W przeciwieństwie do innych wczesnych imperiów rejonu śródziemnomorskiego, starożytny Egipt u szczytu swojej potęgi, około 1350 roku p.n.e., nie posiadał żadnego odgórnego zbioru praw i kar. Jak wyjaśnia Charlotte na kartach książki Jak przeżyć w...
Pierwsze monety zaczęto wybijać w starożytnym Egipcie dopiero około 360 roku p.n.e. Przez wcześniejsze tysiąclecia panował handel wymienny. Oto jak go prowadzono, ile kosztowały najważniejsze towary i jak kształtowały się zarobki zwyczajnych...
Jak wyglądała wizyta u lekarza w starożytnym Egipcie? Jakie terapie zalecali specjaliści, a jakie lekarstwa można było sporządzić we własnym zakresie? W sytuację pacjenta szukającego pomocy w czasach Nowego Państwa, około 3300 lat temu, wczuwa się...
Zdobycie pracy w Egipcie za czasów XVIII dynastii – a więc u szczytu potęgi Nowego Królestwa – nie było łatwą sprawą. Większość zajęć przechodziło z ojca na syna, a te szczególnie cenione wymagały odpowiednich koneksji lub wykształcenia. Osoba...
Ile pomieszczeń miał typowy dom w starożytnym Egipcie? Do czego służyły i jak były wyposażone poszczególne pokoje? Czym siedlisko zwyczajnej rodziny różniło się od willi bogacza? Historyczka Charlotte Booth opisuje życie Egipcjan na przykładzie Teb...
W rzymskim sposobie prowadzenia wojny zbrodnie nie były anomalią, ale regułą. Od dowódców wprost wymagano bezwzględnego masakrowania przeciwników. W czasach republikańskich tylko wódz, pod którego komendą zabito 5000 żołnierzy nieprzyjaciela mógł...
Erozja Cesarstwa Rzymskiego trwała całe stulecia. Ostateczne załamanie się jego zachodniej części było jednak procesem szybkim i dramatycznym. O tym jak przebiegał jeden z największych kryzysów w dziejach ludzkości pisze Niall Ferguson w książce...
Przekraczając na początku 49 roku p.n.e. Rubikon Juliusz Cezar miał wypowiedzieć słynną sentencję „Kości zostały rzucone”. Przez kolejne cztery lata prowadził krwawe walki, które zaprowadziły go na sam szczyt. Oto jak udało mu się przejął pełnię...
Starcie stoczone pod Kadesz w starożytnej Syrii pod wieloma względami było wyjątkowe. Dowodził w nim jeden z najsłynniejszych władców epoki, a sama bitwa „pobiła” szereg dziejowych rekordów. Mimo to dzisiaj znają ją głównie specjaliści.
Mało który mit związany ze sferą intymną jest przyjmowany z podobną akceptacją i bez namysłu. Nawet ludzie uważający się za postępowych i wyzwolonych wierzą w teorię według której seks „wysysa” siły z mężczyzny, osłabia go, odbija się na jego...
W dobie antyku i średniowiecza nikt jeszcze nie wierzył w istnienie jakiejkolwiek „błony dziewiczej”. Krew na prześcieradle po pierwszej nocy też nie uchodziła za niezaprzeczalny dowód dziewictwa. Dla wykazania, że kobieta nie straciła „wianka”...
Historia zna wiele przypadków, gdy wielcy zostają zapomniani. Losy starożytnych Hurytów oraz jednego z utworzonych przez nich państw – antycznego Mitanni – są na tle innych zapomnianych szczególnie ciekawe.
Żadna broń epoki brązu nie zyskała takiej sławy, co rydwany. Żadna też – może oprócz łuku kompozytowego – nie miała porównywalnego znaczenia na polach bitewnych. Jak podkreśla Dominik Stasiak w książce Kadesz 1274 p.n.e. była to też...
Choroba niemal niespotykana w całym społeczeństwie w XIX wieku oponowała niemal wszystkie główne rody dynastyczne Europy. Cierpieli na nią członkowie domów panujących Wielkiej Brytanii, Niemiec, Hiszpanii, Rosji. Przeszło połowa chorych umierała...
Wojny, w jakich pogrążyło się imperium macedońskie po śmierci Aleksandra Wielkiego, były toczone na wprost niewiarygodnie wielkim terytorium z wykorzystaniem armii imponujących swoją liczebnością. Do starć dochodziło nad brzegiem Morza Śródziemnego...
