co ten zaradny (a...
W latach II wojny światowej na obszarze okupowanej Polski obowiązywała ścisła reglamentacja żywności. Podstawowym towarem sprzedawanym na kartki był zaś chleb. Czy też raczej „dźwiękowiec”, „smutniak”, albo „koksowiec”, bo jak słusznie podkreśla...
W drugiej połowie lat 80. XI wieku w Polsce doszło do dziwnej (nawet w kontekście postępowania właściwego średniowieczu) i bardzo trudnej do wyjaśnienia z perspektywy czasu intrygi. Książę Władysław Herman zaprosił do kraju człowieka, który zagrażał...
Panuje dość powszechna opinia, że Bursztynowa Komnata – nie bez powodu uznawana za jeden z najcenniejszych, jeśli nie wprost najcenniejszy skarb carów – doszczętnie zaginęła. Nie jest to jednak do końca prawdą. Pojedyncze elementy komnaty udało się...
Jan Leszczyński (ur. 1905) był jednym z ostatnich, najdłużej żyjących przyjaciół Stanisława Ignacego Witkiewicza, a więc sławnego Witkacego. Jeszcze u schyłku XX stulecia dotarła do niego Joanna Siedlecka, autorka książki Mahatma Witkac. Chciała...
Bursztynowa Komnata, niezwykły, zaginiony skarb carów, który dzisiaj musiałby być wart ponad miliard złotych, niezmiennie rozbudza wyobraźnię. Wspaniałe pomieszczenie pałacu w Carskim Siole, zdobione bursztynem, złotem, rzeźbą i kunsztownymi...
Książka Joanny Siedleckiej pt. Mahatma Witkac była w roku 1993, gdy ukazała się po raz pierwszy, prawdziwą sensacją w świecie literackim. Autorka w toku skrupulatnej pracy dotarła do ogromnej liczby wciąż żyjących osób, które znały, pamiętały i...
28 sierpnia walki na warszawskim Starym Mieście zbliżały się już do ponurego finału. Coraz bardziej oczywista stawała się konieczność ewakuacji pozostałych sił. Zanim objęła ona oddział, w którym służył 13-letni łącznik Bohdan Hryniewicz, jego...
