Kolebki państwa Piastów szukano w przeróżnych miejscach. Dzisiaj wśród archeologów przeważa opinia, że najwcześniejszą siedzibą tego rodu, już w IX stuleciu jeśli nie wcześniej, był Giecz: miejscowość, która teraz ma poniżej 200 mieszkańców...
W grudniu 639 roku Amr ibn al-As – dawny towarzysz i uczeń Mahometa – opuścił wschodnie wybrzeże Morza Śródziemnego, świeżo podporządkowane siłom arabskim i na czele tysięcy żądnych łupów Beduinów udał się do Egiptu, wówczas będącego nadal...
Chorwacja dynastia narodowa, Trpimirowicze, rządziła znacznie krócej od polskich Piastów. Gdy jednak upadła losy kraju potoczyły się inaczej niż historia Polski. Chorwacja straciła niezależność już w średniowieczu, odzyskała ją zaś dopiero pod sam...
Czwarta krucjata zapisała się ponuro w dziejach jako moment, gdy krzyżowcy, zamiast płynąć do Ziemi Świętej, spustoszyli ostatnią stolicę Cesarstwa Rzymskiego – Konstantynopol. Zanim jednak w 1204 roku doszło do tego porażającego aktu, uczestnicy...
W średniowieczu kobiety przenoszące się samotnie ze wsi do miast często borykały się z trudnościami, których nie doświadczali mężczyźni. „Pozostawione bez nadzoru mężczyzny często postrzegano jako zagrożenie. Nigdy nie wiadomo, co może zrobić...
Dzieciństwo i młodość Bolesława Chrobrego. Jak wyglądała droga do władzy pierwszego polskiego króla?
Bolesław Chrobry był pierwszym polskim władcą koronowanym na króla. Ceremonia, która odbyła się w 1025 roku stanowiła zwieńczenie ponad 30-letnich rządów Piasta nad Wisłą. Po śmierci ojca, Mieszka I, Bolesław nie był jednak jedynym kandydatem do...
Pochodzenie Piastów. Co faktycznie wiadomo na temat początków najdłużej panującej polskiej dynastii?
Piastowie byli najdłużej panującą dynastią nad Wisłą. Przez setki lat odgrywali kluczową rolę w polskiej historii. Pochodzenie dynastii do dzisiaj jednak budzi ożywione dyskusje wśród historyków. O tym co wiadomo na ten temat pisze profesor Piotr...
Odwiedzając zamek królewski w Warszawie można się dowiedzieć, że Stanisław August Poniatowski miał w zwyczaju sypiać niemal na siedząco. I to by tłumaczyło dlatego w jego sypialni stoi nie tyle łóżko, co raczej kanapa (czy nawet kanapka). Oczywiście...
Kilka lat życia Władysława Łokietka pomiędzy jego wygnaniem, w następstwie przegranej rywalizacji o prymat z królem Czech (i następnie też Polski) Wacławem II, a powrotem do kraju stanowi okres pełen znaków zapytania. Świetnie scharakteryzował ten...
Niewiele lokalnych średniowiecznych bitew weszło na dobre do polskiej świadomości. Każdy kojarzy oczywiście Grunwald. Co poza tym? Na pewno jeszcze przegrane starcie pod Legnicą w roku 1241. Klęska księcia Henryka II Pobożnego przeszła do legendy. I...
Ludzie średniowiecza potrzebowali snu tak samo, jak ci dzisiejsi. Ale to jeszcze nie oznacza, że sypiali w taki sam, czy nawet podobny sposób, co my, w XXI wieku. To intrygujący temat – bądź co bądź chodzi o rzecz, na której nasz gatunek...
Przyszły książę śląski i krakowski Henryk Brodaty, urodzony między 1165 a 1170 rokiem, jako mniej więcej dwudziestopięcioletni mężczyzna ożenił się z bawarską księżniczką Jadwigą z domu hrabiów Andechs. Jego zapamiętano jako niedoszłego króla. Ją –...
Gdy w 1217 roku ruszyła piąta krucjata, skierowana do Egiptu, polski książę Leszek Biały – w imieniu swoim i innych piastowskich dynastów – w osobliwy sposób odmówił udziału w ekspedycji. Wymówka wymówką, ale nasi książęta tak naprawdę mieli na...
Na przełomie lipca i sierpnia 1409 roku relacje między Polską a państwem krzyżackim znalazły się na granicy wrzenia. Chyba właśnie wtedy, czyli najwyżej kilka tygodni przed wybuchem wielkiej wojny, która miała zaprowadzić dwie zwaśnione strony pod...
