Grecki historyk Herodot około 600 roku p.n.e. napisał o Lidyjczykach: „Są oni, o ile wiemy, pierwszymi z ludzi, którzy bili złote i srebrne monety i nimi się posługiwali; pierwszymi też byli kramarzami”. O tym jakie skutki dla ludzkości miało...
Celibat, od łacińskiego caelebs, dosłownie oznacza bezżenność. Gdy jednak mowa o księżach katolickich, termin traktuje się szerzej. Każdy kandydat do kapłaństwa zobowiązuje się nie zawierać małżeństwa, nie zakładać rodziny, ale też żyć w całkowitej...
Karakalla i jego o rok młodszy brat Geta szczerze się nienawidzili już od wczesnego dzieciństwa. Mimo to Septymiusz Sewer wyznaczył obu synów na swych następców, którzy mieli współdzielić tron starożytnego Rzymu. Rok później Geta już nie żył.
Wespazjan zapisał się w historii jako jeden z najlepszych władców starożytnego Rzymu. Był nie tylko doskonałym wodzem, ale również dbał o finanse antycznego imperium. To właśnie jemu przypisuje się ukucie powiedzenia, że „pieniądze nie śmierdzą”. O...
Przekroczenie w styczniu 49 roku p.n.e. przez wojska Cezara Rubikonu dało początek długiej i krwawej wojnie domowej z Pompejuszem Wielkim oraz jego zwolennikami. Gdy stało się jasne, że konfliktu z Senatem Republiki nie da się unikać, niedawny...
W okresie jednego pokolenia za panowania Cyrusa II (550–530 p.n.e.) Persowie stworzyli potężne imperium obejmujące kraje Azji Zachodniej i Środkowej, od Syr-darii na wschodzie po Morze Egejskie na zachodzie. O tym jak wyglądały początki jednego z...
9 sierpnia 48 p.n.e. pod Farsalos doszło do kluczowego starcia wojny domowej toczonej między wojskami Juliusza Cezara i siłami Pompejusza Wielkiego. Rozegrana w Tesali batalia zakończyła się całkowitym zwycięstwem tego pierwszego. Oto jak Cezar...
Przekroczenie Rubikonu przez wojska Juliusza Cezara, do czego doszło 12 stycznia 49 r. p.n.e., było jednym z najważniejszych momentów w historii starożytnego Rzymu. Na kolejne cztery lata ziemie antycznego imperium stały się teatrem zaciętej wojny...
Lucjusz Werus współrządził starożytnym Rzymem od 161 do początku 169 roku n.e. Za życia robił wiele, aby być zauważonym. Obecnie jednak prawie nikt o nim nie pamięta. Pomijają go często również podręczniki poświęcone historii antycznego imperium...
Przy budowie Wielkiej Piramidy w Gizie trudziły się tysiące robotników. Według najnowszych ustaleń archeologów wzniesienie grobowca Cheopsa (Chufu) zajęło im około 30 lat. Efektem ich pracy był jeden z siedmiu cudów antycznego świata, który stanowił...
Początki rządów Kaliguli. Przełomowy moment, który sprawił, że zaczęto o nim „mówić jako o potworze”
Gajusz Juliusz Cezar Germanicus zwany Kaligulą zapisał się w historii starożytnego Rzymu, jako jeden z najgorszych cesarzy. Ale gdy zasiadał w 37 roku n.e. na tronie nic nie zapowiadało, że tak się stanie. Wręcz przeciwnie. W pierwszych miesiącach...
Petroniusz Maksymus był cesarzem zaledwie przez dwa miesiące. Ale to właśnie jego decyzje były bezpośrednią przyczyną złupienia Wiecznego Miasta przez Wandalów Genzeryka w 455 roku. O drodze do władzy oraz skutkach postępowania jednego z najgorszych...
Zdawać by się mogło, że 70-letni Servius Sulpicius Galba posiadał wszelkie przymioty, aby zostać cesarzem. Wywodził się ze znamienitej rodziny. W trakcie długiego życia zdobył zaś ogromne doświadczenie oraz obdarzony był wszystkimi przymiotami...
69 rok n.e. przeszedł do historii starożytnego Rzymu, jako rok czterech cesarzy. Trzecim z nich był Aulus Witeliusz, który został wyniesiony na tron dzięki poparciu reńskich legionów dowodzonych przez Walensa i Cecynę. Jego rządy, rozpoczęte 19...
Antyczni autorzy odmalowali Nerona, władającego starożytnym Rzymem od 54 do 68 roku n.e., w najczarniejszych barwach. Jeżeli wierzyć ich przekazom był on prawdziwym potworem w ludzkiej skórze. Już okoliczności jego poczęcia i narodzin stały się...
