"Turtle" Davida Bushnella (1776). Pierwszy okręt podwodny w dziejach

Strona główna » Nowożytność » "Turtle" Davida Bushnella (1776). Pierwszy okręt podwodny w dziejach

Ciemna noc z 6 na 7 września 1776 roku. Trwa amerykańska wojna o niepodległość. W pobliżu eskadry brytyjskich okrętów wojennych blokujących port w Nowym Jorku niespostrzeżenie pojawia się niewielkich rozmiarów rebeliancki okręt podwodny. Za główny cel swojego ataku obiera jednostkę flagową nieprzyjaciół. Tak zaczęła się pierwsza w historii misja bojowa okrętu podwodnego.

Pierwszy na świecie bojowy okręt podwodny został skonstruowany w 1776 roku. „Turtle”, bo tak brzmiała jego nazwa, był dziełem kapitana armii kontynentalnej Davida Bushnella.


Reklama


Bushnell, wybitnie uzdolniony w wielu dziedzinach nauki absolwent uniwersytetu w Yale, za sprawą swoich śmiałych pomysłów postrzegany był początkowo przez jemu współczesnych jako ekscentryczny dziwak. Dopiero kiedy angielskie okręty rozpoczęły blokadę amerykańskich wybrzeży, jego idee dostały szansę realizacji.

Pływająca beczka po śledziach

Okręt, choć mały i niepozorny, z pewnością był konstrukcją innowacyjną. Z zewnątrz „Turtle” nieco przypominał większą beczkę po śledziach, do której dołączono ster i śrubę napędową.

Przekrój pierwszego okrętu podwodnego w dziejach: „Turtle” według projektu Davida Bushnella.

Jego długość wynosiła około 2,3 metra, szerokość około 1 metra zaś wysokość 1,8 metra. Wyporność podwodna wynosiła około 1 tony. Kadłub jednostki zbudowany był z dębowego drewna, uszczelniony smołą i wzmocniony żelazną obręczą. W małej, kolistej, odchylanej wieżyczce znajdowały się trzy boczne wodoszczelne okienka obserwacyjne. Trzy inne umieszczono w stropie wieżyczki. Ciasne wnętrze przeznaczone było tylko dla jednego człowieka.

Napęd jednostki stanowiła napędzana ręcznie śruba, która zapewniała mu maksymalną prędkość do 3 węzłów. Ponadto okręt wyposażony był w jeszcze jedną, umieszczoną pionowo, śrubę oraz w dwie, również napędzane ręcznie, pompy które umożliwiały pozbycie się wody ze zbiorników balastowych. Dzięki temu możliwa była regulacja głębokości zanurzenia.

<strong>Przeczytaj też:</strong> Masoni mogli się od nich uczyć. Oni wiedzieli jak powinno działać naprawdę tajne bractwo

Uzbrojenie stanowiła mina z mechanizmem zegarowym, zawierająca 70 kilogramów prochu strzelniczego, przymocowana do świdra, który miał ją przytwierdzić do dna nieprzyjacielskiego okrętu. Zapas powietrza wystarczał na zaledwie pół godziny. Do prowadzenia nawigacji służył kompas oraz prymitywny głębokościomierz. Jak wynika z powyższego opisu jedyny załogant okrętu był mocno obciążony pracą.

Pierwszy okręt podwodny przeciw potężnej fregacie

Późnym wieczorem 6 września 1776 roku „Turtle” jako pierwszy okręt podwodny w dziejach wyruszył na misję bojową. Sierżant armii rebelianckiej Ezra Lee popłynął nim w dół rzeki Hudson i przedostał się do nowojorskiego portu.

Rekonstrukcja Turtle w pełnej skali. Fotografia ze strony Naval History and Heritage Command.

„Turtle”, ciągnięty przez łodzie wielorybnicze i zwolniony z holu w bezpiecznej odległości, niepostrzeżenie podpłynął pod 64-działową fregatę HMS „Eagle”, flagowy okręt eskadry admirała Richarda Howe’a.

Czy było warto?

Niestety dla powodzenia misji Ezra Lee nie zdołał umieścić ładunku wybuchowego pod stępką fregaty. Świder prawdopodobnie natrafił na metalowe elementy okucia dna okrętu i złamał się. „Turtle” zawrócił. Istnieją również przypuszczenia, że wyczerpany fizycznie oraz niedotleniony z powodu małego zapasu powietrza sierż. Lee po prostu nie był w stanie wykonać swojego zadania.


Reklama


Okręt uczestniczył jeszcze w dwóch akcjach, które również zakończyły się niepowodzeniem. Ostatecznie został zniszczony, gdy transportująca go fregata weszła na mieliznę.

Przeczytaj też o tym, jak naprawdę rdzenni Amerykanie reagowali na pierwszych napotkanych Europejczyków.

Bibliografia

  • Madwyn A. Jones, Historia USA, Wydawnictwo MARABUT, Gdańsk 2002.
  • Antony Preston, Najsłynniejsze okręty podwodne, Wydawnictwo Amber Sp. z o.o., Warszawa 2000.
  • Paweł Wieczorkiewicz, Historia wojen morskich. Wiek żagla, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2015.
  • The Submarine Turtle. Naval Documents of the Revolutionary War [w:] Naval History and Heritage Command.

Polecamy

Darek Kaliński to autor szeregu fascynujących książek. Pisał już o sowieckim „wyzwoleniu” Polski w 1944 roku (Czerwona zaraza) i o prawdziwym obliczu niemieckiej okupacji Rzeczpospolitej (Bilans krzywd). Jego najnowsza publikacja – Czerwony najazd – traktuje o stalinowskim ataku z 17 września 1939 roku. Polecamy.

Autor
Dariusz Kaliński
Dołącz do dyskusji

Jeśli nie chcesz, nie musisz podawać swojego adresu email, nazwy ani adresu strony www. Możesz komentować całkowicie anonimowo.


Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Kamil Janicki

Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka toŚredniowiecze w liczbach (2024).

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.