Przez niemal całą historię, zresztą nie tylko Polski, ale świata zachodniego ogółem, za rzecz zupełnie oczywistą uważano nazywanie żywności… po imieniu. Przez stulecia oczekiwano, że wędliny będą przygotowywane z mięsa, chleb z mąki, a chociażby sok...
Życie polskiego chłopa, gospodarza toczyło się wokół pola. Życie gospodyni – przede wszystkim wokół pieca. W realiach sprzed 150 czy 200 lat jej rolą było dbać o ogrzanie domu oraz o przygotowanie strawy. Poza tym zaś – o utrzymanie ognia. Ostatnie...
Tradycyjną wiejską chatę można było wznieść na różne sposoby, a gusta wyraźnie różniły się między regionami, osadami czy nawet… sąsiadami, budującymi się po dwóch stronach płotu. Pewne kwestie pozostawały jednak stałe, jak kraj długi i szeroki. Na...
„Ja zdecydowanie uważam, że w polskiej opowieści o nas samych jest tego za dużo. To znaczy, za dużo jest mówienia o tym, że byliśmy ofiarami, że byliśmy poddani opresji. To oczywiście bardzo często prawda. Ale to jest tylko część prawdy”. Między...
W sielankowych wizjach dawnej polskiej wsi lata dzieciństwa są często przedstawiane niezwykle pogodnie, jako okres niemal zupełnej beztroski. Takim wyobrażeniom dają się ponieść nawet naukowcy. Jak jednak naprawdę wyglądała młodość polskich chłopów...
Biały Dom jest jednym z najważniejszych symboli Stanów Zjednoczonych. Budowa siedziby prezydentów USA rozpoczęła się w 1792 roku jednak wraz z rozrastaniem się administracji dobudowywano kolejne skrzydła. O tym jak wyglądały dzieje gmachu przy 1600...
Dawni polscy chłopi niemal zawsze mieszkali wspólnie ze zwierzętami. I to nie z kotami czy psami, ale krowami, owcami, królikami, kurczętami. W ubogich chatach ryczały one i gdakały zaraz obok ludzkich legowisk. W nieco dostatniejszych zajmowały...
Przez całą pierwszą wojnę światową operacje wojskowe pozostawały w dużym stopniu zależne od transportu kolejowego, jednak około 1918 roku można było zaobserwować zachwianie dotychczasowej równowagi. W miarę ciągły, choć nierównomierny puls...
Prawdziwe chłopskie jadło z dawnych czasów zupełnie nie przypominało potraw, które dzisiaj określa się taką etykietą. Jeszcze nieco ponad 100 lat temu na polskiej wsi ponurą normą był głód, powracający regularnie zwłaszcza na przednówku. Do czego...
Polscy chłopi, powodowani jednocześnie biedą i tradycją, przez stulecia radzili sobie w domach bez jakichkolwiek mebli stolarskiej roboty. Używali sprzętów, które byli w stanie sami sklecić i ociosać z materiału dostępnego pod ręką. Jeśli od...
Kiedy w 1807 roku Napoleon Bonaparte powołał do życia Księstwo Warszawskie wielu łudziło się, że będzie to pierwszy krok do odrodzenia Polski. Wierzył w to nawet przyjaciel i doradca cara Aleksandra I Romanowa, Jerzy Czartoryski. Tak naprawdę...
Ból towarzyszył rodzącym kobietom od zarania dziejów. Pojawienie się w pierwszej połowie XIX wieku środków znieczulających dawało nadzieję na zmianę tego stanu rzeczy. Początkowo jednak w środowisku medycznym panował silny opór przeciwko stosowaniu...
W latach 1880–1914 poddani austro-węgierscy wciąż mocniej i ściślej wiązali swe codzienne życie z imperium. Szkoła, wybory lokalne, udział w corocznym rytuale poboru do armii i także dorocznych, obejmujących całe państwo obchodach urodzin władcy...
O matkach wielkich artystów pisze się o wiele rzadziej niż o nich samych. A jednak to one nieraz odpowiadały za ich sukcesy i ponosiły cenę ich drogi do sławy. Matka Witkacego nie tylko dała synowi pole do rozwoju, ale też łożyła na wiecznie...
Stanisław Witkiewicz miał 38 lat kiedy ożenił się z wnuczką Juliusza Kossaka, Jadwigą Unrug. Niewiele jednak zabrakło, a Witkacy stanąłby na ślubnym kobiercu już 10 lat wcześniej. Ostatecznie do małżeństwa z Anną Oderfeld nie doszło. O tym kim była...
