Waffen-SS dopuściło się na froncie zachodnim szeregu zbrodni wojennych na alianckich jeńcach. Najgłośniejszą z nich była masakra dokonana 17 grudnia 1944 roku przez żołnierzy grupy bojowej Peiper. Niedaleko belgijskiego Malmedy zamordowali oni z zimną krwią kilkudziesięciu amerykańskich artylerzystów.
Formacja dowodzona przez SS-Obersturmbannführera Joachima Peipera była najsilniejszą jednostką pancerną wystawioną przez Niemców w czasie rozpoczętej 16 grudnia 1944 roku ofensywy w Ardenach.
Reklama
W jej skład wchodziło ponad 100 czołgów PzKpfw IV, Panther oraz Tiger II, czyli niemal wszystkie maszyny posiadane przez 1. Dywizję Pancerną SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler”.
Pierwsi zabici jeńcy
W założeniu grupa bojowa Peipera miała ruszyć do walki po tym, jak niemiecka piechota przełamie amerykańskie pozycje. Gdy po kilku godzinach tak się nie stało, były adiutant Himmlera zdecydował się mimo wszystko rzucić swoich ludzi do ataku.
Wysadzenie mostów przez obrońców uniemożliwiło jednak szybkie postępy na zachód. Niemcy musieli zmienić kierunek natarcia. Jak czytamy w książce Norberta Bączyka pt. Ardeny 1944-1945 nocą z 16 na 17 grudnia:
Czołgi przejechały przez zdobyte już Lanzerath, a następnie skierowały się na północny zachód, osiągając rankiem miejscowość Honsfeld i rozbijając tam kolumnę z 14. Grupy Kawalerii.
Reklama
W Honsfeld doszło do pierwszego mordu na jeńcach amerykańskich, 19 do 25 żołnierzy rozstrzelali najprawdopodobniej spadochroniarze towarzyszący SS-manom.
Po dokonaniu zbrodni formacja nacierała dalej drogą na Ligneuville i Stavelot. Około południa dotarła do położonego między Malmedy a St. Vith skrzyżowania w Baugnez.
Rankiem tego samego dnia przejechały nim czołgi amerykańskiej 7. Dywizji Pancernej, dlatego około 140 żołnierzy z baterii „B” 285. dywizjonu obserwacyjnego artylerii polowej kompletnie nie spodziewało się tam Niemców.
Zgodnie z tym, co podaje Norbert Bączyk, gdy nieświadomi zagrożenia żołnierza US Army dojechali do skrzyżowania:
Reklama
Ludzie Peipera otworzyli gwałtowny ogień, wywołując panikę wśród zaskoczonych Amerykanów. Wkrótce zaatakowani zaprzestali oporu na rozkaz najstarszego z pozostałych przy życiu stopniem oficera, por. Virgila Lary’ego. Tymczasem główne siły Grupy Bojowej Peipera opuściły już miejsce walki, podążając dalej na zachód.
Pilnowanie pozostałych przy życiu artylerzystów powierzono jednej kompanii. Esesmani zapędzili jeńców na pobliskie pole i obrabowali ich z wartościowych przedmiotów. Następnie rozpoczęła się masakra. Początkowo do bezbronnych jeńców strzelano z broni automatycznej, później również z czołgowych kaemów.
Antony Beevor w książce Ardeny 1944. Ostatnia szansa Hitlera pisze, że „niektórym Amerykanom udało się schronić wśród drzew, inni udawali zabitych, jednak wielu i tak zostało dobitych strzałem w głowę z pistoletu”.
Łącznie zginęło od 61 do 84 jeńców. Niemcy zamordowali również kilku cywili próbujących ukryć artylerzystów. Co najmniej 17 Amerykanów – z porucznikiem Larym na czele – udało się jednak dotrzeć do Malmedy i opowiedzieć o całym zdarzeniu.
Żądza odwetu
Relacja o masakrze szybko rozeszła się wśród alianckich żołnierzy, sprawiając że stawiali oni jeszcze bardziej zacięty opór. Pojawiła się również chęć odwetu. W książce Norberta Bączyka Ardeny 1944-1945 czytamy, że:
21 grudnia dowództwo amerykańskiego 328. pułku piechoty wydało pisemny rozkaz rozstrzeliwania pojmanych żołnierzy Waffen-SS i spadochroniarzy. To okrutne polecenie nie było powszechnie realizowane, ale np. 31 grudnia pod Chenonge rozstrzelano jeńców niemieckich.
Zbrodnie w Honsfeld i Baugnez (powszechnie nazywane masakrą w Malmedy) nie były jedynymi krwawymi „dokonaniami” żołnierzy Peipera podczas ofensywy Ardenach. Łącznie przypisuje im się wymordowanie około 300 alianckich żołnierzy i ponad 100 cywilów (w tym kobiet i dzieci).
Po wojnie SS-Obersturmbannführera oraz 42 jego podkomendnych skazano na śmierć. Wyroki nie zostały jednak wykonane – zamieniono je na karę dożywotniego więzienia. Sam Peiper wyszedł przedwcześnie na wolność już w 1956 roku.
Reklama
Edycja limitowana
Bibliografia
- Ian M. Baxter, Ostatnie lata Waffen-SS, Bellona 2010.
- Norbert Bączyk, Ardeny 1944-1945, Bellona 2022.
- Antony Beevor, Druga wojna światowa, SIW Znak 2013.
