Na obszarach północno-zachodniej Słowiańszczyzny odnaleziono wiele obiektów z drewna, które badacze chętnie interpretują jako wyobrażenia bóstw lub szerzej przedmioty kultowe. Są one ostrożnie datowane na czasy, gdy na Połabiu i Pomorzu wciąż trwały...
Wikingowie budzą z reguły skojarzenia z bezwzględnymi, brodatymi wojownikami, których głównym zajęciem były wyprawy łupieżcze. Większość mieszkańców wczesnośredniowiecznej Skandynawii zajmowała się jednak nie rozbojem, lecz rolnictwem. Co można było...
Przez większość średniowiecza przedstawiciele elit nie mieli jeszcze tych wszystkich cech, które dzisiaj nieodłącznie kojarzą się z rycerstwem czy szlachectwem. Typowy polski „miles”, a więc właśnie rycerz, z roku 1100, 1200 albo nawet 1250 nie...
Na początku XV wieku Zakon Krzyżacki znalazł się u szczytu swej potęgi. Niewiele ponad stulecie później jego państwo nad Bałtykiem przestało jednak istnieć. Sławna bitwa pod Grunwaldem była tylko pierwszym krokiem na drodze do złamania siły zakonu...
Rudolf IV Habsburg sprawował władzę w Austrii i Styrii przez zaledwie siedem lat. W swoim 25-letnim życiu dokonał jednak rzeczy niezwykłych. To właśnie jemu Habsburgowie zawdzięczali tytuł arcyksiążęcy oraz świadomość historyczną i zbiór przekonań...
Bitwa pod Grunwaldem rozpoczęła się w południe 15 lipca 1410 roku, po kilku godzinach spędzonych w palącym słońcu. Losy batalii ważyły się do wczesnego wieczora. A najważniejsze posunięcia nastąpiły, gdy słońce już chyliło się ku zachodowi.
Historia Kozaków nierozerwalnie związana jest z wyprawami łupieżczymi i wojną. Mimo że w pierwszych dekadach XVII wieku na Dzikich Polach żyło ich jedynie kilkadziesiąt tysięcy, to stanowili siłę militarną, z którą musiały liczyć się zarówno...
Strzelista, misternie zdobiona, jakby nienaturalnie lekka i świetlista. Architektura gotycka nie była jednym, ściśle skodyfikowanym stylem. Ludzie średniowiecza nie znali nawet takiej jej nazwy. To, co dzisiaj określa się mianem gotyku, stało się...
Co stało się z Rzymem po upadku cesarstwa? Taki los spotkał Wieczne Miasto we wczesnym średniowieczu
Rzym był nie tylko największym, najbrudniejszym i najbardziej niebezpiecznym miastem w świecie starożytnym, ale też najwspanialszym. U schyłku istnienia zachodniego cesarstwa rzymskiego metropolię zamieszkiwało około 700 tysięcy ludzi. Pięćset lat...
Historykom zdarza się pisać, że jeszcze w wieku XIV, za czasów Kazimierza Wielkiego, w państwie Piastów panowała „idylliczna” równowaga stanów, którą później zachwiały i wreszcie zburzyły nieposkromione aspiracje szlachty. To wizja prosta, a przez...
Przywódcy Kościoła rzymskiego sprzed pięciu, sześciu czy siedmiu wieków wydawali zawrotne kwoty na dzieła sztuki, zbytkowne ceremonie, liczny dwór i życie w luksusie. Zwyczajne dochody kurii rzymskiej nie mogły wystarczyć do pokrycia potrzeb...
Bitwa pod Manzikertem, stoczona 26 sierpnia 1071 roku między wojskami bizantyjskiego cesarza Romana IV Diogenesa a Turkami Seldżuckimi pod wodzą sułtana Alp Arslana, była jedną z największych batalii średniowiecza. Na placu boju stanęło...
Bohaterski król, który zjednoczył cały kraj przeciwko bezwzględnym wikingom. Decydujące starcie z udziałem kilkunastu tysięcy wojowników. I zwycięstwo okupione tragicznymi stratami. Tak bitwa pod Clontarf, stoczona 23 kwietnia 1014 roku, wygląda w...
Kopiec Krakusa przez stulecia stanowił najbardziej charakterystyczny i wypiętrzony punkt widoczny z Wawelu oraz Krakowa. Mieszkańcy grodu dobrze zdawali sobie sprawę z tego, że wzniesienie usypali ludzie. Opowiadano na jego temat niezwykłe legendy i...
Katedra na Wawelu była stałą nekropolią królewską odkąd w roku 1333 pogrzebano tu Władysława Łokietka. Utarty mit, zgodnie z którym w świątyni Wacława i Stanisława złożono kości niemal wszystkich późniejszych władców kraju, wymaga jednak pewnej...
