Ludwik XIV zapisał się w historii nie tylko jako jeden z największych władców Francji. Król Słońce miał również ogromny wpływ na dzieje całej Europy drugiej połowy XVII wieku i początku kolejnego stulecia. Prowadzący liczne wojny oraz skomplikowaną...
Bitwa pod Chocimiem, gdy Polacy rozgromili szesnaście razy silniejsze oddziały Turków; starcie pod Kłuszynem, gdzie Moskale ulegli pomimo pięciokrotnej przewagi; łomot pod Kircholmem, jaki Szwedzi do dziś uznają za największą porażkę zbrojną w swej...
Los chłopów w polskich dziejach najczęściej kojarzy się z batem, pańszczyzną i biedą. W istocie jednak byt włościan stale się zmieniał, a w skali kraju był zróżnicowany. Nawet w mikroskali, w konkretnej wsi, nie był do siebie podobny. O tym, jak...
W połowie XV wieku terytorium Wielkiego Księstwa Moskiewskiego zajmowało powierzchnię około 430 tysięcy kilometrów kwadratowych. Na początku następnego stulecia obszar państwa rządzonego przez carów wzrósł do 2,8 miliona kilometrów kwadratowych. Był...
Za sprawą literatury, dzieł malarskich oraz filmów i seriali skrzydła stały się jednym z głównych symboli husarii. Historycy jednak od lat prowadzą dyskusje o tym czy słynna kawaleria w ogóle używała skrzydeł w walce. Według alternatywnej opinii...
Dla mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni w mieczu japońskim najistotniejsza jest głownia, zwana również klingą lub brzeszczotem. W przypadku entuzjastów tego oręża z innych krajów ważne jest właściwie wszystko, a oprawa miecza stanowi bardzo silną...
W czasach renesansu mieszkanie królowej w zamku na Wawelu znajdowało się po stronie zachodniej, na najbardziej okazałym, drugim piętrze rezydencji. Kondygnacja zawierała łącznie siedem pomieszczeń. Pierwotnie cztery z nich stanowiły apartament...
W obyczajach dworskich wielu krajów nowożytnej Europy wytworzyła się instytucja oficjalnych lub przynajmniej półoficjalnych faworytów i faworyt. Z jej użyciem królowie mogli otwarcie nawiązywać nawet bardzo zażyłe relacje z ulubionymi dworzanami i...
W ciągu ostatnich trzech dziesięcioleci XVIII wieku polsko-litewska Rzeczpospolita, kraj większy od Francji, znikła z mapy politycznej Europy. W pierwszym rozbiorze w roku 1772 Prusy, Austria i Rosja wspólnie wykroiły i anektowały znaczne połacie...
Plan typowej zagrody chłopskiej nie zmienił się zbytnio od stuleci. W małym gospodarstwie, produkującym głównie na własne potrzeby, wciąż wyróżniają się trzy podstawowe budynki: dom, stodoła i obora, często pełniąca jednocześnie funkcję chlewu. 150...
Bardzo ciasna bryła katedry na Wawelu wykluczała w epoce renesansu dobudowywanie nowych kaplic do naw kościoła. Zwyczajnie nie było już na nie miejsca. Zamiast tego doszczętnie przerabiano średniowieczne kaplice lub nawet burzono je do fundamentów...
Ojciec i dziadek Jana Olbrachta słynęli z umiarkowania w jedzeniu i piciu. Nie sięgali nawet po wino. Król Polski i wielki książę litewski jednak zupełnie nie wdał się w Władysława Jagiełłę i Kazimierza Jagiellończyka. Władca uwielbiał biesiadować...
W bitwie stoczonej 28 czerwca 1660 roku pod Połonką wojska Stefana Czarnieckiego i Pawła Jana Sapiehy rozbiły w pył rosyjskie siły Iwana Chowańskiego. Kluczowa okazała się szarża husarii, której nie była w stanie oprzeć się wroga piechota. Oto...
Potajemna ucieczka Henryka Walezego wstrząsnęła dworem, Krakowem i elitami państwa. W lutym 1574 roku młody francuski dynasta został królem Polski, a już w czerwcu zdecydował się opuścić kraj i wrócić do ojczyzny. Z trudnych do pojęcia względów...
Według mitu najstarsze koreańskie królestwo powstało już w III tysiącleciu p.n.e. Pierwszy historyczny zapis na jego temat pochodzi jednak dopiero z końca II wieku p.n.e., gdy zostało zniszczone przez cesarza Wudi z chińskiej dynastii Han. O...
