Kobieca moda drugiej połowy XIX wieku nierozerwalnie kojarzy się nam z gorsetami. Był jednak inny element garderoby, który zdaniem Heather Radke stanowił wówczas „symbol kobiecej sylwetki”. Mowa o dzisiaj już niemal zupełnie zapomnianej turniurze.
Stanisław Szczęsny Potocki dysponował olbrzymim majątkiem. Budując dla siebie nową siedzibę wzorował ją na Wersalu Ludwika XIV. Efekt kilkuletnich prac budził podziw wszystkich, którzy mieli okazje zawitać do Tulczyna. Twierdzono nawet, że pałac był...
Rosa Bonheur zrobiła wielką międzynarodową karierę. Pracami malarki znad Sekwany zachwycano się zarówno w Europie, jak i za oceanem. Jej najsłynniejsze dzieło na prywatnym pokazie podziwiała sama królowa Wiktoria. Bonheur była również pierwszą...
Na XIX-wiecznej galicyjskiej wsi lekarze byli rzadkością. Gdy nawet jakiś mieszkał w pobliskim miasteczku, to chłopi wzywali medyków tylko w ostateczności. Zwykle stan pacjenta był już wtedy beznadziejny, więc niewiele dało się dla niego zrobić...
Władze austriackie doskonale rozumiały symboliczną rolę zamku na Wawelu. Bezpośrednio po rozbiorach, gdy Kraków, wraz ze sławną rezydencją królów, dostał się w ich ręce, zaczęto usuwać ślady jego dawnej roli i adaptować wzgórze do celów wojskowych...
Mocarstwa, które w 1814 roku zdołały wreszcie zmusić Napoleona Bonaparte do uznania, że poniósł klęskę, w pierwszym momencie nie narzuciły mu druzgoczących warunków. Cesarz stracił władzę we Francji, ale zachował tytuł i dostał na pocieszenie...
W dzisiejszych czasach bycie singlem jest czymś zupełnie normalnym. Obecnie nad Wisła jest ich 7,5 miliona. Na dawnej polskiej wsi sytuacja wyglądała jednak diametralnie inaczej. Przytłaczająca większość chłopów i chłopek wchodziła w związki...
Pierwsza abdykacja Napoleona Bonaparte nie oznaczała jego zupełnego upadku. Do niedawna najpotężniejszy człowiek świata został w 1814 roku zmuszony do zrezygnowania z tronu Francji. Zachował jednak tytuł cesarski i otrzymał nowe, choć tylko...
Wiele osób wyraża obecnie pogląd, że pańszczyzna nie była wcale formą wyzysku i niewolnictwa. Co jednak na ten temat myśleli XIX-wieczni chłopi z Galicji – a więc ludzie, którzy doskonale pamiętali czasy przed uwłaszczeniem i znali historie...
Na początku 1825 roku Adam Mickiewicz znalazł się w Odessie. Poznał tam Karolinę z Rzewuskich Sobańską, która całkowicie zawróciła mu w głowie. Mimo że arystokratka została partnerką młodego poety, to zdecydowanie nie miała o nim dobrego zdania. O...
Po III rozbiorze Prusy zyskały 43 tysiące kilometrów polskiego terytorium, które zamieszkiwało ponad milion ludzi. Wśród zdobyczy Hohenzollernów znalazła się również Warszawa. Wojny napoleońskie oraz kongres wiedeński sprawiły jednak, że Berlin...
Prymitywne metody uprawy roli oraz brak sprzętu rolniczego sprawiały, że dawni chłopi niemal cały czas mieli ręce pełne roboty. Nawet posiadacze niewielkich gospodarstw pracowali po kilkanaście godzin na dobę. Oto jak wyglądały w drugiej połowie XIX...
W ostatnich latach wielokrotnie prawdziwą sensacją stawały się doniesienia o odnajdywaniu kolejnych dzieł Jana Matejki. Większość przepadła już na początku XX wieku. Te, które wystawiono następnie na sprzedaż osiągały milionowe ceny. A to na pewno...
Przednówek był dla dawnych chłopów najtrudniejszym okresem w roku. Wygłodniali mieszkańcy wsi przez kilka miesięcy z utęsknieniem wyczekiwali momentu pojawienia się nowych zbiorów. Oto jak reagowali na chwilę, gdy „we wsi wszystko odżywało”.
W latach 1860–1914 około 10 mln mieszkańców ziem polskich, w przytłaczającej większości z warstwy chłopskiej, opuściło te tereny. Była to 1/3 całej populacji. Aż 3,6 mln nigdy nie powróciło do kraju. O emigracji zarobkowej polskich chłopów w drugiej...
