Michał Anioł z pasją kroił ludzkie zwłoki. Upiorna obsesja przyniosła mu sławę

Strona główna » Nowożytność » Michał Anioł z pasją kroił ludzkie zwłoki. Upiorna obsesja przyniosła mu sławę

Już jako nastolatek wszedł w ciche porozumienie z księdzem, który zgodził się dostarczać mu zwłoki. Otwierał trupy mężczyzn i kobiet. Sam chwalił się, że nie ma w tej dziedzinie nikogo, kto mógłby się z nim równać.

Ascanio Condivi znał Michała Anioła (ur. 1475, zm. 1564) lepiej, niż ktokolwiek inny. Był nie tylko pomocnikiem i uczniem wybitnego artysty, ale też autorem jego pierwszej „autoryzowanej” biografii.


Reklama


Na polecenie mistrza spisał sylwetkę pochlebną i w pełni odpowiadającą wyobrażeniu Michała Anioła o sobie samym. Tekst miał na celu zwalczenie plotek zgodnie z którymi niezrównany rzeźbiarz oraz malarz był zarazem człowiekiem zawistnym, aroganckim i chciwym.

Książka Vita di Michelagnolo Buonarroti ukazała się z literówką w tytule, ale na jej karty nie trafiło ani jedno nieprzychylne słowo. Nad każdym zdaniem bohater miał pełną kontrolę.

Trzeba o tym wspomnieć, bo niniejszym mamy w ręku dowód, iż Michał Anioł poczytywał sobie krojenie zwłok za wielki powód do dumy.

Szkice anatomiczne Michała Anioła.

Obsesja na punkcie anatomii

Condivi pisał: „Michał Anioł rozciął każde znane zwierzę, a sekcji ludzkich zwłok przeprowadził więcej, niż wiodący specjaliści w tej dziedzinie”.

„Michał Anioł był perfekcjonistą i miał obsesję na punkcie anatomii” – potwierdzają współcześni lekarze, Lennart Bondeson i Anne-Greth Bondeson.


Reklama


Do pierwszych trupów dobrał się już jako osiemnastolatek. Wszedł wówczas w osobliwy układ z zaprzyjaźnionym przeorem z kościoła Świętego Ducha we Florencji.

Chłopak zgodził się wykonać dla świątyni zdobiony krucyfiks. Przeor miał w zamian udostępniać początkującemu artyście zwłoki z podległego sobie szpitala i z innych powiązanych placówek. Obaj wywiązali się z warunków niepisanego paktu.

Artykuł powstał między innymi w oparciu o książkę Joanny Łenyk-Barszcz i Przemysława Barszcza pt. Tajemnice dzieł sztuki. Ukazała się ona właśnie nakładem Wydawnictwa Fronda.

„Dokonywał wielokroć sekcji”

Nie wiadomo ile dokładnie Michał Anioł przeprowadził autopsji. Pewnie dziesiątki, zarówno na mężczyznach, jak i kobietach. Jego przyjaciel Giorgio Vasari stwierdził z uznaniem: „Dokonywał wielokroć sekcji zwłok, aby poznać zasady anatomii, dzięki czemu zyskał tę doskonałość rysunku, jaką się później odznaczał”.

Cel był oczywisty, skutki również. Michał Anioł do perfekcji opanował każdy detal ludzkiej anatomii i potrafił oddać go w niezrównanie realistyczny sposób. Stał się już niekwestionowanym mistrzem, ale z upływem lat wcale nie zaprzestał obcować z martwymi.


Reklama


Joanna Łenyk-Barszcz i Przemysław Barszcz, autorzy książki Tajemnice dzieł sztuki wyjaśniają:

Wiemy, że Michał Anioł uczestniczył w krojeniu zwłok i zgłębiał anatomię współpracując z ówczesnymi lekarzami podczas swoich pobytów w Rzymie.

<strong>Przeczytaj też:</strong> Leonardo da Vinci i Michał Anioł. Dlaczego ci dwaj geniusze tak się nie znosili?

Obowiązkowy punkt w CV?

Może tak być musiało. O ile u zarania renesansu sekcje zwłok budziły zgrozę i oburzenie, to w pierwszych dekadach XVI wieku stanowiły już swoisty… obowiązek artystów. Znany jest przypadek Baccia Bandinellego, który poszukując pracy tak przedstawiał swoje referencje:

Mogę pokazać ci miłościwy panie, że wiem jak pokroić mózg, a także ciało żywego człowieka, ponieważ przeprowadzałem sekcje martwych, aby poznać tajniki sztuki.

Szkice anatomiczne Michała Anioła.

Michał Anioł nie musiał formułować podobnych przechwałek. Jego ekspercki status był powszechnie znany. Poproszono go nawet o pomoc w przygotowaniu naukowego atlasu anatomicznego

Teoria „śmiała i frapująca”

Mistrz posiadł znaczącą wiedzę z zakresu medycyny. Jak wielką? Pytanie to stanowi dzisiaj źródło niemałych kontrowersji.


Reklama


Jak tłumaczą ze szczegółami autorzy książki Tajemnice dzieł sztuki, istnieje teoria „równie śmiała, co frapująca”. Zgodnie z nią na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej, w słynnym fresku obrazującym stworzenie Adama, renesansowy artysta ukrył… mapę najważniejszego ludzkiego organu.

Jeżeli przyjrzeć się płaszczowi, stanowiącemu tło Boga i całej otaczającej Go grupie postaci, wyraźnie widać, że stanowią dokładny plan ludzkiego mózgu, przedstawionego ze wszystkimi szczegółami:

Stworzenie Adama według Michała Anioła. Czy sławny fresk stanowi mapę ludzkiego mózgu?

Rdzeń przedłużony medulla oblongata, tętnica kręgowa arteria vertebralis wyobrażona za pomocą wijącej się, zielonkawej szarfy, móżdżek cerebellum, płaty mózgowe rozdzielone bruzdami i szczelinami.

Czy Michał Anioł naprawdę znał wszystkie te sekrety neurobiologii? Jeśli tak, to w wieku XVI musiał dysponować wiedzą, na którą świat medycyny będzie czekać aż do stulecia dwudziestego…

Przeczytaj też o „twierdzy” templariuszy w Polsce. Na całym świecie nie ma drugiego takiego budynku.

Sekrety kryjące się za wielkimi dziełami kultury

Bibliografia

  1. Bambach C., Anatomy in the Renaissance [w:] Heilbrunn Timeline of Art History, 2000.
  2. Bondeson L., Bondeson A.G., Michelangelo’s divine goitre, „Journal of the Royal Society of Medicine”, t. 96 (2003).
  3. Łenyk-Barszcz J., Barszcz P., Tajemnice dzieł sztuki, Wydawnictwo Fronda 2019.
  4. Strauss R.,M., Marzo-Ortega H., Michelangelo and medicine, „Journal of the Royal Society of Medicine”, t. 95 (2002).
Autor
Kamil Janicki
Dołącz do dyskusji

Jeśli nie chcesz, nie musisz podawać swojego adresu email, nazwy ani adresu strony www. Możesz komentować całkowicie anonimowo.


Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Kamil Janicki

Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka toŚredniowiecze w liczbach (2024).

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.