Są wydarzenia, które wprost z kart historii docierają do naszej wyobraźni, przywołując obrazy pozwalające fantazjować z otwartymi oczami. Do takich zaliczam legendarny Jedwabny Szlak, przecinający całą Azję, od Chin po Europę.
Technika konstrukcji piramid niezmiennie jest tematem zażartych dyskusji wśród egiptologów. Żadne zapiski z czasów Starego Państwa nie zdradzają sekretów ówczesnych budowniczych. Jedno z pierwszych źródeł na ten temat powstało w czasach antyku, ale...
Niebotyczne zyski, a może marne grosze? Ile w szczytowym okresie potęgi starożytnego Rzymu można było zarobić posiadając sporych rozmiarów winnicę?
Ten obraz został skutecznie utrwalony przez filmy, seriale i dzieła sztuki. Jeśli starożytny Rzymianin je, to rzecz jasna w pozycji półleżącej, wygodnie rozpostarty na sofie. Ale czy rzeczywiście w epoce antyku posiłki spożywano w opisany sposób?
Justynian zdołał odbić Afrykę Północną, Italię, a nawet część Hiszpanii. Wierzył, że wskrzesił cesarstwo rzymskie. Był jednak tylko panem ruin i pustkowi. A jego obsesja ściągnęła na Bizancjum katastrofę. Zdaniem wielu autorów ostatecznie zamknęła...
Wyrwanie włosów z głowy. „Depilacja” rozgrzanym popiołem części intymnych, a nawet śmierć. Uwodziciele cudzych żon w starożytnej Grecji nie mogli czuć się bezpiecznie.
Greccy lekarze, którzy w ostatnich latach pochylili się nad tematem przyczyn śmierci cesarza Galeriusza, twierdzą że zabiła go choroba rzadka i nigdy wcześniej nie odnotowana w źródłach. Nawet w XXI wieku, przy zastosowaniu najnowocześniejszych...
Falanga przez stulecia królowała na polach bitew. Zapewniała sukcesy Ateńczykom, Spartanom, Aleksandrowi Wielkiemu. Greccy wodzowie byli też w stanie skutecznie stawiać czoła rzymskiemu legionowi, ale… tylko do czasu. Po kilku dotkliwych klęskach...
Należeli do wąskiej warstwy najbardziej majętnych i wpływowych obywateli Rzymu. Mieli bezprecedensową władzę nad miastem i współdecydowali o losach imperium. A przy okazji czuli się zbyt ważni, by płacić za to, czym najchętniej się chlubili.
W świetle szkolnych podręczników sprawa jest zupełnie oczywista. W 476 roku zmuszono do abdykacji ostatniego cesarza Imperium Rzymskiego. Przestało istnieć najpotężniejsze mocarstwo antyku, a tym samym symbolicznie dobiegła też końca cała epoka...
Filip V Antygonida – król Macedonii od 221 roku p.n.e. – był, jak słyszymy, człowiekiem odważnym i energicznym. Groźnym wojownikiem, którego w uznaniu dla jego wielkoduszności nazywano “ulubieńcem Hellenów”. Przy tym wszystkim był jednak...
Cesarze wczesnego imperium mogli oczekiwać względnie długiego panowania i choćby względnego bezpieczeństwa. Ci, którzy decydowali się zasiąść na tronie w epoce schyłku i kryzysu często już z tą chwilą podpisywali na siebie wyrok śmierci. Ilu z nich...
Pyrrus już za życia uchodził za wojskowego geniusza. Miał wielkie aspiracje i podejmował wprost szaleńcze przedsięwzięcia. Spośród Greków to on jako pierwszy stawił czoła Rzymianom. I odniósł nad nimi „pyrrusowe zwycięstwo”.
Być może najbardziej zaskakującą cechą akweduktów w stolicy starożytnego państwa rzymskiego była… ich zbędność. Skomplikowany system zaopatrzenia w wodę zaczęto tworzyć nie dlatego, że był konieczny, ale dla zaspokojenia bardzo przyziemnych...
To hoplici rozgromili perską armię pod Maratonem (490 p.n.e.) i na rozkaz Aleksandra Wielkiego wywalczyli imperium sięgające po Egipt oraz Indie. Grecka falanga przez stulecia była niepokonana. Co decydowało o jej skuteczności?
