Karabin maszynowy i wielka kusza w wyobrażeniu Leonarda da Vinci

Czołgi i karabiny maszynowe Leonarda da Vinci. Zapomniane projekty wojskowe renesansowego geniusza

Strona główna » Nowożytność » Czołgi i karabiny maszynowe Leonarda da Vinci. Zapomniane projekty wojskowe renesansowego geniusza

W micie Leonarda da Vinci poczesne miejsce zajmuje przekonanie, że włoski geniusz epoki renesansu był przeciwnikiem konfliktów zbrojnych, nawet pacyfistą. Powiedział przecież, że wojna to „brutalne szaleństwo”. Catherine Fletcher, autorka książki Piękno i terror, podkreśla jednak, że te słowa należy umieszczać we właściwym kontekście.

Komentarz padł w dziele dość szczególnym. O wojnie jako szaleństwie Leonardo da Vinci napisał w swoim Traktacie o malarstwie, przy okazji omawiania… scen batalistycznych w świecie sztuki.


Reklama


„Nie jest to ogólne stwierdzenie dotyczące ówczesnych działań wojennych, ale oderwany komentarz na temat tego, jak powinny wyglądać przedstawienia walczących żołnierzy” – pisze profesor historii z Manchester Metropolitan University.

Chciał robić karierę na wojnie

Jak podkreśla autorka Piękna i terroru. Alternatywnej historii włoskiego renesansu, w rzeczywistości Leonardo da Vinci nie stronił od prac związanych z wojskowością, nawet bardzo kontrowersyjnych. I poniekąd zrozumiałych, licząc że za czasów mistrza Italia była pogrążona w niemal stałych konfliktach.

Wóz pancerny w wyobrażeniu Leonarda da Vinci.

Już w 1478 roku, jako zaledwie 26-latek, Leonardo da Vinci przekonywał potencjalnego pracodawcę, księcia Mediolanu Ludwika Sforzę, że biegle zna tajniki:

(…) budowy mostów, organizowania oblężeń, prowadzenia ostrzału artyleryjskiego, drążenia tajnych przejść, konstruowania opancerzonych wozów (czyli faktycznie czołgów), dział, moździerzy i lekkich pocisków oraz katapult „i innych machin o niezwykłej skuteczności”.


Reklama


Tylko na marginesie młodzieniec dopowiedział, że potrafi też rzeźbić, malować i projektować kanały. Wcale nie uważał jednak tych talentów za najważniejsze.

„Praca to praca”

Leonardo wyolbrzymiał swoje możliwości i doświadczenie. Nie kłamał jednak, że fascynuje się sprawami militarnymi.

W późniejszych latach wykonał wojskowy plan Imoli przeznaczony dla dowódców armii. „Rewolucyjne przedstawienie miasta z lotu ptaka po raz pierwszy dostarczyło wojskowym planistom tak szczegółowej wiedzy” – komentuje autorka Piękna i terroru.

Tekst powstał między innymi na podstawie książki Catherine Fletcher pt. Piękno i terror. Alternatywna historia włoskiego renesansu (Bellona 2022).

W 1504 roku był zaangażowany w wojskowe zamierzenie… odwrócenia biegu rzeki Arno podczas oblężenia Pizy. Poza tym w służbie Wenecji projektował fortyfikacje przeciwko Turkom, potem zaś – zaoferował swoje usługi także… sułtanowi Bajazydowi II. „Praca to praca” – rozumował według Catherine Fletcher.

Wojskowe szkice Leonarda

Spod ręki mistrza faktycznie wyszło wiele projektów machin i broni, jakie zapowiadał już w roku 1478.


Reklama


W brytyjskiej Royal Collection znajduje się dzisiaj zespół szkiców z lat 80. XV stulecia, na których Leonardo ukazał działa, moździerze, ogromne katapulty, rydwany czy bronie ręczne.

Jak wyjaśnia Martin Clayton w książce Leonardo da Vinci. A life in drawing w wielu projektach wybitny humanista kładł nacisk nie na walory praktyczne, ale głównie estetykę.

Leonardo da Vinci.

Wiele z nich nie było też wcale oryginalnym wytworem wyobraźni Leonarda. Mistrz chętnie wzorował się na starszym zbiorze drzeworytów wojskowych autorstwa Roberta Valturiego.

Czołgi, działa, karabiny maszynowe…

Zarazem nie można zaprzeczyć, że Leonardo snuł także wizje zupełnie niezwykłe.


Reklama


Zaprojektował kuszę na sześciu kołach długą na 25 metrów, a mimo to obsługiwaną jednoosobowo.

Był autorem szkicu działa o 33 lufach, mającego służyć do koszenia zastępów wrogiej piechoty – a więc swoistego prototypu karabinu maszynowego.

Karabin maszynowy i wielka kusza w wyobrażeniu Leonarda da Vinci
„Karabin maszynowy” i wielka kusza w wyobrażeniu Leonarda da Vinci

Wreszcie zachował się także zapowiadany projekt wozu pancernego, który – przy ośmioosobowej załodze – miał być w stanie prowadzić ostrzał we wszystkich kierunkach. Wadą była tylko zakładana powolność ruchu maszyny.

No i poza tym – oczywisty fakt, że ta nigdy nie powstała. Jak słusznie podkreśla Martin Clayton, ogółem przytłaczająca większość wojskowych pomysłów Leonarda da Vinciego pozostała tylko na papierze lub w jego wyobraźni. Może to zresztą lepiej?

Bibliografia

Nowatorskie spojrzenie na dzieje nowożytnej Italii

Autor
Kamil Janicki

Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.

Drodzy Czytelnicy! Nasza strona (jak niemal wszystkie inne) wykorzystuje pliki cookies i podobne technologie, między innymi po to, by dostosowywać treści reklamowe do zainteresowań i preferencji użytkowników. Aby to robić, potrzebujemy Waszej zgody.

Klikając przycisk "Przejdź do serwisu" lub zamykając to okno za pomocą przycisku "x" wyrażasz zgodę na przetwarzanie przez Ingens Media Sp. z o.o. oraz naszych zaufanych partnerów, twoich danych osobowych zapisanych w plikach cookies i innych podobnych technologiach w celu marketingowym, obejmującym w szczególności wyświetlanie spersonalizowanych reklam.

Zgoda nie jest obowiązkowa. Możesz też w dowolnym momencie ją cofnąć. Szczegóły dotyczące naszej polityki prywatności, zakresu zgód, a także wycofania i niewyrażenia zgody znajdziesz w naszej polityce prywatności. Tam też znajdziesz informacje na temat zasad przetwarzania danych oraz twoich uprawnień z tym związanych.

Poprzez korzystanie z serwisu bez zmieniania ustawień prywatności w twojej przeglądarce internetowej wyrażasz zgodę na przechowywanie w Twoim urządzeniu końcowym plików cookies i innych podobnych technologii służących do dopasowywania.