Historia kryminalna, która rozegrała się w Warszawie w ostatnich dniach września 1938 roku była niby dość zwyczajna, a jednak jedyna w swym rodzaju. Wpływowy i zamożny architekt Zbigniew Gierszewski zginął we własnym mieszkaniu, od strzału oddanego...
Ciąża i poród wiązały się na dawnej polskiej wsi z ogromnym zatrzęsieniem przesądów i zabobonnych praktyk. Obawiano się zarówno wrogich guseł, jak i zwłaszcza prowokowania losu poprzez niewłaściwe zachowanie. Polscy chłopi oczekiwali, że ich żony...
6 czerwca 1932 roku przed warszawskim sądem ruszył proces Zyty Woronieckiej – zbiedniałej arystokratki, która związała się z oszustem pragnącym jej (nieistniejącego) majątku. I która, przez wiele miesięcy poniżana i niszczona psychicznie, wreszcie...
Rola w „Rejsie” Marka Piwowskiego przyniosła Janowi Himilsbachowi ogromną popularność. W momencie premiery filmu miał on już jednak blisko 40 lat i był to jego debiut aktorski. Wcześniej nie miał nic wspólnego z kinem. O tym, jak wyglądały jego...
Miejsce akcji to Skolimów. Kiedyś odrębna wieś, dzisiaj część Konstancina-Jeziorny, położona zaledwie kilka kilometrów od krańcowej stacji warszawskiego metra – Kabaty. Rzecz dzieje się 4 lutego 1922 roku, chwilę po godzinie dziewiątej...
Żadna inna zbrodnia w całej historii przedwojennej Polski nie odbiła się tak szerokim echem jak sprawa Rity Gorgonowej. Guwernantki, która związała się ze swym pracodawcą, nie zdołała jednak wzbudził sympatii jego nastoletniej córki. Wreszcie...
30 stycznia 1938 roku na komendę policji w Łodzi wparowała zdesperowana kobieta, raportująca, że właśnie otrzymała list od porywaczy. Trzy dni wcześniej Maria Zajdlowa zgłosiła zaginięcie 12-letniej córki Zosi. Teraz przyniosła odręczną wiadomość, w...
Olga Boznańska większość swojego dorosłego życia spędziła w Paryżu. nad Sekwaną wynajmowała pracownię, ale poza tym była również współwłaścicielką rodzinnej kamienicy przy ulicy Wolskiej 21 (dziś Piłsudskiego) w Krakowie. Na przełomie XIX i XX wieku...
Jeszcze w czerwcu 1936 roku Wanda Parylewiczowa była powszechnie szanowaną siostrą poległego bohatera i żoną jednego z najbardziej wpływowych urzędników w regionie. W lipcu siedziała za kratami, zza których już nigdy miała nie wyjść. Oto jak zaczęła...
Po porażkach Niemiec, proklamacji republiki w Berlinie 9 listopada 1918 r. i równolegle do ogłoszenia niepodległości Polski po pomniejszych starciach między polskimi organizacjami paramilitarnymi i oddziałami niemieckimi 11/12 listopada...
Olga Boznańska zapisała się w historii sztuki jako jedna z najważniejszych polskich artystek przełomu XIX i XX wieku. Od 1898 roku na stałe mieszkała w Paryżu, gdzie jej pracownia obrosła prawdziwą legendą. Z czasem jednak dziennikarze znad Wisły, z...
Wyobraźmy sobie pana X. Postać fikcyjną, ale tylko w tym sensie, że nie znamy jego personaliów… i że nie było to jeden Pan, ale zdecydowanie większa liczba podobnych mu, poznańskich „dżentelmenów”. To mężczyzna w średnim wieku, zapewne...
Dawna wieś znała wyłącznie porody domowe. I wyłącznie takie w asyście członków społeczności, bez pomocy fachowych akuszerek czy lekarzy, przybyłych spoza gromady. Do rozwiązania dochodziło na ogół w izbie. W niektórych regionach pozwalano, by mąż...
Bezpośrednio po odzyskaniu przez Polskę niepodległości na wsi niemal żadnych toalet. Nie licząc byłego zaboru pruskiego, wszędzie chodzono za stodołę, do chlewu, pod krzaczek. A nie do osobnego, specjalnie wzniesionego budynku z siedziskiem...
Władysław Broniewski początkowo był szaleńczo zakochany w swej pierwszej żonie, Janinie. Zdradzał ją jednak zanim nawet się pobrali. Kobieta przez lata mu wybaczała. Oto co przelało szalę goryczy.
