Modiglianiego nie pociągały wnętrza, nie malował martwej natury. Na swoich obrazach przedstawiał nieodmiennie ludzi i to tych, ze swojego otoczenia, których darzył szczególną sympatią. A że żył wśród polskiej diaspory, to właśnie Polaków malował...
Można spotkać się z opinią, że 12 listopada 1935 roku był jednym z najmroczniejszych dni w historii medycyny. To właśnie wtedy współpracownik portugalskiego neurologa Antonia Egasa Moniza wywiercił dwa głębokie otwory w czaszce anonimowej 60-letniej...
Feliks Dzierżyński zmarł 20 lipca 1926 roku. W chwili śmierci miał niespełna 49 lat. Oficjalną przyczyną zgonu był zawał serca. Jurij Felsztinski i Władimir Popow w książce pt. Od Dzierżyńskiego do Putina. Służby specjalne Rosji w walce o dominację...
Przedwojenna Polska borykała się z koszmarną skalą śmiertelności niemowląt. Nie znaczy to jednak, że zagrożenie dla wszystkich noworodków było równe. Szanse przetrwania kształtowały się zależnie od tego, kim byli rodzice dziecka. Zwłaszcza w jednej...
W czasach współczesnych poród jest doświadczeniem względnie bezpiecznym dla matki i dziecka. Dawniej jednak do narodzin szykowano się niemal tak samo, jak do pogrzebu. Sytuacja zaczęła się zmieniać dopiero od XIX wieku. Tak przynajmniej było na...
Podpisanie w Moskwie nocą z 23 na 24 sierpnia 1939 roku układu pomiędzy III Rzeszą a Związkiem Radzieckim było jednym z najważniejszych wydarzeń XX wieku. Porozumienie nazywane powszechnie paktem Ribbentrop-Mołotow dzieliło strefy wpływów między oba...
W okresie międzywojennym coraz częściej podnosiły się głosy, że instytucja małżeństwa przestała się sprawdzać. Pisano o przestarzałych, ponoć nawet głupich pojęciach, stojących u jej podstaw. I wzywano do zmian, które dzisiaj wprost nie mieszczą się...
Przywódca III Rzeszy uwielbiał podkreślać, że jest wielkim miłośnikiem zwierząt. Szczególną sympatią darzył owczarki niemieckie, których miał przez lata łącznie kilkanaście. Gdy jednak Armia Czerwona zbliżała się do jego bunkra, zbrodniarz...
W trakcie I wojny światowej do oddziału Banku Rosji w Kazaniu wywieziono pond 500 ton czystego złota. Do tego dochodziły znaczne ilości platyny, srebra, biżuterii oraz obcych walut. Po wybuchu rewolucji bolszewickiej cały ten olbrzymi skarb znalazł...
Roman Maksymilian von Ungern-Sternberg był niemieckim szlachcicem z Estonii, oficerem carskiej armii, potomkiem inflanckich piratów, mistykiem i okrutnym dowódcą. Ze względu na brutalne metody walki z bolszewikami nazywano go Krwawym Baronem.
Wydana na początku 1922 roku w Nowym Jorku książka Ferdynanda Ossendowskiego Beasts, Men and God stała się międzynarodowym bestsellerem. Tylko w Stanach Zjednoczonych fabularyzowany opis ucieczki autora przed bolszewikami z Rosji do Chin i dalej do...
Doktor Paweł Klinger, lekarz prowadzący praktykę w Łodzi w latach międzywojnia, formalnie specjalizował się w wenerologii. Jego zainteresowania zdecydowanie wykraczały jednak poza schorzenia intymne. Chętnie udzielał się na łamach prasy w wszelkich...
Ferdynand Ossendowski był najpopularniejszym pisarzem przedwojennej Polski. Publikowane przez niego książki miały rozejść się na całym świecie w 80 milionach egzemplarzy. Jednym z dwóch największych międzynarodowych bestsellerów pisarza okazała się...
Jadwiga Unrużanka nazywana Niną i Stanisław Witkiewicz pobrali się w 1923 roku. Witkacy pierwszy raz zdradził żonę zaledwie trzy miesiące po ślubie. Gdy się o tym dowiedziała była zdruzgotana. Mimo że mąż początkowo obiecywał wierność ciągle sypiał...
Nieprzemijający urok czarno-białych filmów i zdjęć z przedwojennej sceny skrywa ponurą prawdę o losie dawnych aktorek. Aby zrobić karierę w teatrze lub kinie w II Rzeczpospolitej kobiety były zmuszane godzić się na molestowanie seksualne. Jeśli...