Reprezentacyjne gmachy zamku na Wawelu z zewnątrz wyglądają dzisiaj bardzo podobnie, co 500 lat temu, świeżo po tym, jak je wzniesiono. Z pierwotnego wystroju wnętrz pałacowych niemal nic się jednak nie zachowało. Jednym z nielicznych, a przez to...
Pospolite ruszenie, a więc armia powszechna złożona z ogółu szlachciców, stanowiło oficjalnie podstawę siły zbrojnej dawnej Rzeczpospolitej. W praktyce jednak polscy królowie unikali jak ognia jego zwoływania. Trudno się dziwić. Wszelkie reguły...
Jan II Kazimierz Waza powszechnie wymieniany jest wśród najgorszych władców Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Już w czasach rządów monarchy jego łacińskie inicjały (ICR) tłumaczono jako Initium Calamitatis Regni: Początek klęski królestwa. Król nie...
Od czasów Iwana IV Groźnego jedyną formę regularnej piechoty w carskiej Rosji stanowili strzelcy. Z biegiem lat zamiast walczyć na polach bitew stali się jednak głównie piechotą nadworną i narzędziem polityki wewnętrznej. Dlatego od lat 30. XVII...
Władysław IV Waza zapisał się w polskiej historii, jako doskonały wódz, który cieszył się dużą sympatią szlachty. Monarcha miał jednak lekką rękę do wydawania pieniędzy, co wpędziło go w olbrzymie długi. Kontrowersyjny sposób na rozwiązanie...
Bunty kozackie w pierwszej połowie XVII stulecia były częste i uciążliwe, nie upatrywano w nich jednak walnego zagrożenia dla Rzeczpospolitej. Król i szlachecki sejm obawiali się przede wszystkim międzynarodowych reperkusji. Kozacy, w większości...
Japońskie miasto Seki przez setki lat było kojarzone z produkcją doskonałej jakości mieczy. Nie bez powodu nazywane je „Miastem Ostrzy”. Począwszy od XIII wieku wyroby tamtejszych kowali były bardzo wysoko cenione przez samurajów. O tym, jak...
Husaria słusznie uznawana jest za najlepszą formację wojskową Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Nie była to jednak formacja jednolita. Potencjał militarny słynnej jazdy rekrutującej się z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego był znacznie niższy niż...
18 stycznia 1701 roku dynastia Hohenzollernów osiągnęła prestiżowy cel, do którego od dawna zmierzano. Elektor Brandenburgii Fryderyk III przybył do Królewca, by dostąpić koronacji. Tak narodziło się Królestwo Prus. „Splendor wydarzenia nie miał...
Formalnie rzecz biorąc na polskich szlachcicach z epoki nowożytnej ciążył tylko jeden obowiązek. W zamian za wyjątkowe przywileje mieli bronić ojczyzny. Ta służba była realizowana w ramach pospolitego ruszenia: instytucji zmitologizowanej i sławnej...
Jeszcze na początku XV wieku Hohenzollernowie byli zaledwie burgrabiami Norymbergii. Potem przejęli Brandenburgię – krainę ubogą, z kulejącym przemysłem, bez ścisłych granic i perspektyw. Trzy czynniki sprawiły jednak, że zaczęli ekspresowo...
Ogrody, a przynajmniej ogródki monarsze, istniały na Wawelu zapewne już w średniowieczu. Ich tradycję kontynuowano za czasów Zygmunta Starego, o czym doskonale świadczy list, jaki król wysłał do swojej pierwszej żony Barbary Zápolyi w roku 1515...
Obecnie mało kto pamięta o rozegranej w dniach 22–23 listopada 1619 roku bitwie pod Humiennem. Batalia, która nazywana bywa pierwszą odsieczą wiedeńską, miała ogromne znacznie dla przebiegu wojny trzydziestoletniej. O tym, jak owiani złą sławą...
W nowożytnej Polsce wśród elity społeczeństwa dominował model edukacji domowej. Szlachcice zatrudniali dla swoich synów prywatnych tutorów, albo sami dbali o ich towarzyskie i kulturalne wyrobienie. Dopiero w czasach kontrreformacji, już po...
W 1582 roku papież Grzegorz XIII wprowadził nowy kalendarz gregoriański. Stary – juliański ustanowiony przez Juliusza Cezara w 46 roku p.n.e. – zawierał zbyt wiele lat przestępnych, aby być dokładnym. Głowa Kościoła katolickiego zdecydowała się więc...
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka to Życie w chłopskiej chacie (2024). Strona autora: KamilJanicki.pl.
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.