Królowie Polski z dynastii Jagiellonów przywiązywali bardzo dużą wagę do astrologii, uważanej na przełomie średniowiecza oraz epoki nowożytnej za całkowicie poważny dział nauki. Dla każdego potomka pary królewskiej stawiano horoskopy w chwili narodzin lub nawet przed nimi. Podobne praktyki były też podejmowane przy okazji dworskich małżeństw.
Astrologowie zatrudniani na dworze byli zdani na łaskę swego pracodawcy, króla lub królowej Polski. Nic więc właściwie dziwnego, że stawiane przez nich horoskopy nigdy nie brzmiały alarmistycznie. Mogły przepowiadać wyzwania i niepowodzenia, ale nie mówiły wprost o katastrofie. A na ogół wprost wieszczyły sukcesy i świetlaną przyszłość.
Reklama
Większość była oczywiście na tyle ogólnikowa i otwarta na odmienne interpretacje, by twórca danej prognozy był w razie czego w stanie wytłumaczyć się z ponoć błędnych przewidywań. Czasem jednak astrologowie ryzykowali i mówi dokładnie to, co pragnął usłyszeć ich patron.
Córka, która miała być synem
Tak było w roku 1399, gdy królowa Jadwiga Andegaweńska znajdowała się przy nadziei i z obawami oczekiwała rozwiązania. Zadanie przygotowania horoskopu dla dziecka powierzono, jak twierdzi mediewista Jarosław Nikodem, nadwornemu lekarzowi Janowi de Sacchis, przybyłemu z Pawii.
Tożsamość astrologa jest tematem dyskusji, sama prognoza przetrwała jednak do naszych czasów. Nic się w niej nie zgadzało. Autor wskazał datę porodu, która okazała się przesunięta o prawie dwa tygodnie.
Wieszczył, jak komentuje Stanisław Rek na kartach książki Astrologia dla każdego, że na świat przyjdzie „długo oczekiwany syn i następca Władysława Jagiełły”, w rzeczywistości narodziła się zaś córka. Co oczywiste astrolog nie uprzedził też królowej, że zarówno ona, jak i dziecko umrą wkrótce po rozwiązaniu.
Reklama
Los „zagrozi długości jego żywota”
Pomimo tej litanii błędów horoskopy stawiano także dla kolejnych dzieci Władysława Jagiełły.
Jego pierwszemu następcy, Władysławowi Warneńczykowi, mistrz Henryk Czech wieszczył, że ma perspektywy „najlepsze i najświetniejsze”, ale że „los może zagrozić długości jego żywota”. Jak podkreśla Stanisław Rek był to mimo wszystko najtrafniejszy horoskop dworski tej doby.
Potem przyszłość wróżono też kolejnemu synowi Władysława Jagiełły, Kazimierzowi Jagiellończykowi. Z horoskopu wynikały ponoć przyszłe sukcesy syna królewskiego „w różnych dziedzinach” i władczy charakter, przejawiający się w rozwadze, szlachetności, ambicji.
Brzmi to nawet prawdziwie. A przynajmniej za słuszny taki opis uznałby zapewne sam monarcha… i jego dworzanie, dwojący się i trojący, by dogodzić najjaśniejszemu panu.
Reklama
Udane małżeństwo (na trzy lata)
Na koniec warto jeszcze wspomnieć horoskop postawiony w związku z pierwszym małżeństwem Zygmunta Starego, zawartym w 1512 roku. Gdy monarcha stawał na ślubnym kobiercu z węgierską arystokratką Barbarą Zapolyą, wieszczono mu bardzo udany związek.
Stadło faktycznie okazało się dobrane, tyle że królowa… zmarła już po trzech latach z okładem. A tego astrolog nie przewidział. „Horoskop nie należy do całkowicie udanych” – kwituje autor książki Astrologia dla każdego. I w tym punkcie trudno się z nim nie zgodzić.
Historia astrologii w Polsce i na świecie
Bibliografia
- Nikodem J., Jadwiga król Polski, Ossolineum 2009.
- Rek S., Astrologia dla każdego, Bellona 2024.
- Śnieżyńska-Stolot E., „Zamek piękny na wzgórzu”. Horoskopy zapomniane źródło historyczne, Księgarnia Akademicka 2015.
