W 499 roku p.n.e. greckie miasta w Azji Mniejszej, z Miletem na czele, zbuntowały się przeciwko perskiemu panowaniu. Władcy imperium Achemenidów Dariuszowi I Wielkiego stłumienie powstania jońskiego zajęło pięć lat. Po ostatecznym zwycięstwie...
Rok 192 p.n.e. nie jest wspominany w podręcznikach, nie budzi odruchowych skojarzeń. Niesłusznie. To wtedy zapadły decyzje, które na stałe ukształtowały obraz antycznego świata i uczyniły z Rzymu niepokonane mocarstwo.
Słonie bojowe wystawiali przeciwko Rzymowi Kartagińczycy i władcy greckich poleis. Najpotężniejszą odmianą tej superciężkiej brodni dysponowali jednak Seleukidzi – władcy hellenistycznego państwa obejmującego tereny od Azji Mniejszej po Afganistan.
Macedonia była ostatnim greckim państwem sprawującym hegemonię nad Helladą. Filip V Antygonida był natomiast ostatnim jej władcą o prawdziwie mocarstwowych ambicjach. W sojuszu z Kartagińczykami rzucił rękawicę Rzymowi i w 197 roku p.n.e. poniósł...
Kiedy w 334 roku Macedończyk Seleukos, syn Antiocha, uczestniczył, zapewne jako prosty żołnierz, w wyprawie Aleksandra Wielkiego przeciwko perskiemu imperium Achemenidów, zwrócił się do wyroczni Apollona w Didymie (pod Miletem w Azji Mniejszej)...
W dzieciństwie Neron był bardzo zżyty ze swoją matką Agrypiną Młodszą. To właśnie jej zawdzięczał cesarski tron. Z czasem jednak pewna siebie i władcza kobieta stała się dla niego przeszkodą. Wreszcie zdecydował się ją zamordować.
Tekst, który potocznie nazywa się Przysięgą Hipokratesa, należy do szczytowych osiągnięć światowej myśli. Niekiedy stawia się go na równi z Dekalogiem. Czy rzeczywiście jego autorem był sławny „ojciec medycyny”?
W ciągu zaledwie jednej dekady Aleksander Wielki (zm. 323 p.n.e.) stworzył największe imperium w dotychczasowych dziejach rejonu śródziemnomorskiego. Jego żołnierze zwozili do Macedonii wspaniałe skarby. Ogółem jednak podbój świata wcale nie był dla...
W bitwie pod Magnezją, w grudniu 190 roku p.n.e. Rzym, ośmielony niedawnymi triumfami nad Kartaginą i Macedonią, stanął naprzeciwko wybitnego wodza i monarchy. Konkurent miał ogromną przewagę. I szansę na to, by powstrzymać ekspansję italskiej...
Prosty lud podziwiał i popierał cesarza Nerona, przynajmniej do czasu aż w Rzymie zaczęło brakować zboża. Dla senatorów był on jednak wrogiem numer jeden już tylko z tego względu, że ośmielił się znacząco podnieść podatki. Do dzisiaj władcę oskarża...
Pierwsza rebelia Żydów przeciwko Rzymianom. Dlaczego wzniecili wojnę, której nie mieli szans wygrać?
Rok 70 przyniósł jedną z najstraszniejszych tragedii w dziejach kultury i religii żydowskiej. Po długiej, niezwykle zaciętej i krwawej wojnie domowej, Rzymianie zdobyli zbuntowaną Jerozolimę. Miasto zostało doszczętnie zniszczone, a ludność...
Czy to możliwe, że istnieje gigantyczny, przeklęty kurhan, wyższy niż egipska piramida Mykerinosa, o podstawie dwukrotnie większej niż w piramidzie Cheopsa, którego wnętrze wciąż nie zostało zbadane? Tak, a w dodatku strzeże go jedyna w swoim...
Za sprawą Starego Testamentu Babilon stał się symbolem moralnego zepsucia. Dla mieszkańców Mezopotamii był jednak wspaniałą stolicą świata. Nazywano go „miejscem niebios i ziemi, siedzibą życia”. Znajdowały się w nim wspaniałe „ogrody Semiramidy”...
Zbiór praw z czasów babilońskiego króla Hammurabiego jest dokumentem wyjątkowym z wielu względów. To jeden z najstarszych dłuższych tekstów w dziejach ludzkiej cywilizacji. Jednocześnie to jeden z pierwszych przykładów stosowania prawa talionu...
Mocarstwowe ambicje państw takich, jak Persja, Rzym czy Kartagina na zawsze zapisały się w dziejach. Przed nimi istniało jednak potężne Imperium Asyryjskie, obejmujące Mezopotamię, Egipt, wschodnie wybrzeże Morza Śródziemnego, Cypr i sporą część...
