Zaprowadzili go na szafot za pospolite morderstwo. Zabił może z biedy, a może w gniewie. W jego zbrodni nie było najwidoczniej nic, co zwróciłoby uwagę współczesnych i potomnych. Do historii przeszedł za to ostatni akord w życiu George’a Manleya. I słowa, które powiedział zaraz przed tym, jak otwarła się pod nim zapadnia.
14 sierpnia 1738 roku w hrabstwie Wicklow w Irlandii powieszono za morderstwo mężczyznę o nazwisku George Manley. Bardzo mało wiadomo o jego życiu, a nawet o samym przestępstwie, za które zapłacił najwyższą cenę.
Reklama
Wiemy jednak, że kilka chwil przed śmiercią Manley wygłosił przemówienie do wszystkich, którzy zebrali się, aby być świadkami tego spektaklu.
Oni byli wielkimi ludźmi
Moi przyjaciele, po coście się tu zbiegli? Żeby zobaczyć człowieka skaczącego w otchłań śmierci? No to patrzcie, a zobaczycie, że idę z taką samą odwagą jak [mityczny Rzymianin] Kurcjusz, kiedy skoczył w przepaść, by uratować swój kraj przed zniszczeniem. I kogo wtedy we mnie zobaczycie?
Mówicie, że niecnota nie może być odważny. A widzicie, że ja jestem odważny. Powiecie, że zabiłem człowieka. [John Churchill, pierwszy książę] Marlborough zabił ich tysiące, a Aleksander [Wielki] miliony.
Marlborough i Aleksandra i wielu innych, co robili to samo, historia oceniła jako wielkich. A ja zabiłem jednego jedynego człowieka. Tak, to właśnie mój przypadek. Jednego jedynego człowieka. Jestem małym mordercą i muszą mnie powiesić.
Reklama
Marlborough i Aleksander splądrowali liczne kraje. Byli wielkimi ludźmi. A ja się zadłużyłem u piwowarki i muszą mnie powiesić.
Zardzewiały pistolet
Moi przyjaciele, właśnie się porównałem z dwoma spośród największych ludzi, jacy kiedykolwiek chodzili po ziemi. Ale oni żyli w dawnych czasach. Teraz powiem coś o czasach dzisiejszych.
Ile osób zginęło we Włoszech i nad Renem podczas ostatniej wojny czy przy osadzaniu króla w Polsce? [czyli polskiej wojny sukcesyjnej między zwolennikami Augusta III Sasa i Stanisława Leszczyńskiego] Obie strony nie mogły jednocześnie mieć racji. To byli jednak wielcy ludzie, a ja zabiłem jednego mężczyznę i jestem małym człowieczkiem.
Król Hiszpanii zabiera nam okręty, łupi naszych kupców, zabija i torturuje naszych ludzi – ale co z tego? To, co robi, jest dobre: on jest Wielkim Człowiekiem ubranym w purpurę, a jego narzędzia mordu są olśniewające i pełne blasku; moim narzędziem – gdyby chcieć porównać – był tylko zardzewiały pistolet.
<strong>Przeczytaj też:</strong> Przemówienie Marii Skłodowskiej-Curie. Co opowiadała o odkryciu radu?Wózek na szafot i pętla
Chciałbym się dowiedzieć, jakiż to autorytet w Piśmie Świętym pozwala bogatemu mordować, grabić, torturować i pustoszyć całe kraje i jakie prawo skazuje na śmierć biedaka za zabicie pojedynczego człowieka lub za kradzież owcy, aby wyżywić własną rodzinę.
Ale wróćmy do spraw naszego kraju: na czym polega różnica między umyślnym wepchnięciem ubogiego w długi a władzą złota czy jakimś innym przywilejem wzbraniającym temu biedakowi prawa do przystawienia pistoletu do piersi winnego mężczyzny, żeby mu zabrać jego torbę?
Reklama
A jednak dla ważniejszego z tych ludzi szykuje się karetę, honory, tytuły i tak dalej, a dla drugiego co? Wózek na szafot i pętlę.
Ja nie pomyślałem w porę
Na podstawie tego, co powiedziałem, moi bracia, możecie sądzić, że jestem zatwardziałym zbirem. Ale wierzcie mi, w pełni zdaję sobie sprawę ze swoich występków i wiem, że sprawiedliwy sąd Boży nade mną już się zaczął.
Nie mam żadnych złudzeń, że przeżyję. Wierzę tylko w mego Zbawiciela, który, mam nadzieję, zlituje się nade mną. Gdyż On wie, że zabójstwo, którego się dopuściłem, było dalekie od mego serca. To, co zrobiłem, spowodowała tylko wściekłość sprowokowana przez zmarłego.
Ostrzegam Was, moi drodzy towarzysze: myślcie! Ach, myślcie! Ja nie pomyślałem w porę. Cóżbym teraz dał za inne życie!
Źródło
Tekst straceńczej mowy George’a Manleya został opublikowany w nowej książce Shauna Ushera pt. Przemowy niezapomniane. Słowa, które zmieniły bieg historii. Możesz ją kupić na przykład w Empiku.
77 przemówień, które zmieniły historię
Tytuł, lead, śródtytuły i teksty w nawiasach kwadratowych pochodzą od redakcji. Tekst wstępny pochodzi z książki.
