Wyobraźmy sobie pana X. Postać fikcyjną, ale tylko w tym sensie, że nie znamy jego personaliów… i że nie było to jeden Pan, ale zdecydowanie większa liczba podobnych mu, poznańskich „dżentelmenów”. To mężczyzna w średnim wieku, zapewne...
Dawna wieś znała wyłącznie porody domowe. I wyłącznie takie w asyście członków społeczności, bez pomocy fachowych akuszerek czy lekarzy, przybyłych spoza gromady. Do rozwiązania dochodziło na ogół w izbie. W niektórych regionach pozwalano, by mąż...
Bezpośrednio po odzyskaniu przez Polskę niepodległości na wsi niemal żadnych toalet. Nie licząc byłego zaboru pruskiego, wszędzie chodzono za stodołę, do chlewu, pod krzaczek. A nie do osobnego, specjalnie wzniesionego budynku z siedziskiem...
Polska królowa zbiła ogromną fortunę. Dzisiaj nikt by jej nie pochwalił za to, do czego się posunęła
Doskonale poinformowany sekretarz Ludwiki Marii Gonzagi, żony dwóch polskich królów, kolejno Władysława IV Wazy i Jana Kazimierza, twierdził, że w ostatnich latach życia tak zarabiała łącznie do 370 000 złotych polskich. Dzisiaj byłoby to ponad...
Wejście do tradycyjnej chaty chłopskiej – takiej sprzed ponad 100 czy nawet 200 lat – nie było przedsięwzięciem łatwym. U schyłku XIX wieku bardzo obrazowo pisał o tym architekt osiadły w Krakowie, Maciej Moraczewski.
Z pozoru lata niepodległości przyniosły ogromny postęp w warunkach pracy. To wtedy w Polsce wprowadzono ograniczenie jej czasu do ośmiu godzin, zorganizowano inspekcję pracy, formalnie ograniczono pracę nocą i zatrudnianie dzieci. Tyle tylko, że...
Higiena osobista w dzisiejszym rozumieniu była niemal nieznana polskim chłopom sprzed 100 czy 150 lat. Nie mieli oni łazienek, a pełną kąpiel brali w najlepszym razie co kilka miesięcy. O ile jednak nie szorowali ciał, to jednak… robili to ze swoimi...
Przedwojenna Polska to nie była wcale epoka kawiarnianych nasiadówek, fajfów, przejażdżek dorożką, czy pięknych mieszkań rodem z czarno-białych filmów. W każdym razie nie dla zwyczajnych ludzi. Przodkowie większości z nas przede wszystkim stale...
Po upadku cesarstwa rzymskiego szkoły nie zniknęły nigdy zupełnie z Europy. We wczesnym średniowieczu były to jednak placówki nieliczne, bardzo małe, no i przede wszystkim przeznaczone tylko dla wybrańców. Nie tworzono wtedy jeszcze żadnych...
Polscy chłopi sprzed czy 100 czy 200 lat podchodzili do śmierci bez strachu, a zwykle i bez wielkiej rozpaczy. Była przecież i częsta i oczekiwana. W obliczu zgonu bliskiej osoby należało jednak wiedzieć jak należy się natychmiast zachować. I dla...
Kontakty ludzi średniowiecza ze świętymi miały w przeważającej części przypadków dalece transakcyjny charakter. Na dobrą sprawę rządziły nimi podobne reguły i oczekiwania, co pogańskimi kultami z wcześniejszych stuleci. Wierni poświęcali swój czas...
Pierwszego września 1939 roku armia niemiecka, z ziemi, morza i powietrza, uderzyła na Polskę. Zaczęła się II wojna światowa. Niespełna tydzień później, rankiem 6 września, hitlerowcy zajęli Kraków. O godzinie trzynastej okupanci wkroczyli również...
Obcinanie paznokci ma historię liczącą wiele tysięcy lat. Już w Starym Testamencie, w Księdze Powtórzonego Prawa, pochodzącej być może z VII wieku p.n.e., instruowano, że jeśli mężczyzna postanowi poślubić niewolnicę, kobieta ta jest zobowiązana...
Szczoteczki do zębów w dzisiejszym kształcie – a przynajmniej kształcie bardzo bliskim współczesnemu – były sprzedawane na dużą skalę od XIX wieku. Obyczaj by faktycznie myć nimi zęby rozpowszechniał się jednak powoli, zwłaszcza poza...
W innym artykule opowiadałem o tym jakie przedmioty miały największą wartość w wiejskim domostwie z XVIII lub XIX stulecia. Na ogół na samym szczycie listy znajdowała się pościel. Z niej zaś rzeczą najcenniejszą była pierzyna. Skąd jednak brała się...
Są dobre powody by sądzić, że jeszcze w połowie XIX wieku w większości wiejskich domostw w ogóle nie było stołów. Jeśli zaś taki sprzęt wstawiano do izby, to nie jako zwyczajny, codzienny mebel.
Jeszcze w XIX stuleciu wiejskie chaty miały zwykle tylko pojedyncze, a poza tym bardzo małe okienka. Te mierzyły najwyżej jakieś 50 centymetrów szerokości i może 60 wysokości, zawsze też były jednoskrzydłowe. Umieszczano je w samej izbie, głównym...
Odwiedzając zamek królewski w Warszawie można się dowiedzieć, że Stanisław August Poniatowski miał w zwyczaju sypiać niemal na siedząco. I to by tłumaczyło dlatego w jego sypialni stoi nie tyle łóżko, co raczej kanapa (czy nawet kanapka). Oczywiście...
Ludzie, którzy mają okazję po raz pierwszy, albo przynajmniej pierwszy w dorosłym życiu, odwiedzić zamek na Wawelu, bardzo różnie oceniają to doświadczenie. Oczywiście nie brakuje tych, którzy są po prostu zachwyceni. W końcu Wawel to nie zwyczajny...
W 1766 roku zmarła Małgorzata Hanczugowa – nie całkiem zwykła, ale też na pewno nie bardzo bogata wdowa z wioski pod Poznaniem. Jak na realia polskiej, nawet wielkopolskiej wsi, kobieta ta żyła całkiem dostatnio i wygodnie. Przede wszystkim zaś...
