Biały Dom jest jednym z najważniejszych symboli Stanów Zjednoczonych. Budowa siedziby prezydentów USA rozpoczęła się w 1792 roku jednak wraz z rozrastaniem się administracji dobudowywano kolejne skrzydła. O tym jak wyglądały dzieje gmachu przy 1600 Pennsylvania Avenue w Waszyngtonie pisze Tomasz Zalewski w najnowszym numerze Pomocnika historycznego „Polityki”.
Pierwszy prezydent George Washington mieszkał skromnie – w wynajmowanych apartamentach w Nowym Jorku i niewielkim rządowym President’s House w Filadelfii, dokąd w 1790 r. przeniesiono stolicę.
Reklama
Kolejne etapy budowy Białego Domu
W tym samym jednak roku Kongres postanowił, że będzie ona w tzw. Dystrykcie Federalnym na pograniczu stanów Wirginia i Maryland i tam też rozpoczęto budowę nowej rezydencji, znanej dziś jako White House (Biały Dom) przy 1600 Pennsylvania Avenue w Waszyngtonie.
Budynek w stylu neoklasycznym zaprojektował pochodzący z Irlandii architekt James Hoban. Budowę, rozpoczętą w 1792 r., ukończono osiem lat później. Ziemię pod fundamenty kopali czarnoskórzy niewolnicy, ściany z piaskowca na szkielecie z drewna i cegły wznosili imigranci ze Szkocji.
Podczas wojny 1812 r. Brytyjczycy rezydencję splądrowali i spalili, pozostały tylko surowe ściany, wnętrze trzeba było całkowicie odnawiać. Budynek nazywano z początku President’s Mansion albo President’s Palace, ale aby nie sugerować, że to siedziba monarchy, przemianowano go na Executive Mansion. Oficjalną nazwę White House nadał mu dopiero Theodore Roosevelt.
Biały Dom rozbudowywano stopniowo, żeby pomieścić rosnącą liczbę personelu. W jego najstarszej, środkowej części, Executive Residence, usytuowano apartament prezydenta, pokoje gościnne i salony. Zachodnie skrzydło (West Wing) dodano na początku XX w., a wschodnie (East Wing) w 1942 r.
Reklama
Budowę tego ostatniego rozpoczęto, aby przed okiem szpiegów ukryć prace nad podziemnym bunkrem, przeznaczonym na schrony w razie zagrożenia i tzw. prezydenckie centrum operacji nadzwyczajnych.
Układ siedziby prezydentów USA
W zachodnim skrzydle mieści się główny gabinet prezydenta, Gabinet Owalny (Oval Office), biura ok. 50 najważniejszych współpracowników, tzw. Cabinet Room, gdzie pod jego kierunkiem zbiera się rząd, Situation Room, czyli pokój spotkań prezydenta z szefami wywiadu, oraz sala wykorzystywana na konferencje prasowe i pomieszczenia do pracy dla mediów.
W skrzydle wschodnim ulokowano biuro pierwszej damy i jej personelu, minisalę teatralną i sale, gdzie odbywają się uroczyste prezydenckie przyjęcia.
Członkowie prezydenckiego personelu średniego szczebla urzędują w osobnym gmachu – położonym obok Białego Domu Old Executive Office Building, czteropiętrowym budynku, w którym dawniej znajdowały się departamenty rządu.
Reklama
Naprzeciwko Białego Domu, po drugiej stronie Pennsylvania Avenue, wznosi się Blair House, rodzaj hotelu dla goszczących w Waszyngtonie zagranicznych przywódców.
Budynek prezydenckiej rezydencji otacza trawnik z drzewami i klombami kwiatów, po południowej stronie znany jako ogród różany (Rose Garden), gdzie z okazji wizyt głów obcych państw odbywają się ceremonie z paradami żołnierzy w historycznych strojach.
Kwestia zwiedzania Białego Domu
Przez cały XIX w. Biały Dom był w niepojętym dziś stopniu otwarty dla ludności. W 1829 r. podczas inauguracji prezydentury Andrew Jacksona 20 tys. obywateli świętowało w nim tak hucznie, że on sam musiał się przenieść do hotelu.
Tradycją stały się przyjęcia w Białym Domu z okazji Nowego Roku i Dnia Niepodległości 4 lipca oraz zwiedzanie rezydencji przez turystów. Z czasem jednak ochronę prezydenta wzmacniano, a po serii incydentów w latach 90., kiedy m.in. szaleniec ostrzelał Biały Dom z ulicy z kałasznikowa, przylegający do niej odcinek Pennsylvania Avenue zamknięto dla ruchu samochodowego.
Atak terrorystów z Al-Kaidy 11 września 2001 r. ostatecznie zakończył epokę White House jako domu otwartego dla ludu – wycieczki dla publiczności zawieszono, dostępu w pobliże bramy wejściowej bronią betonowe bariery i barczyści agenci Secret Service.
Źródło
Tekst stanowi fragment artykułu Tomasza Zalewskiego opublikowanego w Pomocniku Historycznym „Polityki” pt. Poczet prezydentów USA. Od Washingtona do Bidena.
Poczet lokatorów Białego Domu
Tytuł, lead oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst został poddany podstawowej obróbce korektorskiej.
Ilustracja tytułowa: Biały Dom (Carlos Delgado/CC-BY-SA)