Syn Kleopatry VII Cezarion był ostatnim faraonem Egiptu. Za jego ojca uchodzi grabarz rzymskiej republiki Gajusz Juliusz Cezar, który w chwili narodzin chłopca liczył sobie ponad pięćdziesiąt lat. Czy w żyłach młodego władcy, osadzonego na tronie...
Rzymski legion nie od zawsze przewyższał grecką falangę. W początkowym okresie Rzymianie zbierali od mieszkańców Hellady cięgi. Trudno o lepszy przykład niż bitwa pod Herakleą (280 p.n.e.) – wielki triumf króla Epiru Pyrrusa nad konsulem Lewinusem.
„Jeśli ktokolwiek w pojedynkę zasługuje na miano założyciela nowożytnej Europy, to jest nim Oktawian August” – podkreśla Simon Jenkins na kartach Krótkiej historii Europy. Co osiągnął pierwszy cesarz starożytnego Rzymu? I gdzie...
W starożytnym Egipcie koty cieszyły się specjalnym statusem. Uważano je za święte zwierzęta, natomiast ich umyślne zabicie groziło nawet śmiercią. Pazerność kapłanów sprawiła jednak, że miliony czworonogów spotkał straszliwy los.
Starożytni Grecy nierozerwalnie kojarzą nam się z winem, rzecz jasna pitym po uprzednim rozcieńczeniu wodą. Ale jak wyglądał ich jadłospis? Co dokładnie lądowało na misach Ateńczyków, Spartan i innych mieszkańców Hellady niemal 2500 lat temu?
Stanowili największe zagrożenie na Morzu Śródziemnym w czasach republiki rzymskiej. Mieli przeszło sto baz, a zdaniem Plutarcha także 1000 statków. Ich łupem miało paść 400 miast i świątyń. Piraci cylicyjscy schwytali nawet młodego Juliusza Cezara.
Przełącznik na ścianie, który za jednym dotknięciem rozświetla pomieszczenie? Starożytni Rzymianie nie mogli nawet marzyć o podobnym luksusie. Nocne oświetlenie w epoce antyku było kosztowne, dokuczliwe, a do tego – bardzo niebezpieczne.
Zdaniem Pliniusza Starszego, autora słynnej Historii naturalnej z I wieku n.e., Rzymianie okazali się w sprawie golenia o wiele bardziej „niemrawi” od innych nacji. Gdy „pozostałe narody już zgodziły się, że należy zatrudniać barberów”, w Wiecznym...
Jeśli mieszkacie na wsi lub na przedmieściach, na pewno doskonale znacie to „psychologiczne” zabezpieczenie. Na bramach i ogrodzeniach setek tysięcy polskich domów wiszą tabliczki informujące o „złym psie”. Mają ostrzegać gości, a przy okazji (lub...
W II wieku p.n.e. słynny rzymski mówca i polityk Katon Starszy pouczał, że maż, który przyłapał swoją połowicę na zdradzie może „ją bezkarnie zabić bez wyroku sądu”. Sytuacja wyglądała jednak zupełnie inaczej w odwrotnej sytuacji.
Rządy Domicjana były dłuższe niż innych cesarzy jego epoki. Władał Rzymem przez 15 lat. Zdążył przez ten czas nabawić się paranoicznych lęków. A może raczej – zdążył zrozumieć, że na każdym kroku czyha na niego niebezpieczeństwo.
Trudno wyobrazić sobie miasto starożytnego cesarstwa rzymskiego bez akweduktu. W całym imperium zbudowano łącznie setki tych cudów dawnej inżynierii. Który akwedukt był jednak najdłuższy i najbardziej imponujący?
Jego twórczość już w czasach antyku budziła ogromne emocje. Wielki Arystoteles wprost nazwał go „bajarzem”. Plutarch zarzucał mu rozmyślną żonglerkę faktami. Cyceron też wytykał mu podkolorowywanie faktów. Zarazem jednak wprost mówił o Herodocie, że...
Starożytni Grecy myli się z tych samych powodów, co my: żeby poczuć się lepiej i zwiększyć swą atrakcyjność. Kąpali się też i z przyczyn zdrowotnych, ponieważ moczenie się w wodzie stanowiło jeden z podstawowych zabiegów leczniczych w ograniczonym...
W naszej wyobraźni zapisał się konkretny obraz rzymskiej togi. Jest ona pofałdowana, idealnie czysta, a przede wszystkim: perfekcyjnie biała, jak ściana zaraz po malowaniu. Jak ta wizja ma się do rzeczywistości?
