Trzydzieści lat po tym, jak Czyngis-chan przekazał swojemu wnukowi Dżocziemu cztery tysiące ludzi, ci sami wojownicy oraz ich potomkowie wciąż żyli ze swoimi rodzinami na Stepie Kipczackim. Ich związek ze służbą u Dżoczydów, władców Złotej Ordy...
W średniowieczu samo istnienie bogaczy niepokoiło zachodnie społeczeństwa. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że nie wiedziano dokładnie, co z nimi robić. Bogacz był niemal z definicji grzesznikiem, skazanym przez chciwość (grzech główny) na wieczne...
Nasze wyobrażenie na temat wikingów po części zostało uwarunkowane cytatami, które powtarza się od wieków. Przyjrzyjmy się tezie, że wikingowie byli brodatymi, brudnymi barbarzyńcami. Co zadziwiające, dowody na jej poparcie sprowadzają się do...
Przez większość historii nie tylko Polski, ale w ogóle świata zachodniego przeznaczanie w domu całego pomieszczenia ściśle na potrzebę nocnego odpoczynku było czymś… bardzo nieoczywistym. Nie twierdzę rzecz jasna, że sypialnie, czy też alkowy...
Przywódca Mongołów Czyngis-Chan stworzył największe lądowe imperium w dziejach świata. Potęga, którą zapoczątkował, ostatecznie opanowała niemal 18% powierzchni Ziemi, łącznie jakieś 24 miliony kilometrów kwadratowych. O śmierci protoplasty tak...
Wszystkie niestworzone opowieści na temat Wielkiej Lechii – rzekomego słowiańskiego mocarstwa, które miało dominować nad Europą w czasach antycznych i które rzekomo wymazano z dziejów – zaczęły się od jednej średniowiecznej bajeczki.
Tajny poseł kalifa na dwór cesarski? Tłumacz? Kupiec? A może handlarz niewolników? Kim naprawdę był Ibrahim ibn Jakub, sefardyjski Żyd z Tortosy w kalifacie kordobańskim, autor pierwszej historycznej relacji na temat państwa Mieszka I? O tym, co...
Dwie armie stanęły naprzeciwko siebie po obu stronach rzeki Epte w północnej Francji. Atmosfera była napięta. Na jednym brzegu rozłożył się dwór króla francuskiego (czy raczej zachodniofrankijskiego) Karola III Prostaka, u boku którego wyróżniał się...
Taki termin jak „jedwabny szlak” w ogóle nie był znany w czasach starożytnych i średniowiecznych. Nie wspomina o nim żaden antyczny zapis, ani chiński, ani zachodni. Tego dzisiaj szalenie popularnego pojęcia użyto po raz pierwszy…...
Karol Wielki w trakcie blisko 50-letnich rządów zapisał na swoim koncie szereg imponujących sukcesów, zapewniających mu miano najpotężniejszego władcy wczesnośredniowiecznej Europy. Odnowiciel starożytnego cesarstwa rzymskiego musiał mierzyć się...
Imperium Mongolskie stworzone przez Czyngis-chana jest zwykle opisywane przez europejskich autorów w wybitnie jednostronny sposób. Określa się je jako twór prymitywny, oparty na czystym wyzysku, skrajnie niszczycielski. Taki obraz wcale jedna nie...
Ludzie średniowiecza traktowali koty głównie jako problematyczne i z trudem tolerowane narzędzie służącego łapania myszy. O tym jak niewiele mieli do nich sentymentu świadczą chociażby praktyki do których uciekano się, by zapewnić, że kot nie będzie...
U szczytu najgorszej zarazy średniowiecza w Londynie utworzono dwa specjalne, nowe cmentarze dla ofiar czarnej śmierci. Był to czas, gdy w angielskiej stolicy umierało około 300 osób dziennie. Wszyscy, którzy trafili do dołu w East Smithfield zmarli...
Nie ma wątpliwości, iż wśród całej plejady słynnych wikingów na miano największego w dziejach zasłużył sobie Knut (Knud, Kanut) Wielki. W niezbyt długim życiu wzbił się na sam szczyt politycznego i wojennego powodzenia. Domniemany wnuk polskiego...
Po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego z Europy na setki lat zniknęły złote monety. Powróciły one do powszechnego obiegu dopiero w drugiej połowie XIII wieku. Przełomem okazał się 1252 rok, kiedy Florencja zaczęła bić własny pieniądz z cennego...