Żelazne pręty. Drewniane obręcze. Kubły pulpy papieru płótnowanego. Farby i tusz w wielu kolorach. Ręce i kunszt mistrzów rzemiosła – kowali, drukarzy i ludwisarza. Z tych materiałów wyłania się kula o średnicy około sześćdziesięciu centymetrów...
Według dzisiejszej doktryny katolickiej święci to wszyscy ludzie, którzy zasłużyli na zbawienie. Jak wyjaśniał papież Franciszek w podsumowaniu obrad synodu z 2018 roku termin może odnosić się zarówno do sławnych męczenników, jak i do „naszych...
W zmaganiach Bolesława Chrobrego z Henrykiem II na początku XI stulecia, najogólniej rzecz ujmując, stroną broniącą się byli Polacy, zaczepną zaś Niemcy. Warunki naturalne zdecydowanie sprzyjały obrońcom. Oto jak je wykorzystano, by doprowadzić...
Najbardziej charakterystyczną cechą średniowiecznego jadłospisu nie był ani niedobór mięsa ani ogólne ubóstwo zaopatrzenia. Badacze tematu podkreślają, że zjawiskiem najbardziej typowym była monotonia.
We wczesnośredniowiecznej Skandynawii już na pierwszy rzut oka można było rozpoznać wolnego człowieka. Każdy wiking był zobowiązany do noszenia przy sobie przedmiotu, który jasno dawał do zrozumienia, jak prezentuje się jego status społeczny.
Od późnej starożytności, a zwłaszcza w latach po upadku zachodniego Cesarstwa Rzymskiego, papiestwo co jakiś czas uciekało się do fałszerstw, aby podeprzeć swoje roszczenia do najwyższej pozycji w świecie chrześcijańskim. Oto po jakie sięgano...
Bitwa pod Grunwaldem nie przyniosła Polsce bezpośrednich korzyści terytorialnych, choć zapoczątkowała długi, powoli postępujący kryzys państwa zakonnego. W opinii większości historyków w ówczesnej sytuacji trudno było myśleć o lepszym rezultacie, a...
W gospodarce opartej niemal wyłącznie na rolnictwie, która dominowała w Europie tak w średniowieczu, jak i przez większość epoki nowożytnej, niezwykle ważną sprawą było określenie areału gruntów rolnych: a więc pól zajmowanych przez gospodarstwa...
Nowogród Wielki, którego początki sięgają, jak się zdaje, VIII stulecia, był północną bramą wielkiego szlaku handlowego, łączącego Skandynawię z Konstantynopolem. To w nim, nie zaś w Kijowie, zaczęła się historia Rusi. Absolutna koncentracja na...
Hipoteza, że drogi w Toskanii wytyczano ze względu na ich walory widokowe, sprawdza się w przypadku miasteczka nazywanego Manhattanem średniowiecza. San Gimignano liczy obecnie niespełna 8 tysięcy mieszkańców, ale zachowało charakter sprzed wieków...
Dzieje Japonii pełne są wewnętrznych konfliktów oraz wojen o władzę. Znacznie rzadziej mieszkańcy Nipponu mogli liczyć na okresy wewnętrznego spokoju. Najdłuższy z nich nosi miano Heian i trwał blisko 400 lat. O tym, co działo się wówczas w Kraju...
U schyłku VIII wieku Karol Wielki zbudował mocarstwo zdolne rywalizować ze swym poprzednikiem – antycznym cesarstwem rzymskim zachodu – nawet jeśli jego centrum znajdowało się teraz na północ od Alp. Rozpoczęła się druga epoka chrześcijańskiego...
Podróżnicy z Zachodu, zmierzający w późnym średniowieczu do Konstantynopola czy Ziemi Świętej, często byli zmuszeni zatrzymać się na pewien czas w Wenecji. Aby to jednak zrobić musieli posiadać bollettę – rzecz, której istnienie już setki lat temu...
W późnym średniowieczu Reimerswaal było jednym z największych miast Zelandii, krainy położonej na południowym zachodzie Niderlandów. Po prężnie rozwijającym się ośrodku dzisiaj nie ma jednak śladu. Oto jak do tego doszło.
Obecny system wyboru papieża funkcjonuje już tak długo, że często myśli się o nim odruchowo jako o mechanizmie odwiecznym, zawsze stanowiącym formułę działania Kościoła. Przez przeszło połowę całej historii chrześcijaństwa ojca świętego nie...
Na portalu północnych wrót gotyckiej katedry w Salamance znajduje się wyrzeźbiona postać… astronauty w skafandrze odpowiednim do spacerów w przestrzeni kosmicznej. Skąd taki ornament znalazł się na kilkusetletniej świątyni wznoszącej się w...