W antyku przez całe stulecia na Półwyspie Iberyjskim względnie pokojowo koegzystowali Celtyberowie, feniccy kupcy oraz greccy koloniści. Wszystko uległo zmianie za sprawą starożytnych Rzymian. Początkowo miejscowa ludność stawiała twardy opór...
Wojna trojańska opisana w Iliadzie Homera doczekała się kilku wysokobudżetowych hollywoodzkich ekranizacji. To one kształtują wyobrażenie o tym, jak miał się rozpocząć słynny konflikt między Achajami a Troją. Scenarzyści filmów i seriali pomijają...
Arthur Evans był jednym z najważniejszych archeologów przełomu XIX i XX wieku. To właśnie on podczas długoletnich wykopalisk prowadzonych w Knossos odkrył pozostałości kultury minojskiej, która kwitła na Krecie przez dwa milenia aż do około 1100...
Tworzący na początku I wieku n.e. słynny geograf Strabon pisał, że „wiele jest miast na Krecie, ale największe i najsławniejsze trzy: Knossos, Gortyna i Kydonia”. To ostatnie słynęło ze swych łuczników. O waleczności mieszkańców wyspy boleśnie...
Starożytne anegdoty przedstawiały Ksantypę w najgorszym świetle. Wybranka Sokratesa miała być kłótliwa, zazdrosna i wybuchowa. Już w antyku stała się synonimem zrzędliwej żony. Jednak tak naprawdę przytłaczająca większość przekazów na jej temat...
Żadne z zachowanych źródeł nie podaje dokładnej daty narodzin Sokratesa. Wyznaczamy ją na 469 rok p.n.e., posiłkując się informacjami pozostawionymi przez Platona i Ksenofonta. Według nich w roku swojej śmierci Sokrates miał około siedemdziesiątki...
Późnoantyczny autor Stobajos w swojej antologii wypisów z literatury i filozofii cytuje pewną anegdotę. Gdy zapytano Sokratesa, dlaczego nie pisze, odpowiedział: „Ponieważ zobaczyłem, że czysty papirus droższy jest niż ten po zapisaniu”. Powody, dla...
Kiedy egipski archeolog Zakaria Goneim trafił na pozostałości nieukończonej piramidy faraona Sechemcheta był przekonany, że odkrył coś niezwykłego. Ogłosił, że w komorze grobowej znajdował się zapieczętowany sarkofag władcy. Nigdy wcześniej w...
Dwa stulecia po „nawróceniu” Konstantyna były decydującym okresem w kształtowaniu doktryny chrześcijańskiej, kiedy to wiele nauk tej religii, zwłaszcza dotyczących jej charakterystycznej koncepcji trzech Osób Boskich zyskało pełną definicję. Stało...
Prowadzone przez stulecia podboje zapewniły starożytnemu Rzymowi nie tylko zdobycze terytorialne, ale również przynosiły ogromne zyski. Bogacące się elity przeznaczały astronomiczne sumy na luksusowe towary sprowadzane z najodleglejszych zakątków...
Dioklecjan był jednym z dwóch (obok Augusta) najwybitniejszych władców Rzymu, ale w świadomości przeciętnego Europejczyka funkcjonuje wyłącznie jako budowniczy wspaniałego pałacu w Splicie w Chorwacji. Czyż nie mają racji ci, którzy twierdzą, że...
Miliony ludzi co roku odwiedzają Gizę, aby zobaczyć na własne oczy wybudowane 4500 lat temu grobowce faraonów. Tysiące przybyszy decydują się na wejście do najsłynniejszego z nich: piramidy Cheopsa (Chufu). Aby dotrzeć do jej wnętrza nie...
Starożytna Asyria była pierwszym wielkim imperium w dziejach świata. Jej dominacja na wschód od Morza Śródziemnego nie potrwała jednak długo. Tak zwane państwo nowoasyryjskie osiągnęło szczyt potęgi około 670 roku p.n.e., gdy kontrolowało nawet...
Wielki pożar, który wybuchł w lipcu 64 roku n.e. strawił znaczną część stolicy starożytnego Rzymu. Ogień nie oszczędził również Palatynu, gdzie znajdował się pałac cesarski. Neron wykorzystał to, aby rozpocząć budowę nowej, imponującej siedziby...
Dom Menandra był jedną z najzmyślniejszych rezydencji w Pompejach. Zajmował pół kwartału budynków w południowej części miasta, mniej więcej w pół drogi między forum a amfiteatrem. Jego rozmiar (mniej więcej 1700 metrów kwadratowych), piękna...
