Jako diakon, kardynał i następnie papież Rodrigo Borgia był zobowiązany do celibatu. Nie traktował jednak złożonych ślubów zbyt poważnie i doczekał się przynajmniej ośmiorga nieślubnych dzieci. Spośród jego potomków żaden nie zdobył takiej sławy – a może raczej niesławy – co Lukrecja Borgia: niewątpliwie najbardziej znana kobieta całej epoki włoskiego renesansu. Jak wyglądała młodość córki papieża?
Lukrecja Borgia przyszła na świat 18 kwietnia 1480 roku w Subiacio pod Rzymem. Jej ojcem był kardynał Rodrigo Borgia, matką zaś jego wieloletnia nieoficjalna partnerka, Vannozza dei Cattanei.
Reklama
W tamtym momencie nikt nie mógł poważnie przewidywać, że Borgia dostąpi najwyższego zaszczytu i zostanie papieżem jako Aleksander VI. Był on już natomiast jednym z najbogatszych dostojników kurii rzymskiej i wyjątkowo wpływowym człowiekiem Kościoła.
Majątek i pozycja mogłyby skłaniać go, by wypierać się potomstwa i ukrywać swoje romanse, niezgodne przecież z nauczaniem Kościoła i złożonymi ślubami. Rodrigo postępował jednak zupełnie inaczej.
Pozycja kardynalskich dzieci
Wprawdzie Vannozza była zamężna – zresztą trzykrotnie – ale jej kolejne fikcyjne związki aranżował sam kardynał. Wszystkie dzieci, które urodziła zostały poza tym uznane przez Rodriga za jego potomstwo. Poza Lukrecją chodziło jeszcze o trzech synów: Cezara, Giovanniego i Goffreda.
Jako kapłan zobowiązany do celibatu Rodrigo nie mógł zapewnić Lukrecji prawego pochodzenia. Nie miało to zresztą takiego znaczenia, jak można by sądzić.
Reklama
Na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych dzieci nieślubne nie były wśród włoskich elit dyskryminowane, nie zamykano im drogi do kariery albo świetnych małżeństw. Zdarzało się nawet, że „bastardzi” byli przez rodziców cenieni bardziej od dzieci z oficjalnych związków.
Rodrigo Borgia wobec potomstwa
Przyszły papież Aleksander VI wykazał się jednak postawą dość wyjątkową. Nie tylko nie krył, że ma potomków, ale bardzo dbał o to, by spędzali dzieciństwo w luksusie i byli odpowiednio kształceni oraz wychowywani. Choć nie mógł przekazać im herbu rodowego, to i tak marzył o przedłużeniu dynastii.
Sarah Bradford, autorka biografii Lucrezia Borgia: Life, Love and Death in Renaissance Italy, twierdzi wręcz, że ojciec w sutannie był dla dzieci o wiele ważniejszy od matki, która „odgrywała w latach ich młodości niewielką rolę”.
Młodość Lukrecji Borgii. Jak dorastała córka papieża?
Sama Lukrecja dorastała jak na szlachetnie urodzoną pannę przystało. Szerzej opowiada o tym Christopher Hibbert, na kartach świeżo wydanej książki Borgiowie i ich wrogowie:
Reklama
Dzieci Rodriga, mieszkające w luksusowym Palazzo Montegiordano, rzymskiej rezydencji Orsinich, pod opieką Adriany de Mila, dorastały z dala od przemocy i nędzy miasta rozciągającego się za murami.
Wydaje się, że za najwcześniejszą edukację Lukrecji odpowiadały mieszkające w tym samym domu kobiety, hiszpańskie guwernantki, ksiądz sprawujący pieczę nad pokojem szkolnym dzieci oraz zakonnice z pobliskiego klasztoru, do którego ją regularnie prowadzano.
Choć z braćmi i ojcem rozmawiała po hiszpańsku, płynnie posługiwała się także włoskim i francuskim oraz łaciną. Znała też nieco greki.
Program nauki obejmował również retorykę i literaturę piękną, a Lukrecja lubiła także czytać poezję i pisała wiersze. Była ponadto znakomitą tancerką i regularnie uczestniczyła w pokazach tradycyjnych tańców Walencji organizowanych przez Rodriga dla swej rozrywki i dla zaproszonych gości.
Szczęśliwa, radosna i… zaręczona. Narzeczony Lukrecji Borgii
Autor książki Borgiowie i ich wrogowie przekonuje, że jako dziecko Lukrecja była „szczęśliwa, radosna i urocza, czym zyskała miłość wszystkich członków rodziny”.
Rodrigo Borgia darzył dziewczynkę niewątpliwym uczuciem. Córka była jednak dla niego przede wszystkim cenną kartą w grze politycznej.
Reklama
W roku 1490, jeszcze zanim został ojcem świętym, zaręczył Lukrecję z hiszpańskim szlachcicem Don Juanem de Centelles. Córka papieża miała wówczas 10 lat. Jej narzeczony – 25.
Związek nie doszedł do skutku, bo kardynał znalazł lepiej ustawionego kandydata. Także drugi projekt zarzucono. Tym razem powodem był awans Rodriga.
Gdy w 1492 roku został papieżem, wiedział już że może zapewnić córce najszlachetniejszą partię, a tym samym wzmocnić własną pozycję. Wkrótce więc 13-letnia Lukrecja poślubiła 33-letniego pana Pesaro i Gradary Giovanniego Sforzę.
Bibliografia
- Bradford Sarah, Lucrezia Borgia: Life, Love and Death in Renaissance Italy, Penguin 2005.
- Hibbert Christopher, Borgiowie i ich wrogowie, Bellona 2023.
Fascynująca opowieść o jednym z najpotężniejszych rodów renesansowej Italii