Odkrycie grobu Tutenchamona jesienią 1922 roku stało się największą sensacją w dziejach egiptologii. Zespół kierowany przez Howarda Cartera natrafił na nienaruszone od 3000 lat miejsce spoczynku władcy, wypełnione pięcioma tysiącami bezcennych...
Rzym, choć nazywano go Wiecznym Miastem, stracił rangę faktycznej stolicy na długo przed jego upadkiem. Już od 293 roku za główny ośrodek w zachodniej części imperium rzymskiego uchodził Mediolan. Także ta rezydencja cesarska miała jednak poważne...
11 czerwca 323 roku p.n.e. w Babilonie zmarł Aleksander Macedoński – władca największego imperium na świecie. Nie pozostawił następcy ani jasnego testamentu politycznego. Jego doradcy, dowódcy i żołnierze sami musieli zdecydować co dalej.
Z Wielkim Murem Chińskim wiąże się nieskończenie wiele legend, zmyśleń i uproszczeń. Wreszcie zanika bzdurne przekonanie, że sławny system fortyfikacji dobrze widać z kosmosu, albo nawet, że jest to jedna z nielicznych ludzkich konstrukcji, o której...
Król Epiru Pyrrus jak mało kto zagroził republice rzymskiej. Jego wyprawa do Italii, podjęta w roku 281 p.n.e., zawstydziła Wieczne Miasto. Legiony nie były w stanie przemóc najeźdźcy. Grecki wódz odnosił kolejne sukcesy. Dzisiaj nazywa się je...
Z początku upalna późna wiosna 323 roku nie wskazywała na nadchodzącą tragedię. Młody król Aleksander Macedoński – pogromca Persów i budowniczy największego imperium w znanym świecie – jak to miał w zwyczaju, nie oszczędzał się. Czas dzielił...
W 117 roku władzę nad Rzymem przejął następca wojowniczego Trajana i jeden z jego byłych kochanków. Wtedy wszystko się zmieniło. Nowy cesarz, Hadrian, uciął dyskusje na temat dalszych najazdów i ekspansji terytorialnej. Zamiast tego za jego rządów...
Słonie bojowe stanowiły od czasów Aleksandra Wielkiego kluczowy element każdej armii hellenistycznej. Także słynny Pyrrus włączył je do swoich oddziałów, gdy w 280 roku p.n.e. ruszył podbijać Italię i poważne zagroził istnieniu republiki rzymskiej...
Król Epiru Pyrrus uchodził za jednego z najwybitniejszych wodzów epoki antycznej. Rzucił rękawicę nawet republice rzymskiej. Pokonał legiony, ale krwawe, „pyrrusowym zwycięstwo” pod Auskulum przyniosło mu przegraną w wielkiej wojnie. W żadnym razie...
Asyria przez stulecia była najpotężniejszym imperium świata śródziemnomorskiego. U schyłku epoki żelaza kontrolowała cały Bliski Wschód łącznie z Egiptem. Władcy państwa utrzymywali je pod kontrolą z wykorzystaniem najbrutalniejszych metod...
Taka rzeź nie zdarzyła najprawdopodobniej nigdy wcześniej ani później w epoce antycznej. Skutki bitwy pod Kannami można porównywać raczej z konfrontacjami z XX wieku niż z realiami wojny niezmechanizowanej. A przecież Hannibal nie miał karabinów...
W 218 roku p.n.e. wybuch nowej wojny między Rzymem i Kartaginą stał się nieunikniony. Punicki wódz Hannibal nie zamierzał czekać na ruch przeciwnika. Wraz z dziewięcioma tysiącami kawalerzystów, pięćdziesięcioma tysiącami piechoty oraz...
Punicka flota kontrolowała wszystkie najważniejsze szlaki handlowe w zachodniej części Morza Śródziemnego. W przededniu pierwszej konfrontacji z Rzymem Kartagińczycy kontrolowali też bezpośrednio rozleglejsze terytorium niż obywatele Wiecznego...
W epoce starożytnej mocz nie był wyłącznie ściekiem wymagającym usunięcia. Najbardziej rozwinięte cywilizacje epoki widziały w urynie cenny surowiec. Tak wartościowy, że nawet nakładano na niego podatki.
Rzymski łaźnie nie były jedynie miejscami, gdzie można było się wykąpać. W termach szykano uciech cielesnych, ale kwitło tam również życie towarzyskie i kulturalne. Nic więc dziwnego, że stanowiły jeden z wyznaczników cywilizacyjnego zasięgu...
