Olga Boznańska zapisała się w historii sztuki jako jedna z najważniejszych polskich artystek przełomu XIX i XX wieku. Od 1898 roku na stałe mieszkała w Paryżu, gdzie jej pracownia obrosła prawdziwą legendą. Z czasem jednak dziennikarze znad Wisły, z...
Dawna wieś znała wyłącznie porody domowe. I wyłącznie takie w asyście członków społeczności, bez pomocy fachowych akuszerek czy lekarzy, przybyłych spoza gromady. Do rozwiązania dochodziło na ogół w izbie. W niektórych regionach pozwalano, by mąż...
W XIX-wiecznej Europie były to jedne z nielicznych miejsc publicznych, w których kobiety mogły swobodnie spędzać czas, bez szwanku dla reputacji i własnego bezpieczeństwa. Nie ograniczano tam w żaden sposób ich praw i traktowano dokładnie tak samo...
Sianokosy – zaraz obok żniw – były okresem najintensywniejszych prac polowych na dawnej wsi. W sytuacji, gdy chłopi nie dysponowali maszynami zgromadzenie paszy dla bydła na zimę mogło zajmować nawet całe tygodnie. O tym, jak wyglądało koszenie...
Wejście do tradycyjnej chaty chłopskiej – takiej sprzed ponad 100 czy nawet 200 lat – nie było przedsięwzięciem łatwym. U schyłku XIX wieku bardzo obrazowo pisał o tym architekt osiadły w Krakowie, Maciej Moraczewski.
Arthur Evans był jednym z najważniejszych archeologów przełomu XIX i XX wieku. To właśnie on podczas długoletnich wykopalisk prowadzonych w Knossos odkrył pozostałości kultury minojskiej, która kwitła na Krecie przez dwa milenia aż do około 1100...
Higiena osobista w dzisiejszym rozumieniu była niemal nieznana polskim chłopom sprzed 100 czy 150 lat. Nie mieli oni łazienek, a pełną kąpiel brali w najlepszym razie co kilka miesięcy. O ile jednak nie szorowali ciał, to jednak… robili to ze swoimi...
Polscy chłopi sprzed czy 100 czy 200 lat podchodzili do śmierci bez strachu, a zwykle i bez wielkiej rozpaczy. Była przecież i częsta i oczekiwana. W obliczu zgonu bliskiej osoby należało jednak wiedzieć jak należy się natychmiast zachować. I dla...
Życie galicyjskich chłopów z przełomu XIX i XX wieku diametralnie różniło się od realiów panujących na współczesnej wsi. Młodszym pokoleniom trudno nawet wyobrazić sobie, jak wyglądała codzienność ówczesnych włościan. Te unikatowe zdjęcia stanowią...
Obcinanie paznokci ma historię liczącą wiele tysięcy lat. Już w Starym Testamencie, w Księdze Powtórzonego Prawa, pochodzącej być może z VII wieku p.n.e., instruowano, że jeśli mężczyzna postanowi poślubić niewolnicę, kobieta ta jest zobowiązana...
Szczoteczki do zębów w dzisiejszym kształcie – a przynajmniej kształcie bardzo bliskim współczesnemu – były sprzedawane na dużą skalę od XIX wieku. Obyczaj by faktycznie myć nimi zęby rozpowszechniał się jednak powoli, zwłaszcza poza...
W innym artykule opowiadałem o tym jakie przedmioty miały największą wartość w wiejskim domostwie z XVIII lub XIX stulecia. Na ogół na samym szczycie listy znajdowała się pościel. Z niej zaś rzeczą najcenniejszą była pierzyna. Skąd jednak brała się...
Są dobre powody by sądzić, że jeszcze w połowie XIX wieku w większości wiejskich domostw w ogóle nie było stołów. Jeśli zaś taki sprzęt wstawiano do izby, to nie jako zwyczajny, codzienny mebel.
Jeszcze w XIX stuleciu wiejskie chaty miały zwykle tylko pojedyncze, a poza tym bardzo małe okienka. Te mierzyły najwyżej jakieś 50 centymetrów szerokości i może 60 wysokości, zawsze też były jednoskrzydłowe. Umieszczano je w samej izbie, głównym...
Był to najpilniej ukrywany sekret życia prywatnego Karola Marksa. Kiedy córki współautora Manifestu komunistycznego poznały prawdę skrzętnie ją zatuszowały. Dopiero 100 lat później wyszła na jaw.
