W roku 1125 w Szwecji panował król Magnus Nilsson, zwany Magnusem Silnym, który pochodził z Danii i został wybrany królem tylko w Götalandzie. Był obdarzony słusznym wzrostem — co najmniej metr dziewięćdziesiąt — i opisywany jako „piękny, silny, szczodry i mądry”. W 1127 roku ożenił się z Ryksą, córką polskiego króla Bolesława Krzywoustego.
Ona miała siedemnaście lat, a on dwadzieścia. Mieli dwóch synów: Knuta i Nielsa. Ich małżeństwo, podobnie jak większość związków w rodzinach królewskich, miało podłoże polityczne. Polska i Dania wojowały z (…) plemionami słowiańskimi na Pomorzu. Wspólnie miały większe szanse na zduszenie oporu.
Reklama
Mąż numer 1. Wielkie ambicje i szybkie wdowieństwo
Ojciec Magnusa, Niels, był królem Danii. Magnus chciał przejąć również duńską koronę, ale czuł zagrożenie ze strony kuzyna Knuta Lavarda. Dlatego zorganizował zasadzkę i bestialsko zamordował kuzyna, a następnie uciekł do Skanii.
Wzbudziło to ogromną wściekłość Duńczyków. Krewni Knuta Lavarda skrzyknęli armię i flotę. Ich oddziały zeszły na ląd w Foteviken w Skanii 4 czerwca 1134 roku.
Rozgorzała zacięta bitwa, w której król Magnus po raz pierwszy w Skandynawii poprowadził do walki wojowników na koniach, co najmniej trzystu jeźdźców. Mimo to zginął nie tylko on, lecz także sześciu biskupów i liczne grono księży, które się do niego przyłączyło. (…)
Mąż numer 2. Związek korzystny politycznie… do czasu
Dwudziestosiedmioletnia królowa Ryksa została wdową. Zabrała synów i wróciła do Polski, gdzie nadal panował jej ojciec, Bolesław III Krzywousty.
Reklama
W Krakowie oświadczył się jej książę nowogrodzki Włodzimierz. Ponieważ wrogowie Polski byli jednocześnie wrogami Włodzimierza w walce o Kijów, zapadła szybka decyzja o ślubie, który nastąpił latem 1135 roku.
Na świat przyszła córka, Zofia, która jakiś czas później została wydana za Waldemara I Wielkiego, króla Danii, syna Knuta Lavarda, którego zabił mąż Ryksy, Magnus.
Scena polityczna zmieniała się bardzo szybko. Sojusz Polski z Nowogrodem przestał być potrzebny, więc Ryksa odeszła od męża i wróciła do Szwecji, w której panował król Swerker, przedstawiciel zamożnego rodu z Östergötlandii, znanego z nadawania męskim potomkom dość niecodziennych imion — jego ojciec nazywał się Cornube albo Karnuka, a dziadek ze strony ojca Kol.
Król nieco wcześniej owdowiał, a Ryksa miała trochę ponad trzydzieści lat i wciąż była uznawana za piękność. Ślub odbył się w 1142 roku i Ryksa po raz drugi została królową Szwecji. Możliwe, że urodził im się syn, który dostał imię po dziadku po kądzieli, czyli Bolesław. Po szwedzku Burislev.
Reklama
Mąż numer 3. Zachwycony polską pięknością
Zarówno królowa Ryksa, jak i większość szwedzkiej elity władzy brała w 1152 roku udział w synodzie w Linköping, podczas którego — pod przewodnictwem legata papieskiego kardynała Mikołaja z Albano (Nicholas Breakspear) — uregulowano prawny status Kościoła w kraju.
Kardynał został później papieżem Hadrianem IV, jedynym Anglikiem na czele Stolicy Apostolskiej. Spotkanie nie przyniosło wielu rozstrzygnięć, uczestnicy uzgodnili zasadniczo tylko tyle, że Szwedzi będą płacić świętopietrze, czyli specjalny trybut na rzecz papieża. A z uwagi na to, że Stolica Apostolska przyjmowała wyłącznie brzęczącą walutę, w Götalandzie trzeba było ponownie uruchomić bicie monet.
Nastąpił powrót do rzemiosła niewykonywanego przez sto lat. Żeby ucywilizować Szwedów, wprowadzono nowe prawa, między innymi zakaz noszenia broni na co dzień, Szwedzi bowiem, choć nie byli już dzikimi wikingami, to jednak szybko sięgali po nóż.
Kolejne morderstwo, kolejne wdowieństwo
Król Swerker został zamordowany w drodze do kościoła w dniu Bożego Narodzenia w 1156 roku.
Reklama
Jako sprawcę wskazano osobistego koniuszego króla, jednak pomysłodawcą zamachu był duński król Magnus Henriksson, podjudzony przez swoją matkę Ingrid, osobliwą kobietę, która miała pięciu mężów i piętnaścioro dzieci. Jej mężowie ginęli jeden po drugim z rąk zamachowców lub na polu walki.
Ryksa ponownie została wdową i niedługo potem zmarła, dzięki czemu uniknęła kolejnego wielkiego bólu. W 1157 roku zamordowany został jej syn z małżeństwa z Magnusem Silnym, duński król Knut.
Źródło
Powyższy tekst stanowi fragment książki Hermana Lindqvista pt. Przez Bałtyk. 1000 lat polsko-szwedzkich wojen i miłości. Ukazała się ona nakładem Wydawnictwa Poznańskiego w 2021 roku.
Tytuł, lead oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst został poddany podstawowej obróbce korektorskiej.
Szwedzkie spojrzenie na temat historycznych relacji z Polską
