Bursztynowa Komnata, niezwykły, zaginiony skarb carów, który dzisiaj musiałby być wart ponad miliard złotych, niezmiennie rozbudza wyobraźnię. Wspaniałe pomieszczenie pałacu w Carskim Siole, zdobione bursztynem, złotem, rzeźbą i kunsztownymi lustrami, zdemontowano w 1941 roku. U schyłku wojny przepadło bez śladu. Stale jednak pojawiają się nowe teorie na temat jego losów.
Według najbardziej prawdopodobnej interpretacji wydarzeń, w 2004 roku wyłożonej ze szczegółami przez Catherine Scott-Clark i Adriana Levy’ego na kartach książki The Amber Room: The Untold Story of the Greatest Hoax of the Twentieth Century, Bursztynowa Komnata nie przetrwała globalnego konfliktu.
Reklama
Po żmudnych badaniach, obejmujący także rosyjskie archiwa, do których dzisiaj nie dałoby się już uzyskać dostępu, brytyjscy dziennikarze doszli do przekonania, że skarb carów, przewieziony przez Niemców w skrzyniach do Królewca, został niemal doszczętnie zniszczony w dniach 9-11 kwietnia 1945 roku, w toku szturmu Armii Czerwonej na miasto. Przetrwać miały tylko te fragmenty Bursztynowej Komnaty, które wcześniej rozkradziono.
Polacy na tropie Bursztynowej Komnaty
Taka wizja, choć przyjmowana szeroko przez środowisko naukowe, rzecz jasna nie zadowala wszystkich miłośników historii i poszukiwaczy skarbów. Raz po raz powracają sugestie, że Bursztynowa Komnata – albo chociaż jakaś jej istotna część – jednak przetrwała do dzisiaj i wciąż pozostaje w ukryciu.
Po raz ostatni o takiej możliwości zrobiło się głośno jesienią 2020 roku i to z inicjatywy Polaków. Wówczas nurkowie z grupy Baltictech namierzyli wrak parowca SS Karlsruhe – ostatniego statku, który opuścił ewakuowany Królewiec przed zajęciem miasta przez Armię Czerwoną. Na pokładzie było 1083 uchodźców i 360 ton ładunku.
Jednostka wypłynęła z portu 12 kwietnia, a już nazajutrz zatopiło ją sowieckiego lotnictwo. Wrak spoczął kilkadziesiąt kilometrów na północ od Ustki, na głębokości 88 metrów.
Reklama
„Najciekawsza nieodkryta historia z dna Bałtyku”
Jak wyjaśniał Tomasz Stachura, kierownik ekspedycji do wraku SS Karlsruhe, grupa zaczęła szukać jednostki, bo uznała, że może ona przynieść „najciekawszą nieodkrytą dotąd historię z dna Bałtyku”. Na pokładzie spodziewano się bowiem dziesiątek nienaruszonych skrzyń, głównie o nieznanej zawartości.
Pierwsza, sondażowa wyprawa wywołała sensację: zlokalizowano wrak, dotarto do niego, a tam, głęboko pod wodą, sfilmowano zamknięte skrzynie, ale nie próbowano wyciągać żadnej na powierzchnię.
Media z całego świata powtarzały wypowiedzi członków grupy, przypominających, że zdaniem części historyków SS Karlsruhe przewoził na pokładzie nie co innego, a elementy Bursztynowej Komnaty.
„Prawda jest taka, że Niemcy musieli zabrać na pokład coś cennego, SS Karlsruhe to była ich ostatnia szansa” – podkreślał Tomasz Stachura cytowany przez LiveScience.
Nagłówek artykułu w tym serwisie głosił jednak o wiele bardziej sensacyjnie: wrak może kryć skarby z Bursztynowej Komnaty. Równie stanowczo własny materiał zatytułował brytyjski „The Guardian”.
Reklama
Co zawierały skrzynie?
Rok później nurkowie raz jeszcze podjęli się wyprawy do SS Karlsruhe, teraz już z misją poznania chociaż części jej tajemnic. 28 września 2021 „Radio Gdańsk” informowało:
Tomasz Stachura powiedział (…) że na dnie – We wszystkich skrzyniach, do których mogliśmy zajrzeć, bo były zniszczone lub otwarte, znaleźliśmy części zamienne, narzędzia. Jedna ze skrzyń zawierała porcelanę. Była to porcelana typowo użytkowa, z jakiegoś majątku na Prusach Wschodnich – mówił.
Co do Bursztynowej Komnaty i jej możliwej obecności na pokładzie, kierownik ekspedycji wypowiedział się już wstrzemięźliwie:
Nie zajrzeliśmy do tych największych skrzyń, które najprawdopodobniej leżą na dnie. Zawsze mówiłem, że szacuje się możliwość znalezienia Bursztynowej Komnaty na Karlsruhe na jeden lub dwa procent, ale nasza ekspedycja nie odpowiedziała na to pytanie, może jakaś inna odpowie.
Tajemnica Bursztynowej Komnaty w nowej powieści sensacyjnej
Na własne poszukiwania skarbu carów możecie udać się wraz z Krzysztofem Piersą – autorem powieści pt. Gustloff. Tajemnica Bursztynowej Komnaty (Wydawnictwo Initium 2024).
Bibliografia
- Chudzyński T., Bursztynowa Komnata odnaleziona? Trwają badania wraku Karlsruhe, „Dziennik Bałtycki”, 27 kwietnia 2021.
- Scott-Clark C., Levy A., The Amber Room: The Untold Story of the Greatest Hoax of the Twentieth Century, Atlantic Books 2004.
- Metcalfe T., Nazi wreck may hold looted treasures from Russian palace’s 'Amber Room’, „LiveScience”, 14 października 2020.
- Nazi shipwreck found off Poland may solve Amber Room mystery, „Guardian”, 1 października 2020.
- Nurkowie z Baltictech odkryli kolejne tajemnice wraku „Karlsruhe”. Nie znaleźli jednak Bursztynowej Komnaty, „Radio Gdańsk”, 28 września 2021.
