Budowla w kształcie piramidy w pierwszej kolejności przywodzi na myśl starożytny Egipt, a zwłaszcza kompleks w Gizie z piramidą Cheopsa na czele. Ten sam kształt był jednak ceniony także przez inne kultury. Pozostałości po piramidach spotyka się w Ameryce Południowej, w Azji, ale i… na ziemiach polskich. Bardzo wiele wskazuje bowiem na to, że własne piramidy wznosili również wcześni Słowianie.
Piramida Cheopsa wzniesiona na płaskowyżu Giza nieopodal obecnego Kairu imponuje skalą i precyzją wykonania. Nie trzeba było jednak milionów bloków skalnych i dziesiątek tysięcy robotników, by uzyskać taką samą formę, tyle że w znacznie mniejszej skali.
Reklama
A przecież piramida nie musiała mieć 100 czy 140 metrów by wyrażać idee, nieodłącznie wiązane z tym kształtem: porządek, pięcie się ku niebu, podział na cztery strony świata czy cztery żywioły.
Piramidy w Gizie i piramidy u Słowian
Na wczesnej Słowiańszczyźnie nie powstał oczywiście cud architektury na skalę wielkiej piramidy w Gizie. Nie miałby on żadnej racji bytu w społecznościach niescentralizowanych, przy ograniczonej władzy jednostek, niskim zaludnieniu i małym rozwoju rzemiosła oraz handlu.
Poza tym trudno byłoby oczekiwać, że Słowianie, wykorzystujący w swoim budownictwie głównie drewno i ziemię, będą wznosić piramidy z kamienia.
Są jednak powody, by sądzić, że Słowianie budowali piramidy na skalę odpowiadającą ich realiom. No i z materiałów, które były im najlepiej znane.
Reklama
Zagadkowe obrządki Słowian
Ogółem obrządek pogrzebowy wczesnych Słowian stanowi nadal pewną zagadkę. Z wielu obszarów – na przykład z przeważającej części ziem polskich – nie zachowały się niemal żadne ślady cmentarzysk.
Pewne regiony przynoszą jednak więcej wiadomości. Słowianie mieszkający między innymi w obecnej Małopolsce, na Podkarpaciu i dalej na wschód sypali bowiem kopce lub przynajmniej kopczyki dla swych zmarłych.
Kopce z wczesnej Słowiańszczyzny
Niemiecki archeolog Sebastian Brather podaje, że najbardziej typowy kurhan miał kilka metrów średnicy i zaledwie około 1 metra wysokości.
Wnikliwa polska badaczka słowiańskich pochówków Helena Zoll-Adamikowa przytaczała podobne liczby, ale tylko w odniesieniu do stanu obecnego. Jak pisała, dzisiaj pozostałości kopców mają z reguły 5–8 metrów średnicy i do 1 metra wysokości. Znane są też jednak ziemne grobowce Słowian o średnicy nawet i 20-metrowej (nie mówiąc o wielkich kopcach krakowskich, które często też wiąże się z kulturą słowiańską).
Reklama
Do naszych czasów po małych kurhanach pozostały ślady w postaci pagórków o wyraźnie zaokrąglonej formie. Zwykle odruchowo przyjmuje się, że grobowce te od początku miały opisany kształt. Tak mogło być w wielu przypadkach, ale jednak nie zawsze.
Czy Słowianie wznosili piramidy? Czy mieli własną piramidę Cheopsa?
Znane są różne słowiańskie kurhany, których konstrukcję wzmocniono i ustabilizowano z użyciem kamieni lub drewnianych obudów. Niekiedy kształt tych konstrukcji pozwala lepiej zrozumieć, do którego miejsca pierwotnie docierała ziemia.
Helena Zoll-Adamikowa znała dziewięć samych tylko kopców z drewnianym ogrodzeniem z obszaru obecnej Polski. Cztery z tych obudów miały kształt kolisty, trzy owalny, ale aż osiem – czworoboczny.
Ogółem archeolożka była przekonana, że wiele słowiańskich kurhanów pierwotnie miało kształt zbliżony do stożka lub wprost do piramidy.
Reklama
Tak miał wyglądać między innymi przynajmniej jeden z kopców z Kornatki w Małopolsce, kurhany z Puszczy Białowieskiej czy wreszcie z półwyspu Pulitz na Rugii.
Kamienne obstawy naroży grobowców z tego ostatniego miejsca także niemieckich badaczy doprowadziły do wniosku, że mamy do czynienia z dawnymi piramidkami. Jak więc widać, Słowianie wpadli na podobny sposób uczczenia pamięci zmarłych co starożytni Egipcjanie. I tylko rozmach mieli jednak mniejszy od twórców piramidy Cheopsa.
WIDEO: Dlaczego Słowianie mieszkali pod ziemią?
****
Artykuł powstał na podstawie mojej nowej książki pt. Cywilizacja Słowian. Prawdziwa historia największego ludu Europy (Wydawnictwo Poznańskie 2023). To wnikliwe spojrzenie na początki Słowiańszczyzny, wykorzystujące najnowsze ustalenia naukowe. Poznaj życie codzienne, obyczaje i zagadkowe pochodzenie naszych przodków. Pozycja już dostępna w sprzedaży.
