W średniowieczu i dobie nowożytnej za rzecz zupełnie nie do pomyślenia uznawano ideę, że król i królowa mogliby spędzać całe nowe wspólnie, w jednym miejscu. By naprawdę, dosłownie spali obok siebie. To by musiało podważać status jednej ze stron...
Historia Nicefora Czernichowskiego to gotowy scenariusz na film przygodowy. Szlachcić z Kresów Rzeczpospolitej Obojga Narodów najpierw trafił wraz z krewnymi do rosyjskiej niewoli. Następnie został zesłany na Syberię, gdzie przez lata powoli piął...
Izabela Czartoryska zapisała się w historii jako jedna z najpotężniejszych kobiet w Polsce XVIII stulecia. Była pisarką, kolekcjonerką, twórczynią sławnych zbiorów puławskich. W roku 1762 to wszystko miała jednak jeszcze przed sobą. Wówczas była...
Przez większość historii nie tylko Polski, ale w ogóle świata zachodniego przeznaczanie w domu całego pomieszczenia ściśle na potrzebę nocnego odpoczynku było czymś… bardzo nieoczywistym. Nie twierdzę rzecz jasna, że sypialnie, czy też alkowy...
Specjalne szkoły dla księży zaczęto tworzyć dopiero w drugiej połowie XVI wieku, pod wpływem decyzji soboru trydenckiego. W Polsce aż do rozbiorów było ich niewiele, brakowało tam zawsze miejsc dla chętnych. A warunki w tych placówkach okazywały...
Rozpoczęty w drugiej połowie XVI wieku podój Syberii zajął Moskwie ostatecznie blisko 150 lat. Zdobycie ziem rozciągających się od Uralu aż po Ocean Spokojny przyniosło carom nie tylko ogromne zyski, ale również sprawiło, że obecnie Rosja jest...
W dobrach ziemskich należących przed rozbiorami do najwyższych dostojników polskiego Kościoła obowiązywał taki sam system gospodarczy, co w całym kraju. Stosowano więc wyzysk pańszczyźniany, żądając od chłopów pracy bez wynagrodzenia. Także kary...
Druga połowa XVI wieku przyniosła wyraźne zaostrzenie norm rządzących codziennym funkcjonowaniem Kościoła katolickiego i życiem szeregowych księży. W odpowiedzi na sukcesy reformacji hierarchia starała się wpływać przede wszystkim na to, co dało się...
Holenderska tulipomania z drugiej połowy lat 30. XVII wieku często nazywana jest pierwszą bańką spekulacyjną w historii. Nie brakuje co prawda również ekonomistów i historyków, którzy twierdzą, że w rzeczywistości nie wystąpiło wówczas sztuczne...
W dawnej Polsce na grobach zmarłych też zapalano świece, czy prędzej kaganki, choć nie w takiej ilości co dzisiaj, bo jednak źródła światła były wtedy bardzo drogie. W każdym razie ta praktyka nie przeszkadzała księżom. Nasi przodkowie robili jednak...
W dawnej Polsce biskupi i członkowie wysokiego kleru zbijali fortuny dzięki kontrolowanym latyfundiom. Często podlegały im nie tylko klucze dóbr, ale wręcz na poły prywatne państewka. Plebani, a więc zarządcy parafii, nie mieli jednak dostępu do...
W starciu z kawalerią husaria nie miała sobie równych na nowożytnych polach bitew. Gdy jednak przeciwnikiem były uzbrojone w długie piki, zwarte oddziały piechoty słynna jazda miała znacznie trudniejsze zadanie. Ale dzięki doskonałemu wyszkoleniu i...
Aby zostać członkiem duchowieństwa, należało w pierwszej kolejności dać sobie obciąć pięć kępek włosów, a następnie zacząć golić na szczycie głowy okrągłą dziurę. I tak było od wczesnego średniowiecza aż do roku 1972.
Dla szlachty w Rzeczpospolitej Obojga Narodów więzi rodzinne miały kluczowe znaczenie. Dlatego każdy jej członek posiadał precyzyjnie określoną nazwę. W porównaniu do XXI wieku nowożytna terminologia rodzinna była zdecydowanie bardziej skomplikowana.
Smutna noc (Noche Triste) była bez wątpienia najtrudniejszym momentem dla Hernánda Cortésa i jego ludzi w trakcie podboju ziem dzisiejszego Meksyku. Podczas dramatycznej ucieczki z Tenochtitlanu w nocy z 30 czerwca na 1 lipca 1520 roku zginęło...
