Najnowocześniejsze czołgi na świecie. Pół miliona karabinów maszynowych. I największe siły lotnicze w dziejach Polski. Statystyki z czasów wojny polsko-bolszewickiej zaskakują.
Wojna polsko-bolszewicka z lat 1919-1920 to okres, w którym Wojsko Polskie po raz pierwszy na większą skalę zastosowało nowoczesną broń, debiutującą niedawno na frontach Wielkiej Wojny. Chodzi tu głównie o lotnictwo i broń pancerną.
Reklama
Największe siły lotnicze
Ogółem w latach 1918–1920 Polska posiadała aż 1800 samolotów w ponad stu wersjach, typach i odmianach. Był to największy stan ilościowy w historii polskiego lotnictwa wojskowego.
968 maszyn przejęto po zaborcach lub odebrano Armii Czerwonej; pozostałe pochodziły z zakupów i darów.
Na przełomie lat 1919/1920 Polska dokupiła samoloty we Francji, Anglii, Austrii, Włoszech i w Niemczech. Część zdobycznych samolotów, z uwagi na znaczny stopień wyeksploatowania, nie nadawała się do służby na froncie.
10 000 godzin za sterami
W październiku 1920 roku Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego dysponowało 15 eskadrami uzbrojonymi w 101 samolotów różnych typów. W ciągu niespełna dwóch lat wojny polscy piloci wykonali ponad 5100 lotów bojowych, w czasie których spędzili w powietrzu niemal 10 000 godzin.
Reklama
W walkach powietrznych zestrzelono 4 samoloty bolszewickie (i 3 ukraińskie), tracąc przy tym 3 maszyny, natomiast obrona przeciwlotnicza wroga zestrzeliła 34 polskie maszyny. W walkach zginęło 28 pilotów (w tym 3 amerykańskich), zaś w wypadkach lotniczych 68 lotników.
Najnowocześniejsze czołgi na świecie
Wraz z 1. Pułkiem Pancernym „Błękitnej Armii” generała Józefa Hallera w czerwcu 1919 roku do Polski przybyło 120 najnowocześniejszych wówczas na świecie francuskich czołgów Renault FT 17. Czołgi pełniły na froncie rolę swoistej „straży pożarnej” i były kierowane na wszystkie zagrożone odcinki.
Walczyły aktywnie z bolszewikami podczas bojów odwrotowych latem 1920 roku oraz podczas bitwy warszawskiej. Brały między innymi udział w starciu o Radzymin.
Pierwszy samochód pancerny polskiej konstrukcji
Wojsko Polskie wykorzystywało też kilkadziesiąt samochodów pancernych, w większości zdobycznych, choć pojawiła się i pierwsza polska konstrukcja tego typu.
Reklama
Tym historycznym pojazdem pancernym był Ford FT-B, zbudowany w ilości 16–17 egzemplarzy na bazie popularnego modelu Forda wersji „T” przez utalentowanego inżyniera Tadeusza Tańskiego.
Walcząc w szeregach 5. Armii gen. Władysława Sikorskiego polskie pancerki rozbiły w rejonie Drobina i Raciąża sztab radzieckiej 18. Dywizji Strzeleckiej. Pojazdy tego typu uczestniczyły również w rajdzie na Kowel we wrześniu 1920 roku.
Pół miliona karabinów maszynowych
Postęp był widoczny również w innych dziedzinach uzbrojenia, zarówno w jego jakości, jak i liczebności. Według danych szacunkowych w styczniu 1919 roku na stanie Wojska Polskiego znajdowało się około 100 000 powtarzalnych karabinów, 1200 karabinów maszynowych i ponad 350 armat.
W momencie podpisania traktatu pokojowego polska armia dysponowała już ponad 425 000 karabinów, 6500 karabinami maszynowymi i prawie 2000 armat.
****
Powyższy tekst przygotowałem na potrzeby książki Przedwojenna Polska w liczbach (Bellona 2020). To wspólna publikacja autorstwa członków zespołu portalu WielkaHISTORIA.pl, ukazująca jak naprawdę wyglądało życie w II RP.
Prawda o życiu naszych pradziadków
Bibliografia
- Antoni Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Poznań 2009.
- Norman Davies, Orzeł biały, czerwona gwiazda, Kraków 2006.
- Andrzej Garlicki, Pierwsze lata II Rzeczypospolitej, Warszawa 1989.
- Zbigniew Karpus, Jeńcy i internowani rosyjscy i ukraińscy na terenie Polski w latach 1918-1924, Toruń 1999.
- Wojciech Roszkowski, Historia Polski 1914-2004, Warszawa 2004.
- Lech Wyszczelski, Bitwa u wrót Warszawy 1920, Warszawa 2013.
- Lech Wyszczelski, Wojna o Kresy Wschodnie 1918-1921, Warszawa 2011.
- Lech Wyszczelski, Wojna polsko-rosyjska 1919-1920, Warszawa 2016.
- Lech Wyszczelski, Wojsko II Rzeczypospolitej. Armia ułanów, szarej piechoty i serca w plecaku, Warszawa 2014.
- W cieniu czerwonej gwiazdy. Zbrodnie sowieckie na Polakach (1917-1956), Kraków 2010.
6 komentarzy