W dawnej Polsce biskupi i członkowie wysokiego kleru zbijali fortuny dzięki kontrolowanym latyfundiom. Często podlegały im nie tylko klucze dóbr, ale wręcz na poły prywatne państewka. Plebani, a więc zarządcy parafii, nie mieli jednak dostępu do...
Jeśli przyszłoby wybrać rzecz najmocniej związaną z wikingami i dla nich charakterystyczną, byłyby to z pewnością ich długie łodzie (langskipy). Jednostki te stanowiły prawdziwe arcydzieło wczesnośredniowiecznego budownictwa okrętowego. Bez nich...
W połowie XIII wieku większość Rusi znalazła się pod zwierzchnictwem Mongołów. Szczególnie istotne okazało się ono we wschodniej części regionu, tam gdzie dopiero miała powstać Moskwa. Okres dominacji tak zwanej Złotej Ordy tradycyjnie opisywano...
Aby zostać członkiem duchowieństwa, należało w pierwszej kolejności dać sobie obciąć pięć kępek włosów, a następnie zacząć golić na szczycie głowy okrągłą dziurę. I tak było od wczesnego średniowiecza aż do roku 1972.
W laboratorium badań archeologicznych Uniwersytetu Sztokholmskiego naukowiec w okularach powiększających i lateksowych rękawiczkach delikatnie trzyma w dłoni kruchy kawałek starego zęba. Drugą ręką ostrożnie naciska na ząb wibrującym wiertłem, a...
Kiedy pisze się o naprawdę wyjątkowych jednostkach, takich jak sławna średniowieczna uczona Hildegarda z Bingen, łatwo wpaść w pułapkę myślenia, że ich rozległy dorobek jest anomalią. Dziełem samotnego geniusza, który istniał poza społeczeństwem.
W 1996 i 1997 roku archeolodzy wydobyli dziesięć prastarych wraków łodzi koło miejsca, gdzie swój port miało średniowieczne Roskilde, stolica Danii z epoki wikingów. Były różnego typu, wielkości i w różnym wieku. Datowanie drewna wykazało, że...
Angielski kronikarz John z Wallingfordu twierdził, że wikingowie, którzy osiedlili się w jego ojczyźnie, „czesali włosy codziennie, a kąpali się w każdą sobotę. Zmieniali też często ubrania i pielęgnowali ciało na wiele różnych sposobów”. Słowa te...
Powiem wam, że zajmuję się publicystyką historyczną już prawie dwie dekady, i przez ten czas przynajmniej dziesiątki, jeśli nie setki razy wytykano mi pewien „błąd”. Zawsze trafia się serdeczny czytelnik, który daje mi znać, że jestem dyletantem, bo...
Dysponujemy tylko nielicznymi wiarygodnymi relacjami na temat wikingów spisanymi we wczesnym średniowieczu. Jedną z najważniejszych jest ta pozostawiona przez arabskiego podróżnika Ibn Fadlana. Opisał on barwnie nie tylko wygląd wikingów, czy też...
Koniec świata, zwany przez wikingów ragnarök odgrywał kluczową rolę w nordyckiej mitologii. To właśnie przygotowując się na „zmierzch bogów” Odyn gromadził najlepszych poległych wojowników w Walhalli, aby w kluczowym momencie stanęli u jego boku. O...
Na wczesnej Słowiańszczyźnie nikt nie wybijał metalowych monet. Nie robiły tego ani starszyzny, ani pierwsze państwa czy wodzostwa. Już pod koniec VIII wieku na ziemie Słowian zaczęły jednak docierać znaczne ilości srebrnych pieniędzy. Przez długi...
Ragnar Lodbrok był bohaterem skandynawskich sag i kronik. Niemal wszystko, co o im opowiadano to legendy, choć niezwykle popularne i wpływowe. Ponoć był groźnym wojownikiem, który zapisał na swoim koncie spektakularne triumfy. W 845 roku miał nawet...
Gdy dogorywało cesarstwo rzymskie, miasta na wybrzeżu dzisiejszej Chorwacji miały już długą tradycję. W V wieku naszej ery Dalmacja przeszła pod władzę Konstantynopola, a wschodnia część imperium przetrwała najazdy barbarzyńców i kontynuowała...
Przez całe średniowiecze niemal w ogóle nie używano takich map, jakie znamy dzisiaj – wskazujących dokładne położenie miejscowości, trasy między nimi, granice państw. No i przede wszystkim: praktycznych, przeznaczonych do codziennego zastosowania w...