Chłopska hierarchia na dawnej polskiej wsi. Te podziały były widoczne jeszcze kilkadziesiąt lat temu
Los chłopów w polskich dziejach najczęściej kojarzy się z batem, pańszczyzną i biedą. W istocie jednak byt włościan stale się zmieniał, a w skali kraju był zróżnicowany. Nawet w mikroskali, w konkretnej wsi, nie był do siebie podobny. O tym, jak...
Na galicyjskiej wsi w połowie XIX wieku chałupy pozbawione komina były normą. W kurnych chatach żyły miliony chłopów z zaboru austriackiego. Dopiero w kolejnych dekadach sytuacja powoli zaczęła się zmieniać. Dzisiaj nawet trudno wyobrazić sobie jak...
Galicja z drugiej połowie XIX wieku była dla Polaków z innych zaborów synonimem nędzy. Wszelkie statystyki jasno pokazywały, że jej mieszkańcom powodziło się znacznie gorzej niż ludności z Kongresówki, o Wielkopolsce i Pomorzu nie wspominając...
Plan typowej zagrody chłopskiej nie zmienił się zbytnio od stuleci. W małym gospodarstwie, produkującym głównie na własne potrzeby, wciąż wyróżniają się trzy podstawowe budynki: dom, stodoła i obora, często pełniąca jednocześnie funkcję chlewu. 150...
Obecnie dla wielu osób oczywiste wydaje się, że podstawę jadłospisu ubogich galicyjskich chłopów musiał stanowić chleb. W rzeczywistości jednak 130 lat temu dla około połowy mieszkańców wsi zaboru austriackiego nawet marnej jakości pieczywo...
Zapomniane Eldorado w sercu Afryki. Do tego posunęli się Belgowie, by zdobyć źródło „białego metalu”
Król Belgii Leopold II drogą sprytnych negocjacji zdobył od światowych potęg zgodę na założenie prywatnej kolonii w Środkowej Afryce. Pierwsze przyczółki w Kongu jego ludzie zdobyli właściwie bez walki. To było jednak dla Leopolda zbyt mało. Szybko...
Jedno z najbardziej niewdzięcznych zajęć chłopek na dawnej polskiej wsi. Musiały robić to co tydzień
Dawne chłopki od świtu do nocy miały ręce pełne roboty. W czasach, gdy na wsi nikt nawet nie myślał o bieżącej wodzie w chatach, jedną z najbardziej czasochłonnych prac domowych stanowiło pranie. Nieważne czy z nieba lał się żar czy panowały...
W XIX wieku w Polsce i nie tylko powszechna była opinia, że Słowianie już w czasach przedchrześcijańskich musieli posiadać własne pismo i rozwiniętą kulturę materialną. Takie przekonanie stało się pożywką dla sprytnych fałszerzy, produkujących...
Zbliżając się do trzydziestki Henryk Sienkiewicz był już cenionym publicystą warszawskiej prasy. Ciągle jednak borykał się z problemami finansowymi. Przyszły autor „Trylogii” uznał, że dobrym wyjściem z kłopotów materialnych będzie małżeństwo z...
W pierwszej połowie XIX wieku galicyjscy chłopi nie tylko musieli nadal odrabiać pańszczyznę, ale również płacić podatki na rzecz władz zaborczych. Na tych mieszkańców wsi, którzy nie byli w stanie na czas uiścić swoich zobowiązań czekały drakońskie...
W Belgii od 1865 roku na tronie panował niebywale ambitny Leopold II, mający przejść do historii jako ciemiężyciel Konga – najbardziej brutalnie zarządzanej kolonii w Afryce. Odziedziczył on po ojcu syndrom wielkości i sondował, na jakim skrawku...
Stanisław Moniuszko dzięki utworom takim jak Halka czy Straszny dwór zyskał sobie miano twórcy polskiej opery narodowej. Kompozytor cechował się nie tylko wielkim talentem, ale również spokojem i empatią w życiu prywatnym. Gdy jednak doszło do...
Chaty XIX-wiecznych polskich chłopów bardzo różniły się od współczesnych domów. Mimo wszystko podobnie jak dzisiaj posiadały drzwi, okna czy stropy. Pod koniec stulecia większość z nich miała również kominy, dzięki czemu izb nie wypełniał już...
Za sprawą Pana Tadeusza i trzeciej części Dziadów Adam Mickiewicz zapisał się w pamięci Polaków jako zaciekły przeciwnik caratu. Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że w młodości poeta stał się narzędziem w rękach tajnej policji. Niefrasobliwość...
Zwycięstwo Wielkiej Armii Napoleona odniesione 14 czerwca 1807 roku pod Frydlandem sprawiło, że Rosja oraz Prusy musiały prosić cesarza Francuzów o pokój. Bonaparte znalazł się u szczytu potęgi. O tym jakie warunki „bóg wojny” postawił carowi...
