Hanka Ordonówna, nazywana Ordonką, zrobiła oszałamiającą karierę w przedwojennej Polsce. Chociaż początkowo nic nie zapowiadało, że odniesie sukces, to córka kolejarza z warszawskiej Woli została jedną z największych gwiazd estrady i kina. O tym, jak osiągnęła sukces pisze Sławomir Koper w książce Mistrzowie polskiego kabaretu.
[Ordonka] debiutowała pod swoim prawdziwym nazwiskiem (Maria Pietruszyńska) jako tancerka w Sfinksie. Pierwszą rolą 16-letniej dziewczyny był taniec kowbojski do melodii na pierwszą piosenkę. Jednak Szkoda słów Artura Tura poniosła całkowitą porażkę, a jeden z krytyków napisał nawet, że „kotów i dzieci nie należy pokazywać na scenie”.Reklama
Pod skrzydłami Fryderyka Járosego
Pietruszyńska zrezygnowała więc z występów pod własnym nazwiskiem i używała pseudonimu Anna Ordonówna, by ostatecznie przybrać imię Hanna. Wreszcie Boy nazwał ją w jednej ze swoich recenzji Ordonką – i tak już miało pozostać.
Prawdziwą gwiazdę uczynił z niej jednak dopiero [ówczesny konferansjer kabaretu Qui Pro Quo Fryderyk] Járosy, który wytrwale pracował nad scenicznym zachowaniem artystki.Sukcesem był jej udział w programie Hallo! Ciotka! (prawie 200 przedstawień), a z jeszcze większym aplauzem przyjęto piosenkę Córka kata, w Puść go kantem.
Sukcesy odbiły się jednak na zdrowiu Ordonki, która zawsze miała skłonności do chorób płuc. Wyjechała wraz z Járosym na Riwierę Francuską, a partner nie zaniedbał jej dalszej edukacji scenicznej.
W Paryżu brała lekcje gry u słynnej aktorki Cécile Sorel, ale większe znaczenie miały wizyty u Yvette Guilbert. To właśnie francuska pieśniarka nauczyła Ordonkę interpretacji, co niebawem miało się stać jej znakiem firmowym.
Reklama
Ślub z hrabią Michałem Tyszkiewiczem
Rozpad związku z Járosym nie wpłynął negatywnie na karierę podopiecznej, tym bardziej że były kochanek nadal ją lansował. W tym czasie Ordonka spotykała się już z hrabią Michałem Tyszkiewiczem, zamożnym i przystojnym arystokratą, pracownikiem MSZ-etu.
Odwiedził on kiedyś siedzibę Qui Pro Quo, wręczając Boczkowskiemu tekst własnej piosenki. Była to Uliczka w Barcelonie, która w interpretacji Hanki odniosła duży sukces. Przy okazji arystokrata zakochał się w piosenkarce i z sukcesem poprosił ją o rękę.
Ślub odbył się w marcu 1931 roku, a uroczystość została zbojkotowana przez rodzinę pana młodego. Gdy nowożeńcy przyjechali do rodzinnego majątku w Ornianach koło Wilna, zastali tam tylko służbę. Rodzina Michała wyjechała bowiem do Francji, nie zamierzając tolerować „skandalicznego mezaliansu”. Z czasem jednak stosunki ułożyły się względnie poprawnie, a „ciocię Hankę” jako pierwsze zaakceptowało młode pokolenie Tyszkiewiczów.
Michał był dumny ze swojej niezwykłej żony, jednak na pierwszym miejscu zawsze stawiał karierę zawodową. Potrafił godzinami zanudzać Hankę opowieściami o wydarzeniach w MSZ-ecie, nie orientował się również, jakie obyczaje panują w świecie teatralnym.
Reklama
Dlatego gdy Ordonka otrzymała propozycję gry w teatrach Juliusza Osterwy (warszawska Reduta i Teatr Miejski im. Słowackiego w Krakowie), odmówił wyjazdu z żoną. Praca była dla niego najważniejsza, czego niebawem miał pożałować…
Romans z Juliuszem Osterwą
Dla Ordonki całkowicie bowiem stracił głowę sam Juliusz Osterwa. Starszy od niej o prawie 20 lat, uważany za niezwykle przystojnego mężczyznę, był przyzwyczajony do hołdów ze strony płci pięknej. Ordonka uległa reżyserowi, ale nie traktowała tego związku poważnie, natomiast podstarzały amant sprawiał wrażenie zakochanego młodzieńca.