Hermann Göring uwielbiał polować. Nazistowski zbrodniarz wpadał w prawdziwy szał, gdy komuś udało się ustrzelić grubszą zwierzynę. Kiedy więc po inwazji na Związek Sowiecki Puszcza Białowieska znalazła się pod niemiecką kontrolą, Reichsmarschall...
Jego książki rozeszły się w 80 milionach egzemplarzy. Przetłumaczono je na ponad 20 języków, a wiele zyskało sobie status międzynarodowych bestsellerów. Żaden polski autor doby międzywojnia nie zdobył na świecie takiej sławy i popularności, jak...
Jeszcze u schyłku XIX wieku moda kąpielowa była paskudna i niepraktyczna, a letniskowe obyczaje – wprost groteskowe. Pisała o tym znana satyryczka Magdalena Samozwaniec: „W sumie wszyscy razem mogli być śmiało uważani za »płeć brzydką«, do czego...
Podczas wielkiego terroru NKWD aresztowało około 8 milionów obywateli ZSRS. Nawet ponad milion z nich zostało rozstrzelanych lub zmarło w łagrach. O tym jak działał stalinowski aparat represji na przykładzie konkretnego człowieka pisze Shaun Walker...
Szczery warszawski pamiętnikarz opowiadał, że w Warszawie doby międzywojnia dobrze znano „mężczyzn wynajmujących się za klientkami”. Kręcili się oni na postojach taksówek i blisko mniej lub bardziej eleganckich lokali. Ponoć też „niektóre salony...
Nową biografię Marii Dulębianki – niedocenianej artystki i prekursorki walki o równość kobiet – otwiera historia niczym z kryminału. Jak pisze Karolina Dzimira-Zarzycka, w burzliwych dniach wojny polsko-bolszewickiej doszło do aktu, który wiele osób...
Wielka historia – a już szczególnie historia wykładana w Polsce – zapomniała o postaci Ericha Ludendorffa. Sto lat temu jego nazwisko budziło jednak powszechne obawy. Wydawał się człowiekiem bardziej niebezpiecznym, niż jakikolwiek polityk lub...
Przedwojenne polskie uczennice domagały się edukacji seksualnej. Oto jaki list wysłały do kuratorium
W przedwojennej Polsce zagadnienie zaznajamiania dzieci w szkołach z tematyką życia płciowego nie budziło szczególnych kontrowersji. Już w 1920 roku rząd Wincentego Witosa wprowadził oficjalne lekcje higieny seksualnej. W praktyce objęto jednak nimi...
„Czy w ogóle należy uświadamiać? Nad tą kwestią nie trzeba zatrzymywać się długo, jest ona jasna i oczywista. Dzieci nasze i młodzież jest [już] uświadomiona”. Te słowa postępowa pedagog Teodora Męczkowska napisała w 1934 roku.
Przedwojenna Polska nie znała prawdziwie wolnego rynku. Najpopularniejsze użytki i towary luksusowe można było kupić tylko od państwowych monopoli albo ze srogą przebitką w postaci cła za sprowadzenie z zagranicy. Nic dziwnego, że nad Wisła kwitł...
W przedwojennej Polsce komunikacja była na wagę złota. Telefony wciąż stanowiły rzadki luksus, transport kolejowy był powolny i mało punktualny, a drogi koszmarne. Większość spraw załatwiano więc za pośrednictwem poczty – jednej z dwóch, obok...
Na początku lipca 1920 roku, gdy Armia Czerwona nieubłaganie parła na Warszawę, premier Władysław Grabski udał się do belgijskiego Spa, aby szukać pomocy zachodnich mocarstw. Zamiast udzielić wsparcia, Brytyjczycy wykorzystali okazję, aby spróbować...
Nazwisko Tamary Łempickiej Anglicy wymawiają: „Lempika”. Podczas licytacji, która odbyła się w 2020 roku w domu aukcyjnym Christie’s, słowo to padło dziesiątki razy. Wynikiem licytacji była sprzedaż obrazu artystki za 16 380 000 funtów. Tym samym...
Atak polskich żołnierzy na Dyneburg (Dźwińsk), przeprowadzony przy sięgających ponad 30 stopni Celsjusza mrozach, całkowicie zaskoczył czerwonoarmistów. Wojska dowodzone przez generała Śmigłego-Rydza odniosły wspaniałe zwycięstwo. Jego cena była...
Niemal natychmiastowe odczytywanie sowieckich depesz w kluczowym momencie wojny polsko-bolszewickiej. Pozyskiwanie najcenniejszych informacji wywiadowczych dotyczących Niemiec oraz rozszyfrowanie Enigmy. Za każdym z tych sukcesów stali konkretni...
