Jak wyglądała wizyta u lekarza w starożytnym Egipcie? Jakie terapie zalecali specjaliści, a jakie lekarstwa można było sporządzić we własnym zakresie? W sytuację pacjenta szukającego pomocy w czasach Nowego Państwa, około 3300 lat temu, wczuwa się Charlotte Booth, autorka książki Jak przeżyć w starożytnym Egipcie. Wszystkie opisane zalecenia i przepisy pochodzą z autentycznych papirusów medycznych z epoki.
Kiedy po raz pierwszy przyjdziesz do medyka, zostaniesz zbadany, a procedura badania wygląda dość podobnie u każdego z nich.
Reklama
Najpierw medyk zapyta cię o problem, a potem przeprowadzi badanie fizyczne, którego częścią jest badanie moczu, kału, plwocin i krwi. Następnie zbada puls. „Powinieneś położyć na nim palec, powinieneś zbadać brzuch”.
Puls jest bardzo ważny, a medyk może na jego podstawie wiele się dowiedzieć o dolegliwości pacjenta, ponieważ „To tam każdy medyk i każdy kapłan Sachmet kładzie palce… wyczuwa coś z jego serca”.
Ostatnią częścią badania jest sprawdzenie odruchów. „Zbadaj brzuch i stuknij w palec… Połóż dłoń na pacjencie i stuknij”.
Trzy możliwe decyzje
Kiedy badanie się zakończy, medyk może postawić diagnozę. Generalnie sprowadza się ona do trzech decyzji: „Dolegliwość, którą będę leczył”, „Dolegliwość, z którą będę walczył”, „Dolegliwość nieuleczalna”. Większość medyków będzie leczyć wszystkie choroby, ale jeśli usłyszysz, że dany medyk nie będzie leczyć jakiejś dolegliwości, wówczas poszukaj innego medyka.
Generalnie wiele lekarstw dobiera się w sposób dość logiczny: leki na choroby niewidzialne lub te, które prawdopodobnie mają przyczyny nadprzyrodzone, przyjmowane są doustnie; środki przeciwbólowe stosowane są zewnętrznie; maści stosuje się na choroby skórne, inhalacje na problemy z oddychaniem, płukanki na choroby ust, kąpiele i prysznice na problemy ginekologiczne, czopki na infekcje jelitowe. (…)
Reklama
Typowe lekarstwa
Niestrawność leczy się, dodając starty ząb wieprza do ciasta na cztery słodkie ciastka. Należy je zjadać kolejno przez cztery dni, a wówczas niestrawność powinna ustąpić. Inną typową dolegliwością jest biegunka.
Trzymanie pod ręką składników na lekarstwo pomoże tobie i twojej rodzinie. Sprawdzony miejscowy środek na biegunkę sporządza się z fig, winogron, ciasta na chleb, kukurydzy, ziemi, cebuli i bzu. Miksturę należy przyjmować doustnie, dopóki dolegliwość nie minie.
Egipski sposób na poparzenia
Gotowanie na otwartym ogniu oznacza, jak można się spodziewać, stałe ryzyko poparzeń. Jeśli ty lub ktoś z twojej rodziny ulegniecie poparzeniu, należy przygotować okład z chleba jęczmiennego, tłuszczu zwierzęcego i soli. Całość trzeba zmieszać, przyłożyć na oparzenia i zabandażować. Powinno to zmniejszyć ból i złagodzić stan zapalny. Na poważniejsze oparzenia istnieje silniejsze lekarstwo z dłuższą listą składników.
Każdego dnia należy stosować odpowiednią miksturę, aby osiągnąć pożądany efekt.
Dzień 1: czarny muł
Dzień 2: odchody mniejszych zwierząt hodowlanych (np. owiec)
Dzień 3: żywica akacjowa, ciasto na chleb jęczmienny, karob, olej
Dzień 4: wosk, olej, niezapisany papirus, warzywo uah
Dzień 5: karob, czerwona ochra, część ches z drzewa ima, płatki miedzi.
Niestety nawet z zastosowaniem najlepszych składników i nakładaniem zgodnie z powyższą kolejnością należy liczyć się z dużym prawdopodobieństwem zainfekowania rany. Infekcję diagnozuje się, jeśli „powstanie z niej gorączka; (…) wargi są czerwone, a usta otwarte (…) widać duże opuchnięcie”.
Reklama
Niewiele da się na to poradzić, ale jeśli masz jakiś zielony barwnik, jak miedź czy malachit, to można go zastosować przeciwko infekcji.