Wielka piramida w Gizie, wzniesiona ponad 4500 lat temu dla faraona Cheopsa, bardzo długo nie miała sobie równych. W całej epoce starożytnej nie powstała żadna równie wysoka konstrukcja. Podobnie było przez niemal całe średniowiecze. Jaka budowla...
Zdobycie Konstantynopola przez wojska sułtana Mehmeda II było jednym z najważniejszych wydarzeń średniowiecza. Często przyjmuje się nawet, że upadek 1000-letniego Cesarstwa Bizantyńskiego – dziedziczącego w prostej linii tradycję starożytnego...
Skandynawscy najeźdźcy ostrzyli sobie zęby nie tylko na bogactwa Anglii i na słabo bronioną Irlandię. Rzadko wspomina się o tym, że wikingowie wcześnie dotarli także na dwa archipelagi położone na północy wschód od Szkocji. Malownicze wyspy Orkadów...
Stoczona 12 sierpnia 1399 roku bitwa nad Worsklą była jedną z największych batalii średniowiecznej Europy. Książę Witold, który dążył do zjednoczenia całej Rusi pod swoim berłem postanowił wspomóc chana Tochtamysza, walczącego o odzyskanie kontroli...
Najazdy wikingów na Irlandię rozpoczęły się w tym samym okresie co na terenie Brytanii, a więc pod koniec VIII wieku. Tylko w ciągu nieco ponad trzech dekad odnotowano aż 25 ataków na Zieloną Wyspę. Droga ze Skandynawii do Irlandii była dłuższa niż...
Między VIII a XI wiekiem wikingowie byli prawdziwymi królami mórz. Dzięki swym wyjątkowym łodziom wojownicy oraz kupcy ze Skandynawii żeglowali od Konstantynopola aż po Grenlandię i wybrzeże Ameryki Północnej. O tym, jakimi statkami we wczesnym...
Polska tradycja zapamiętała Władysława Jagiełłę przede wszystkim jako zwycięzcę bitwy pod Grunwaldem. Triumf w wielkim starciu z Krzyżakami skutecznie przysłania ogólny obraz polityki prowadzonej przez króla przybyłego z Litwy. W efekcie mało kto...
W wieku piętnastym, przeszło tysiąc lat po upadku antycznego cesarstwa rzymskiego, w Wiecznym Mieście trudno było dostrzec ślady niegdysiejszej świetności. O to, jak skalę upadku i zaniedbania miasta u schyłku średniowiecza opisuje Christopher...
W XI wieku Polska wciąż była tworem nowym i niezakorzenionym. Słowianie zamieszkujący na jej obszarze mieli własne tradycje i aspiracje polityczne, nawet członkowie elit wcale nie czuli się jeszcze Polakami. Nie ugruntowało się też przekonanie, że...
Posąg wyłowiony w 1848 roku z koryta rzeki Zbrucz na Podolu stał się symbolem słowiańskich wierzeń, a nawet wczesnych Słowian ogółem. Pochodzenie figury jest jednak dalece kontrowersyjne. Sceptyczni badacze zwracają uwagę, że nie da się nawet...
8 września 1454 roku, w bitwie stoczonej pod Chojnicami, wojska króla Kazimierza Jagiellończyka miały przewagę liczebną nad siłami najemnymi Krzyżaków. W pewnym momencie wydawało się nawet, że szala zwycięstwa przechyli się na polską stronę...
Dzisiaj aż trudno sobie wyobrazić, że sama idea posługiwania się nazwiskiem zakiełkowała w Europie stosunkowo niedawno, a zadomowiła się na dobre przed zaledwie kilkoma pokoleniami. Do Polski ta innowacja dotarła z nawet większym opóźnieniem.
Rok 817 nie był udany dla cesarza Ludwika Pobożnego. Przeciwko władcy zbuntował się król Italii Bernard. Jakby tego było mało, wielką rebelię podnieśli Słowianie, którzy od czasów Karola Wielkiego wiernie służyli Frankom. Zamiast nadal słuchać...
O Kazimierzu Wielkim pisano, że „ozdobił zamek krakowski podziwu godnymi domami, wieżami, rzeźbą, malowidłami, dachami wielkiej piękności”. Faktycznie na czasy sławnego króla przypadła spektakularna przebudowa Wawelu. I właśnie wówczas wzniesiono...
Zakon Złotego Runa w niczym nie przypominał innych zakonów rycerskich średniowiecznej Europy. Nie powstał w okresie wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej. Nie założono go też po to, by mieczem krzewić chrześcijaństwo na wschodzie kontynentu. Inicjatywa...