Strzelista, misternie zdobiona, jakby nienaturalnie lekka i świetlista. Architektura gotycka nie była jednym, ściśle skodyfikowanym stylem. Ludzie średniowiecza nie znali nawet takiej jej nazwy. To, co dzisiaj określa się mianem gotyku, stało się jednak symbolem epoki. A gotyckie katedry Europy do dzisiaj robią imponujące wrażenie. Oto siedem najpiękniejszych. Przynajmniej naszym zdaniem.
Trudno zliczyć ile łącznie powstało w Europie gotyckich świątyń. Kryteria tego stylu nie są jasno określone i jednoznaczne. Poza tym różne warianty gotyckiej architektury ceniono przez całe stulecia.
Reklama
Złoty wiek gotyku trwał od stulecia XII aż do XV, a w wielu miejscach nawet dłużej. Katalog zabytków przygotowany przez Columbia University zawiera przeszło 200 gmachów gotyckich wyłącznie z obszaru Francji oraz Anglii.
Równie trudno wybrać zaledwie kilka najpiękniejszych i najciekawszych gotyckich katedr. Mimo to spróbujemy.
Katedra w Kolonii
Imponujący relikt dawnej Kolonii, który szczęśliwie przetrwał zmasowane naloty bombowe z okresu II wojny światowej.
Do jego ocalenia po części doszło dzięki łutowi szczęścia, po części dlatego, że alianccy piloci wykorzystywali potężny gmach jako… punkt orientacyjny, pomagający niszczyć resztę miasta.
Reklama
Katedra w Kolonii to druga najwyższa świątynia Europy, ustępująca wyłącznie protestanckiej katedrze w Ulm. Jej wieże mają fenomenalne 157 metrów wysokości.
Budowę świątyni podjęto w 1248 roku. Prace, zarzucone w XVI stuleciu, udało się jednak wznowić i wreszcie doprowadzić do finału dopiero pod koniec wieku XIX – po 632 latach!
Katedra w Sewilli
Główna świątynia andaluzyjskiej Sewilli, budowana przez całe XV stulecie i ukończona na początku XVI wieku, zastąpiła konstantynopolitański cud architektury, kościół Mądrości Bożej, jako największa katedra świata.
Dzisiaj ten tytuł należy do bazyliki świętego Piotra w Watykanie. Katedra w Sewilli wciąż jednak onieśmiela swoją skalą. Powierzchnia jej wnętrza to aż 11 500 metrów kwadratowych!
Katedra w Chartres
Żaden kościół gotycki nie cieszy się taką sławą, co katedra Notre Dame w Paryżu. Kościół w Chartres pod wieloma względami jest jednak nawet bardziej wyjątkowy i intrygujący od głośnego stołecznego zabytku, niedawno zdewastowanego przez pożar.
W przeciwieństwie do większości katedr gotyckich, ta w Chartres nie stanowi zlepka różnych stylów i rozwiązań.
Reklama
Zbudowano ją nie na bazie starszej konstrukcji, ale od zera, w dość krótkim czasie. Powstałą też wcześnie, bo już w pierwszej połowie XIII stulecia.
Dzisiaj uchodzi za najlepszy przykład czystej architektury gotyku we Francji. Jej wyjątkowym skarbem są oryginalne okna witrażowe. Aż 152 z nich pochodzą z czasów średniowiecza.
Katedra w Mediolanie
Imponującą katedrę w Mediolanie na północy Włoch zaczęto wznosić w 1386 roku. Na dobre została jednak ukończona… niemal sześć wieków później, w 1965 roku.
To obecnie największy kościół we Włoszech (wyłączając Watykan), nieznacznie przewyższający skalą nawet katedrę w Sewilli. Jego wnętrze może pomieścić nawet 40 000 osób.
Reklama
Bryłę ozdabia ponad 3400 figur, z których najsłynniejsza to tak zwana Złota Madonna, umieszczona ponad wszystkimi innymi rzeźbami, na wysokości 108 metrów.
Katedra na Wawelu w Krakowie
Główny kościół dawnej polskiej stolicy to istne przeciwieństwo świątyń w Chartres, Sewilli czy Mediolanie.
Katedra na Wawelu jest wprost rekordowo mała. Odbywały się w niej śluby, chrzty, pogrzeby i koronacje królów, ale w tych uroczystościach zawsze mogła uczestniczyć bezpośrednio zaledwie garstka najwyższych dostojników i dworzan.
Zasadnicza bryła kościoła ma zaledwie 57 metrów długości. Z kolei część nawy pierwotnie udostępniana wiernym była zaledwie… 20-metrowa.
Reklama
Katedra wawelska to także fascynujący konglomerat stylów. Formę gotycką nadano jej w XIV stuleciu, ale wieże kościoła pochodzą w znacznym stopniu z wcześniejszego, romańskiego etapu.
Poza tym katedrę przez dekady otaczano wieńcem nowych kaplic, dobudowywanych z każdej strony. Już przed końcem średniowiecza było ich aż piętnaście.
***
Barwny obraz tego, jak niezwykły wysiłek wiązał się z budową średniowiecznych świątyń gotyckich i jak fascynujące historie mogły rozgrywać się w tle takiego przedsięwzięcia znajdziecie na kartach nowej powieści Bena Hopkinsa pt. Katedra (Dom Wydawniczy Rebis 2023).