Egipskie migreny i sposoby na nie
Powszechną dolegliwością są również bóle głowy. Istnieje kilka dostępnych środków zaradczych, więc metodą prób i błędów możesz dobrać ten, który jest dla ciebie najskuteczniejszy.
Jednym z najpowszechniejszych sposobów są okłady z owoców, kolendry lub miodu. Po zabandażowaniu głowy z takim okładem ból powinien ustąpić.
Przeziębienie nad Nilem
Większość ludzi, młodych i starych, od czasu do czasu zmaga się ze zwykłym przeziębieniem. Choć przeziębienie ma bardzo wyraźne objawy fizyczne, istnieje religijna inkantacja, którą należy w takich wypadkach stosować zamiast środków medycznych. Warto się jej nauczyć na pamięć:
Udrożnij się, zatkany nosie! Udrożnij się, synu zatkanego nosa. Udrożnij się, ty, który łamiesz kości, niszczysz czaszkę i wzbudzasz chorobę w siedmiu otworach.
Reklama
Oczywiście żadnej szkody nie przyniesie zastosowanie równocześnie z inkantacją środków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych, aby pomogły pozbyć się objawów.
Surowe mięso na otwarte rany
Pierwszą rzeczą, jaką medyk lub znachorka zaleci w wypadku otwartej rany, będzie jej dokładne oczyszczenie winem, zanim zostanie ona zaszyta igłą i nicią. Zawsze lepiej jest znaleźć kogoś, kto to dla nas zrobi.
Następnie zaleca się przyłożenie surowego mięsa – jeśli jest dostępne – pierwszego dnia leczenia, co pozwoli znacznie je przyspieszyć. (…)
Problemy płucne kilka tysiącleci temu
Niewidoczną, ale bardzo osłabiającą dolegliwością jest infekcja wywoływana przez piasek i kurz, których nie brakuje w Tebach o żadnej porze roku. Choroba ta nazywana jest pylicą piaskową. Częściej spotykana jest pośród kamieniarzy i rzemieślników grobowych, którzy spędzają całe dnie w zamkniętych i zakurzonych przestrzeniach.
Ta irytująca choroba powoduje płytki oddech i poważny kaszel. Jedynym lekarstwem jest łagodzenie kaszlu z pomocą mieszaniny miodu, śmietany, karobu i pestek daktylowych. Mieszaninę podgrzewa się, a następnie wdycha jej opary.
Wielkie historie co kilka dni w twojej skrzynce! Wpisz swój adres e-mail, by otrzymywać newsletter. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.
Okuliści z egipskiego horroru
Choroby oczu niełatwo leczyć samemu z kilku powodów, między innymi ze względu na niezwykłe składniki lekarstw, jak również na samą trudność w leczeniu własnych oczu. Potrzeba jednak silnego charakteru, by wybrać się do medyka od oczu, jako że jednym z elementów wyposażenia tych specjalistów jest podgrzewany kawałek stłuczonego szkła.
Warto jest zgromadzić wcześniej składniki na wypadek choroby oczu, aby potem móc od razu dostarczyć je medykowi z prośbą o wymieszanie ich w odpowiednich proporcjach. Wiele dolegliwości oczu leczy się odchodami różnych zwierząt: jaszczurek, krokodyli, pelikanów, a także ludzkich niemowląt.
Dodatkowo używa się krwi wołów, osłów, świń, psów i kóz, a niekiedy także ludzkiego moczu. Gdy korzysta się z takich składników, lepiej zasięgnąć porady w kwestii proporcji i sposobu stosowania.
Jeśli oczy słabną i coraz gorzej się widzi, wówczas należy posypać na oboje oczu trochę sproszkowanego granitu. Sprawi to, że moc granitu przeniknie do człowieka, zapewniając mu nie tylko siłę, lecz także wytrzymałość i piękno.
Reklama
Trzeba będzie się udać do medyka, jeśli cierpisz na katarakty, bo lekarstwem jest mieszanina mózgu żółwia i miodu wraz z towarzyszącą modlitwą do boga z prośbą o usunięcie ciemności z oczu.
Najlepszym adresatem modłów związanych z chorobami oczu lub ślepotą jest Ptah, chociaż w wypadku drobniejszych dolegliwości pomniejsi bogowie, jak Duau czy Mechenti-irti, bóg ślepoty, mogą okazać się pomocni.
Źródło
Powyższy tekst stanowi fragment książki Charlotte Booth pt. Jak przeżyć w starożytnym Egipcie. Ukazała się ona nakładem Wydawnictwa Poznańskiego w 2022 roku.
Tytuł, lead oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst został poddany podstawowej obróbce korektorskiej.
Fascynujący przewodnik po państwie faraonów