Wielkie historie co kilka dni w twojej skrzynce! Wpisz swój adres e-mail, by otrzymywać newsletter. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.
Cała Warszawa plotkowała, że Hanka „znalazła chłopczyka na Kopernika” (właśnie przy tej ulicy mieściła się siedziba Reduty). Niczego nie domyślał się tylko Tyszkiewicz, co potwierdza regułę, że w takich sprawach mężowie bywają jednak mało spostrzegawczy… Gdy piosenkarka zerwała związek, Osterwa wyjechał leczyć nerwy nad Adriatyk.
Z załamania szybko się otrząsnął, proponując byłej kochance repertuar Szekspirowski. Razem zagrali w Erosie i Psyche, a Osterwa, nie zważając na swój wiek, objął jedną z tytułowych ról (w dwóch z siedmiu epizodów), natomiast Hance powierzył drugą. Dla aktorki kabaretowej była to niezwykła nobilitacja, gdyż repertuar Szekspirowski w wydaniu Osterwy traktowano jako bardzo wysokie progi.
Oczywiście cała sytuacja wzbudziła prawdziwą sensację wśród publiczności – widzowie koniecznie chcieli zobaczyć Ordonkę w objęciach Osterwy. Niektórzy zresztą przychodzili do teatru uzbrojeni w polowe lornetki, by sprawdzić, czy pocałunek bohaterów jest udawany!
Wprawdzie Hanka zagrała jeszcze na deskach Reduty w Ptaku Szaniawskiego, ale romans uznała już za przeszłość. Natomiast Osterwa, nie zważając na śmieszność, tłumaczył zespołowi, że „musi znaleźć sposób na przełamanie aktorki i otwarcie wnętrza”. A na koniec zachował się jak prostak, wysyłając Tyszkiewiczowi listy Ordonki. Od człowieka tej miary można by jednak oczekiwać więcej klasy…
Reklama
Pierwsze sukcesy kinowe
Hanka i Michał doszli do porozumienia, pieśniarka tłumaczyła, że przecież prosiła męża o wspólny wyjazd do Krakowa. Inna sprawa, że chociaż go kochała, wierność nie była jej mocną stroną.
W tym czasie odnosiła już pierwsze sukcesy filmowe. Po debiucie w obrazie Orlę prawdziwy triumf odniosła kreacją w Szpiegu w masce. Z tego filmu pochodzą zresztą jej dwa znane do dzisiaj przeboje: Miłość ci wszystko wybaczy i Na pierwszy znak, gdy serce drgnie.
Na planie filmowym zagrała również z ponurej pamięci Igo Symem, z którym miała współpracować przez najbliższe lata. [Tadeusz Wittlin podsumowywał:]
Ordonka jest gwiazdą –a magię tego słowa trudno wytłumaczyć. Bo Hanka nie jest ani skończoną pięknością, ani pieśniarką o wdzięcznym głosie. Tola Mankiewiczówna, śpiewaczka Opery Teatru Wielkiego, zanim przeszła do operetki, rewii i filmu, jest na pewno od Ordonki piękniejsza, a głos ma słowiczy, czym Hanka poszczycić się nie może.
Zula Pogorzelska, o lśniących zębach, którymi błyska w uśmiechu urwisa, ma nogi tak wspaniałe, że nikt jej nie dorówna, Mira Zimińska skrzy się dowcipem i bystrą inteligencją, a baletnice Zizi i Loda Halama wspaniale się popisują tańcem. A jednak o żadnej z nich nie mówi się z takim podziwem jak o Ordonce, podobnie jak żadna z tych aktorek, śpiewaczek i tancerek nie stała się nieprzemijającą legendą.
Źródło
Artykuł stanowi fragment książki Sławomira Kopra pt. Mistrzowie polskiego kabaretu. Ukazała się ona w 2022 roku nakładem Wydawnictwa Fronda.
Ponad 100 lat historii polskiego kabaretu
