Niespełna 20-letni następca duńskiego tronu Kanut i jego wikingowie potrzebowali zaledwie roku, aby podbić Anglię. Syn Swena Widłobrodego, który zyskał sobie przydomek Wielki, okazał się doskonałym władcą. O tym, jak wyglądały jego rządy pisze Cezary Namirski w książce pt. Fulford-Stamford Bridge 1066.
We wrześniu 1015 roku do Anglii powrócił Kanut, rozpoczynając kolejną duńską inwazję na Anglię. Trudno powiedzieć, jak wielką armią dysponował – rozmaite szacunki liczby okrętów oraz liczebności ich załóg pozwalają oszacować ją na 7500–20 000 zbrojnych.
Reklama
Wessex uznał władzę Kanuta dość szybko, a Thorkell Wysoki kolejny raz zmienił stronę, dołączając do sił duńskich.
Bitwy pod Sherston i Assandun
Kanuta wspomógł zaprawiony w bojach Eryk Haakonsson, który po odzyskaniu kontroli nad Norwegią przez Swena Widłobrodego w 1000 roku rządził częścią kraju; 23 kwietnia 1016 roku zmarł Ethelred II, a na króla został wybrany Edmund.
Nowy władca kontynuował opór, mimo iż Kanut kontrolował już większość Anglii. W czerwcu doszło do dwudniowej bitwy pod Sherston, gdzie obie strony poniosły ciężkie straty, jednak dzięki Thorkellowi Wysokiemu Duńczycy odnieśli zwycięstwo mimo przewagi miejscowego fyrd w pierwszej fazie bitwy.
Edmund odpowiedział sukcesem pod Brentford, ale 18 października w decydującej bitwie pod Assandun (jej dokładna lokalizacja jest niepewna, jednak powszechnie uznaje się za nią Ashingdon w obecnym hrabstwie Essex) Duńczycy rozgromili armię Edmunda.
Reklama
Kluczową rolę odegrała zdrada ealdormana Mercji Eadryka Streony, według Wilhelma z Malmesbury zaplanowana w porozumieniu z Kanutem. Klęska ta nie oznaczała jednak końca panowania Edmunda – na mocy zawartego pokoju doszło do podziału Anglii z granicą na Tamizie, tereny na północ od rzeki przypadły Kanutowi.
Edmund Żelaznoboki zmarł jednak już 30 listopada 1016 roku, co uczyniło Kanuta panem całej Anglii. Został on koronowany na króla w 1017 roku przez Lyfinga, arcybiskupa Canterbury.
Panowanie pełne sukcesów
Panowanie Kanuta Wielkiego (1016–1035) było okresem względnego spokoju i rozwoju gospodarczego Anglii. Nowy władca początkowo podzielił kraj na cztery prowincje, ealdormanów zastąpił earlami (piastujący ten nowy urząd członkowie administracji zarządzali większymi obszarami) i obsadzał te urzędy zaufanymi Skandynawami (byli wśród nich m.in. Thorkell Wysoki oraz Eryk Haakonsson).
Zachowane dokumenty wskazują jednak, że z czasem administrację zdominowali Anglosasi – na dokumentach z lat 1030–1035 widnieją przede wszystkim imiona earlów Godwina z Wesseksu i Leofryka z Mercji, podczas gdy imiona Skandynawów pojawiają się coraz rzadziej.
Reklama
Do licznych sukcesów duńskiego króla Anglii należało umocnienie swojej władzy w Skandynawii po pokonaniu norwesko-szwedzkiej koalicji św. Olafa II i Anunda Jakuba w bitwie morskiej pod Helgeå w 1026 roku, a także uznanie jego władzy przez trzech królów szkockich w 1031 roku.
Monarcha starał się też poszerzyć wpływy w Irlandii, nawiązując sojusz z królem Dublina Sigtryggiem Jedwabnobrodym, który po klęskach poniesionych w bitwach przeciwko gaelickim władcom pod Glenmamą (999 rok) i Clontarf (1014 rok) poszukiwał wsparcia – w 1030 roku dublińskie i angielskie wojska wspólnie najechały Walię.
Relacje z Kościołem
Kanut utrzymywał bardzo dobre stosunki z Kościołem, okazując szczególną hojność instytucjom kościelnym w Winchester i Abindgon, które były niegdyś były wspierane przez Ethelreda II.
Wśród licznych darów władcy wymienić można m.in. wykonany ze złota i srebra relikwiarz na szczątki św. Wincenta ofiarowany opactwu w Abingdon oraz zdobiony relikwiarz i srebrny kandelabr podarowane katedrze w Winchester.
Reklama
Jednocześnie z biegiem czasu widać zmiany w polityce Kanuta wobec Kościoła – w latach dwudziestych XI wieku widać dużą ostrożność władcy w próbach wpływu na obsadzanie diecezji, jednakże w latach trzydziestych Kanut znacznie częściej ingerował w sukcesję biskupią w kluczowych diecezjach Wesseksu, dążąc do obsadzenia ich swoimi kandydatami.
Nie mamy bezsprzecznych dowodów na wybuch rebelii przeciwko władcy (choć mogą to sugerować wzmianki o wyjęciu spod prawa Ethelwarda w 1020 roku), jednak nie musiało to być skutkiem dobrych kontaktów Kanuta z miejscową arystokracją, ale raczej jej przetrzebienia w walkach poprzedzających zdobycie tronu przez syna i wnuka Haralda Sinozębego, a także późniejszych egzekucji (jak odnotował Florencjusz z Worcester, Kanut skazał na śmierć niektórych spośród możnych, którzy fałszywie twierdzili, w nadziei na nagrodę, iż Edmund Żelaznoboki zamierzał uczynić Kanuta swoim następcą na ziemiach na południe od Tamizy).
Źródło
Powyższy tekst stanowi fragment książki Cezarego Namirskiego pt. Fulford-Stamford Bridge 1066 Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Bellona w 2021 roku.
Jedna z najkrwawszych bitew w historii Anglii