Z pozoru lata niepodległości przyniosły ogromny postęp w warunkach pracy. To wtedy w Polsce wprowadzono ograniczenie jej czasu do ośmiu godzin, zorganizowano inspekcję pracy, formalnie ograniczono pracę nocą i zatrudnianie dzieci. Tyle tylko, że...
Higiena osobista w dzisiejszym rozumieniu była niemal nieznana polskim chłopom sprzed 100 czy 150 lat. Nie mieli oni łazienek, a pełną kąpiel brali w najlepszym razie co kilka miesięcy. O ile jednak nie szorowali ciał, to jednak… robili to ze swoimi...
Przedwojenna Polska to nie była wcale epoka kawiarnianych nasiadówek, fajfów, przejażdżek dorożką, czy pięknych mieszkań rodem z czarno-białych filmów. W każdym razie nie dla zwyczajnych ludzi. Przodkowie większości z nas przede wszystkim stale...
Obcinanie paznokci ma historię liczącą wiele tysięcy lat. Już w Starym Testamencie, w Księdze Powtórzonego Prawa, pochodzącej być może z VII wieku p.n.e., instruowano, że jeśli mężczyzna postanowi poślubić niewolnicę, kobieta ta jest zobowiązana...
Szczoteczki do zębów w dzisiejszym kształcie – a przynajmniej kształcie bardzo bliskim współczesnemu – były sprzedawane na dużą skalę od XIX wieku. Obyczaj by faktycznie myć nimi zęby rozpowszechniał się jednak powoli, zwłaszcza poza...
Dla łódzkiego przemysłu, rozwiniętego pod zaborami, w zupełnie innych realiach gospodarczych, lata dwudzieste i trzydzieste XX wieku stanowiły trudny okres transformacji. Należało odtworzyć parki maszynowe, zdywersyfikować przemysł włókienniczy...
Łódź powstała niemal od zera w XIX wieku. Nie wykorzystano jednak szansy, jaką dawało tworzenie wielkiej metropolii, tam gdzie nie było żadnych historycznych obciążeń. Miasto rozrastało się bez planu, w totalnym chaosie, na korzyść wąskiej, zamożnej...
W 1766 roku zmarła Małgorzata Hanczugowa – nie całkiem zwykła, ale też na pewno nie bardzo bogata wdowa z wioski pod Poznaniem. Jak na realia polskiej, nawet wielkopolskiej wsi, kobieta ta żyła całkiem dostatnio i wygodnie. Przede wszystkim zaś...
Sanacyjne władze zupełnie nie spodziewały się takiej skali mobilizacji mieszkańców wsi. W sierpniu 1937 roku na południu kraju chłopi rozpoczęli powszechny strajk, blokując drogi oraz dowóz żywności do wielu miast. Aby złamać opór rolników sięgnięto...
Dopiero w dwudziestoleciu międzywojennym na polskich wsiach upowszechniła się pierwsza, najprostsza forma łazienki. Nie było to jeszcze w żadnym razie osobne pomieszczenie przeznaczone do utrzymywania higieny, ale tylko kącik, zwykle dalece...
W latach 20. XX wieku, z inicjatywy ministra spraw wewnętrznych Felicjana Sławoja Składkowskiego władze zaczęły stanowczo przymuszać mieszkańców polskiej wsi do budowy przydomowych wychodków. Były to na dobrą sprawę pierwsze toalety polskich chłopów...
Pracy w zagrodzie chłopskiej zawsze było aż po pachy. Córki pomagały matkom w przy lnie i przędzeniu, pieliły warzywa, zamiatały oraz uprzątały izbę. Chłopcy, odkąd tylko byli w stanie dźwigać cepy, obowiązkowo brali udział w młocce, oddzielaniu...
Kołtun przez stulecia należał do najczęstszych, najbardziej powszechnych przypadłości, jakie trapiły polskich chłopów. Pod tą nazwą kryła się kępa zlepionych, brudnych i skrajnie zatłuszczonych włosów, które stopniowo, po wielu miesiącach...
Bogumiła Kurkowa, rocznik 1911, pochodziła z Warszawy, ale w styczniu 1938 roku przyjechała do Zakopanego. Jako młoda dentystka miała tam przez dwa miesiące zastępować inną stomatolożkę. Została jednak na stałe, a u schyłku życia opowiedziała...
Przez stulecia polscy chłopi radzili sobie w domach najczęściej bez jakichkolwiek świec czy lamp. Te pierwsze zapalano co najwyżej przy łożu ciężko chorego domownika, albo w obliczu burzy, aby poświęcone odpędzały pioruny. Światło zapewniały jednak...
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka to Życie w chłopskiej chacie (2024). Strona autora: KamilJanicki.pl.
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.