Ludzie, którzy mają okazję po raz pierwszy, albo przynajmniej pierwszy w dorosłym życiu, odwiedzić zamek na Wawelu, bardzo różnie oceniają to doświadczenie. Oczywiście nie brakuje tych, którzy są po prostu zachwyceni. W końcu Wawel to nie zwyczajny...
Na początku 1848 roku przez Europę przetoczyła się fala wystąpień rewolucyjnych, które zyskały miano Wiosny Ludów. Nie ominęła ona również, rządzonych przez Hohenzollernów Prus. O tym, jak wyglądała sytuacja w Berlinie pisze w swojej książce...
W 1766 roku zmarła Małgorzata Hanczugowa – nie całkiem zwykła, ale też na pewno nie bardzo bogata wdowa z wioski pod Poznaniem. Jak na realia polskiej, nawet wielkopolskiej wsi, kobieta ta żyła całkiem dostatnio i wygodnie. Przede wszystkim zaś...
Józef Poniatowski przeszedł do polskiej legendy jako bohaterski generał, naczelny wódz wojsk Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji i zaufany współpracownik Napoleona Bonaparte. Zanim jednak Francuzi zaczęli robić swoje porządki nad Wisłą, ten...
Związek małżeński Karola Marksa i jego żony Jenny trwał ponad 38 lat. Zanim para wzięła ślub przez siedem lat pozostawała narzeczeństwem. Nie wszystkim krewnym baronówny podobał się jednak pomysł, aby wiązała się ona z przejawiającym radykalne...
O historii państwa polskiego opowiada się zwykle tak, jakby jednocześnie była to też historia Polaków, konkretnego narodu, który właściwie od zawsze miał zamieszkiwać nad Wisłą. To jednak nie tylko uproszczenie, ale nawet nadużycie.
Nikt wcześniej nie podjął się czegoś na podobną skalę. W pomiary przez kilkadziesiąt lat były zaangażowane setki osób jednocześnie. Nic dziwnego, że rozpoczęte na początku XIX wieku działania bywają nazywane największym przedsięwzięciem naukowym...
W XIX wieku Łódź, z maleńkiego miasteczka ekspresowo przekształciła się w jedną z największych metropolii w Imperium Rosyjskim. Przed pierwszą wojną światową zamieszkiwało ją pół miliona ludzi. W ogóle jednak nie przygotowano dla nich koniecznych...
Latem 1845 roku europejskie uprawy ziemniaków zaczęła dziesiątkować zaraza. W błyskawicznym tempie rozprzestrzeniła się ona na znacznym obszarze Starego Kontynentu powodując ogromną klęskę głodu. Niedożywienie oraz choroby zebrały szczególnie...
W wieku XVIII i na początku stulecia XIX, u szczytu wyzysku, obciążenia pańszczyźniane składane na barki polskich chłopów były tak wielkie, że na ogół nie mieli oni szans poradzić sobie z nimi sami i z pomocą dzieci. Jeśli ktoś zaorywał choćby nieco...
Brytyjczycy pokładali wielkie nadzieje w rozpoczętej 1 lipca 1916 roku bitwie nad Sommą. Przygotowania do zakrojonego na szeroką skalę uderzenie trwały wiele miesięcy. Jednak już pierwsze godziny ofensywy pokazały, że rezultat starcia będzie...
Dopiero w dwudziestoleciu międzywojennym na polskich wsiach upowszechniła się pierwsza, najprostsza forma łazienki. Nie było to jeszcze w żadnym razie osobne pomieszczenie przeznaczone do utrzymywania higieny, ale tylko kącik, zwykle dalece...
Karol Marks przyszedł na świat 5 maja 1818 roku w zamożnej rodzinie trewirskiego prawnika. Mimo że posiadał liczne rodzeństwo to niczego mu nie brakowało. Gdy jednak wyjechał na studia wykazał się niezwykłą rozrzutnością. O tym, jak wyglądała...
W 1800 roku Łódź zamieszkiwano tylko jakieś czterysta osób. W 1900 – trzysta tysięcy. W ekspresowym tempie niepozorna osada stała się potężnym miastem, szóstym największym ośrodkiem całego Imperium Rosyjskiego. Aż do początków XXI wieku była też...
W latach 20. XX wieku, z inicjatywy ministra spraw wewnętrznych Felicjana Sławoja Składkowskiego władze zaczęły stanowczo przymuszać mieszkańców polskiej wsi do budowy przydomowych wychodków. Były to na dobrą sprawę pierwsze toalety polskich chłopów...
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka to Życie w chłopskiej chacie (2024). Strona autora: KamilJanicki.pl.
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.