Podczas posiedzeń senatu, wyrosłego z dawnej rady monarszej, bezpośrednio przy królu zasiadali biskupi, z urzędu należący do tego szacownego grona. Zupełnie najbliżej, zresztą nie tylko wówczas, znajdował się zaś prymas – symboliczny zwierzchnik...
Mieszkańcom Rzeczypospolitej Obojga Narodów nie można odmówić poczucia humoru. Dowodzą tego i sytuacje z życia wzięte, i bardzo liczne facecje, które cieszyły się dużą popularnością. O tym jak umilano sobie życie 400 lat temu pisze doktor Radosław...
Marzec 1519 roku okazał się przełomowym miesiącem dla mieszkańców miasta Potonchan położonego na wybrzeżu Półwyspu Jukatan. Stało się ono pierwszym dużym celem, na który uderzył Hernándo Cortés. O tym, jak wyglądał początek podboju ziem dzisiejszego...
Spośród wszystkich przedstawicieli kleru w dawnej Polsce największą, niezrównaną władzę mieli arcybiskupi gnieźnieńscy. Historykom zdarza się nawet twierdzić, że nasi prymasi byli potężniejsi od królów. Ale z podporządkowanymi sobie mniej więcej 14...
Przez setki lat twierdzono, że rdzenna ludność Meksyku uznała Hernanda Cortésa za boga, który w 1519 roku przybył do nich zgodnie z pradawnym proroctwem. Sądzono, że Moctezuma był trzęsącym się ze strachu tchórzem, szybko zwątpił w możliwość...
W obliczu rozwoju reformacji Kościół katolicki zaostrzył oficjalne reguły obowiązujące szeregowych księży. Chodziło między innymi o to, by kler stał się bardziej karny, ale też by jego zachowanie nie raziło na co dzień wiernych. Słowem: by księża...
XVII wiek zapisał się w historii Rzeczpospolitej Obojga Narodów jako stulecie wojen. W tym okresie aż pięciokrotnie toczyliśmy krwawe konflikty ze Szwecją. W ich trakcie często kluczową rolę odgrywała husaria, która swymi szarżami potrafiła odwrócić...
Porównania polskiej stolicy z Wiecznym Miastem nie miały związku ze starożytnym cesarstwem rzymskim. Nie bazowały na żadnych skojarzeniach z antykiem, nie da się ich też wyjaśnić lokalizacją siedziby królów, miejsca ich koronacji i pogrzebów...
Drugą połowę XVI wieku oraz kolejne stulecie można uznać za jeden z najbrudniejszych okresów w dziejach Europy zachodniej. Pewien znany francuski medyk przestrzegał wręcz, że „kąpiel, jeśli nie jest środkiem medycznym wskazanym w razie palącej...
Według popularnego i ciągle powtarzanego mitu w rejonie Łowicza żyli przed rozbiorami jedni z najbogatszych, najlepiej traktowanych i najbardziej samodzielnych chłopów w całej Polsce. Ich wyjątkowa sytuacja miał wynikać z tego, że byli...
W ponurym, przepełnionym pracą ponad siły, pełnym wyrzeczeń i tragedii świecie polskich chłopów nie było wiele miejsca na optymizm. Mieszkańcy dawnej wsi przede wszystkim się bali: nie tylko sił natury, głodu i świeckiego pana, ale też pana w...
Wbrew stereotypom tak zwany strój polski nie był noszony tylko przez szlachtę. Od samego początku używali go również mieszczanie. Fałszywe jest więc mniemanie, że to najpierw szlachcice zaczęli się nosić „z polska”, a dopiero po nich...
Czy to Jan Sobieski i Polacy wygrali bitwę pod Wiedniem? Tak na sprawę spogląda amerykański historyk
Bitwa rozpoczęła się 12 września 1683 roku we wczesnych godzinach porannych od kilku wymian ognia artyleryjskiego, po których wojska austriacko-niemieckie podjęły powolny marsz na dół. Potyczki i działa godzinami działały pośród skalistych turni i...
Polska królowa zbiła ogromną fortunę. Dzisiaj nikt by jej nie pochwalił za to, do czego się posunęła
Doskonale poinformowany sekretarz Ludwiki Marii Gonzagi, żony dwóch polskich królów, kolejno Władysława IV Wazy i Jana Kazimierza, twierdził, że w ostatnich latach życia tak zarabiała łącznie do 370 000 złotych polskich. Dzisiaj byłoby to ponad...
Złota wolność była naczelnym, najbardziej umiłowanym hasłem dawnej polskiej szlachty. Jak jednak przekonuje historyczka Joanna Orzeł nie była to, wbrew częstemu przekonaniu, wcale wolność totalna, niczym nieograniczona.