W XIX stuleciu zamek na Wawelu służył między innymi za przytułek dla bezdomnych, kwaterę milicji, siedzibę dla szkółki muzycznej, a wreszcie, przez drugą połowę wieku, za koszary armii austriackiej, w których na potrzeby wojska wystawiono cały...
Mimo całej swojej potęgi i oszałamiających zysków masowy przemysł branży modowej jest stosunkowo świeżym zjawiskiem. Jeszcze nowszym jest próba stworzenia standardowej rozmiarówki. Aż do XIX wieku prawie wszystkie ubrania były produkowane ręcznie...
Pańszczyzna nie była charakterystyczna wyłącznie dla Polski. Nad Wisłą chłopów wyzyskiwano szczególnie bezwzględnie, ale podobny model zależności obowiązywał też w innych krajach środkowej Europy. Interesujące spojrzenie na los chłopów sprzed ponad...
O upadku Napoleona Bonaparte opowiada się zwykle z perspektywy Francji, którą rządził. Należy jednak pamiętać, że konflikt z cesarzem Francuzów odcisnął też głębokie piętno na krajach, których nigdy nie udało mu się podbić, w tym na opornej do końca...
Kobieca moda drugiej połowy XIX wieku nierozerwalnie kojarzy się nam z gorsetami. Był jednak inny element garderoby, który zdaniem Heather Radke stanowił wówczas „symbol kobiecej sylwetki”. Mowa o dzisiaj już niemal zupełnie zapomnianej turniurze.
Stanisław Szczęsny Potocki dysponował olbrzymim majątkiem. Budując dla siebie nową siedzibę wzorował ją na Wersalu Ludwika XIV. Efekt kilkuletnich prac budził podziw wszystkich, którzy mieli okazje zawitać do Tulczyna. Twierdzono nawet, że pałac był...
Rosa Bonheur zrobiła wielką międzynarodową karierę. Pracami malarki znad Sekwany zachwycano się zarówno w Europie, jak i za oceanem. Jej najsłynniejsze dzieło na prywatnym pokazie podziwiała sama królowa Wiktoria. Bonheur była również pierwszą...
Na XIX-wiecznej galicyjskiej wsi lekarze byli rzadkością. Gdy nawet jakiś mieszkał w pobliskim miasteczku, to chłopi wzywali medyków tylko w ostateczności. Zwykle stan pacjenta był już wtedy beznadziejny, więc niewiele dało się dla niego zrobić...
Władze austriackie doskonale rozumiały symboliczną rolę zamku na Wawelu. Bezpośrednio po rozbiorach, gdy Kraków, wraz ze sławną rezydencją królów, dostał się w ich ręce, zaczęto usuwać ślady jego dawnej roli i adaptować wzgórze do celów wojskowych...
Mocarstwa, które w 1814 roku zdołały wreszcie zmusić Napoleona Bonaparte do uznania, że poniósł klęskę, w pierwszym momencie nie narzuciły mu druzgoczących warunków. Cesarz stracił władzę we Francji, ale zachował tytuł i dostał na pocieszenie...
W dzisiejszych czasach bycie singlem jest czymś zupełnie normalnym. Obecnie nad Wisła jest ich 7,5 miliona. Na dawnej polskiej wsi sytuacja wyglądała jednak diametralnie inaczej. Przytłaczająca większość chłopów i chłopek wchodziła w związki...
Pierwsza abdykacja Napoleona Bonaparte nie oznaczała jego zupełnego upadku. Do niedawna najpotężniejszy człowiek świata został w 1814 roku zmuszony do zrezygnowania z tronu Francji. Zachował jednak tytuł cesarski i otrzymał nowe, choć tylko...
Wiele osób wyraża obecnie pogląd, że pańszczyzna nie była wcale formą wyzysku i niewolnictwa. Co jednak na ten temat myśleli XIX-wieczni chłopi z Galicji – a więc ludzie, którzy doskonale pamiętali czasy przed uwłaszczeniem i znali historie...
Na początku 1825 roku Adam Mickiewicz znalazł się w Odessie. Poznał tam Karolinę z Rzewuskich Sobańską, która całkowicie zawróciła mu w głowie. Mimo że arystokratka została partnerką młodego poety, to zdecydowanie nie miała o nim dobrego zdania. O...
Po III rozbiorze Prusy zyskały 43 tysiące kilometrów polskiego terytorium, które zamieszkiwało ponad milion ludzi. Wśród zdobyczy Hohenzollernów znalazła się również Warszawa. Wojny napoleońskie oraz kongres wiedeński sprawiły jednak, że Berlin...