Wielka wędrówka ludów doprowadziła do upadku cesarstwa rzymskiego i na zawsze zmieniła mapę Europy. Być może wreszcie znaleziono przyczynę fali, która zmiotła najpotężniejsze z mocarstw w tej części świata.
„Istnieje parę podstawowych pojęć, które odnoszą się do niemal wszystkich starożytnych bitew” – pisze Mike Cole w książce Legion kontra falanga. Co należy wiedzieć, by zrozumieć sztukę wojny sprzed przeszło dwóch tysiącleci?
Zaczynałeś swoją karierę od bezpłatnego stażu? Czułeś, że jesteś traktowany jak pies? A może przeciwnie – spotkałeś się z sympatią i zrozumieniem ze strony nowego szefa? Uważaj. Jeśli odpowiedziałeś twierdząco, to wiele łączy Cię z niewolnikami...
„Bajdy Juliuszowe”, „objaw bzika czy manii średniowiecza” – komentował Aleksander Brückner. Wybitny historyk literatury bezlitośnie wyśmiewał relację Wincentego Kadłubka o zwycięskich walkach Lechitów z Juliuszem Cezarem. Współcześni badacze nie są...
Antyczni Grecy przywiązywali wprost niesamowite znaczenie do (rzekomo) boskich znaków (rzekomo) wieszczących przyszłość, a zwłaszcza – dających wskazówki co do tego, jak należy postępować. Wróżby stanowiły nieodłączny aspekt codzienności. Niektóre...
Falanga stanowiła szczytowe osiągnięcie greckiej myśli
wojskowej. Formacja hoplitów była też siłą wprost niezrównaną w całym świecie antycznym.
Pozycja kobiet w starożytnej Grecji była nie do pozazdroszczenia. Ubezwłasnowolnione, spychane w cień, ściśle podporządkowane mężczyznom. Oficjalnie nie mogły mieć żadnego wpływu na politykę i sprawy państwa. Znalazły więc okrężną drogę do władzy.
To mogła być jedna z najważniejszych bitew w dziejach starożytnego świata. Persowie mieli przytłaczającą przewagę liczebną, ale greccy hoplici i tak rozbili ich siły. Sukces okazał się jednak czysto pozorny. „Czasem bitwę rozstrzyga jeden cios” –...
Pół wieku po celtyckiej inwazji na Rzym nastąpiła kolejna katastrofa, równie upokarzająca i na pozór równie całkowita jak pierwsza. Cała rzymska armia skapitulowała en masse przed wrogiem: samnickimi góralami ze środkowych Apeninów. Było to...
Przedstawiciele zaledwie dwóch profesji stanowili ostatnią zaporę między uporządkowanym i postępowym światem greckiej kultury a morzem gnoju. Co wiadomo na ich temat?
Sekret skuteczności spartańskich wojowników. Co sprawiało, że byli najlepszymi żołnierzami w Grecji?
Nie byli lepiej uzbrojeni, nie odkryli doskonalszej taktyki, nie mieli nawet wyraźnie bardziej utalentowanych dowódców niż sąsiedzi. Co więc sprawiało, że spartańscy wojownicy budzili respekt w całej Grecji? Odpowiedź zamyka się w jednym słowie:...
Przez wieki rządziło aż nadto wielu potwornych tyranów, ale nawet w tak „doborowym” gronie Gajusz Juliusz Cezar Kaligula zajmuje miejsce wyjątkowe.
Historia defekacji w antycznej Grecji to nie dzieje postępu, ale wielkiego regresu. Minojska Kreta z czasów archaicznych (ok. 1700 roku p.n.e.) dysponowała spłukiwanymi toaletami podłączonymi do kanalizacji. Wielcy myśliciele pokroju Sokratesa (V...
Dogmatyczne spory – tak w sprawach drobnych, jak i zupełnie fundamentalnych – wstrząsały Kościołem już od jego zarania. Gdy jednak chrześcijaństwo stało się religią państwową, także różnice poglądów na wiarę zyskały nową rangę. I rodziły konflikty...
Rzymscy cesarze świętowali z pompą rocznice powstania stolicy imperium. Uczeni epoki renesansu promowali rachubę czasu „od założenia miasta”, ab urbe condita, a więc od 753 roku p.n.e. Dzisiaj każdy uczeń jest zmuszony wkuwać tę datę na pamięć. Ale...
