Nie da się niestety oszacować ile zamków zostało zbudowanych na ziemiach polskich w całym średniowieczu. Łatwiej zapytać o to, ile z ich istnieje do dzisiaj, choćby w szczątkowej formie. Ostatnio policzono też do czego te średniowieczne konstrukcji...
W średniowiecznej Europie nie było ani granic, ani państw w takim rozumieniu co dzisiaj. Ówczesny system władzy funkcjonował w sposób bardzo odmienny i trudny do zinterpretowania. Wielu badaczy stara się zamykać go terminem „feudalizm”. Dzisiaj to...
Na wzgórzu wawelskim, stale wydzieranym sobie z rąk przez kolejnych rywalizujących książąt, rozbicie dzielnicowe przyniosło epokę zastoju. Niewiele tam budowano i zmieniano. U podnóży skały XIII stulecie przyniosło jednak prawdziwą rewolucję. To...
Cywilizacja wczesnych Słowian, ceniąca drewno, prostotę i lekkie konstrukcje, nie pozostawiła archeologom łatwych do badania śladów. Nigdy nie odnaleziono dobrze zachowanych ruin jakiegokolwiek słowiańskiego domu z bardzo wczesnego średniowiecza...
We wczesnym średniowieczu zdolność czytania i pisania była rzadka, zwykle zastrzeżona dla członków kleru i wysokiej arystokracji. U schyłku epoki pismo stało się już jednak o wiele bardziej praktyczne i użyteczne na co dzień. Używano go już szeroko...
W średniowieczu osoba, która zdołała przetrwać dzieciństwo, zwłaszcza zaś najniebezpieczniejszy okres niemowlęctwa, miała prawo oczekiwać, że dotrwa do pięćdziesiątych urodzin. Specjaliści zakładają, że co do zasady najdłużej żyli przedstawiciele...
W XIX stuleciu zamek na Wawelu służył między innymi za przytułek dla bezdomnych, kwaterę milicji, siedzibę dla szkółki muzycznej, a wreszcie, przez drugą połowę wieku, za koszary armii austriackiej, w których na potrzeby wojska wystawiono cały...
Na dobrą sprawę każdy średniowieczny zamek był dziełem unikatowym. Jego forma zależała od ukształtowania terenu, dostępności budulca, zamożności inwestora czy wreszcie od funkcji, jakie miała pełnić bryła. Inaczej przecież budowano umocnione domy...
Początek roku, współcześnie obchodzony zawsze 1 stycznia, w średniowieczu nie był kwestią oczywistą. Zamiast wspólnego systemu, akceptowanego przez cały kontynent, stosowano wiele absolutnie sprzecznych rozwiązań. I to nieraz nawet w granicach...
Jeśli pogoda, lokalne warunki albo obyczaje nie sprzyjały kąpielom pod gołym niebem, zwyczajni mieszkańcy Europy uciekali się zwykle do korzystania z usług publicznych łaźni. Panuje utarta opinia, że takie przybytki, stanowiące jeden z fundamentów...
Już od wczesnego średniowiecza źródła wzmiankowały istnienie ludzi stojących na czele świeckiego społeczeństwa: może poniżej królów, książąt czy wodzów, ale przed całą resztą populacji. Określano ich mianem szlachetnych, nobiles. Nie należy jednak...
Dzisiaj zarówno ściany, okiennice, kolumny krużganków, jak i dachy zamku na Wawelu mają stonowane barwy. Rezydencja, w której 500 lat temu mieszkali Zygmunt Stary i Bona Sforza wyglądała jednak zupełnie inaczej. Dzisiaj mogłaby się wydać pstrokata i...
Nie istniał wspólny model rodziny właściwy dla całej średniowiecznej Europy. To, ile osób zamieszkiwało pod jednym dachem i ile dzieci wychowywała typowa para, zmieniało się zależnie od regionu, czasu, zamożności, a w dużym stopniu też od...
Szczyt rozwoju demograficznego i gospodarczego średniowiecznej Europy przypadł na początek XIV stulecia. Kontynent był już wówczas wyraźnie przeludniony, a przy ówczesnym poziomie rozwoju rolnictwa coraz trudniej było wyżywić jego mieszkańców...
We wczesnym średniowieczu poziom analfabetyzmu przekraczał zapewne 95%. Do końca epoki, w całym społeczeństwie kontynentu nigdy nie spadł raczej poniżej 80%. I to przy uwzględnieniu, że wielu ludzi potrafiących czytać, nie umiało samodzielnie...
Pomysł, by wszystkie daty znanej historii układać w jednym ciągu i nadawać im wspólną numerację od konkretnego momentu (zaczynającego chociażby „naszą erę”), obecnie wydaje się zupełnie oczywisty, a nawet nieodzowny. Takie rozwiązanie było jednak...
Jaką dokładnie długość miała średniowieczna mila? Ile mierzył łokieć, a ile stopa, piędź albo sążeń? Na żadne z tych pytań nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi. To fakt, który sam w sobie bardzo wiele mówi o rzeczywistości dawnych wieków.
Przez większość średniowiecza ogół mieszkańców Europy z powodzeniem radził sobie bez dokładnych czasomierzy. Zapotrzebowanie na precyzję na dobre wzrosło dopiero u schyłku epoki, w okresie rozwoju rzemiosła i handlu oraz nasilania się dalekosiężnych...
W średniowieczu przytłaczająca większość populacji poświęcała życie zdobywaniu żywności. Uprawa roli, hodowla, rybołówstwo i łowiectwo łącznie odpowiadały za sporo ponad 90% tego, co dzisiaj nazywamy produktem krajowym brutto. Pomimo tak wielkiej...
Obyczaje związane z pogrzebem przez tysiąc lat zmieniły się nie do poznania. Dzisiaj takie ceremonie są w krajach słowiańskich podniosłe i pełne smutku. We wczesnym średniowieczu nasi odlegli przodkowie postępowali jednak… o wiele bardziej swobodnie.
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka to Życie w chłopskiej chacie (2024). Strona autora: KamilJanicki.pl.
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.