Jadwiga Smosarska była niekwestionowaną gwiazdą przedwojennego polskiego kina. Karierę rozpoczęła jeszcze w dobie filmów niemych i kontynuowała ją aż do wybuchu wojny. Aktorka miała również szczęście w życiu osobistym. Z mężem Zygmuntem Protassewiczem spędziła niemal 37 lat. Okoliczności, w jakich doszło do ich ślubu łamały jednak obowiązujące przed wojną konwenanse.
Urodzona w 1898 roku Jadwiga Smosarska zadebiutowała na srebrnym ekranie jako 21-latka. W epoce kina niemego lat 20. zdobyła ogromną popularność. Powszechnie uchodziła za największą gwiazdę dziesiątej muzy nad Wisłą.
Reklama
Aktorstwo na pierwszym miejscu
Wprowadzenie dźwięku do filmów nie zaszkodziło jej karierze. W latach 30. grała co prawda nieco rzadziej, ale produkcje z jej udziałem nadal spotykały się z powszechnym uznaniem krytyki i publiczności.
Jadwigę Smosarską nazywano wręcz królową polskiego kina. Nic więc dziwnego, że ówczesna prasa bardzo interesowała się również jej życiem prywatnym. Ciekawość podsycał dodatkowo fakt, że aktorka nie spieszyła się ze zmianą stanu cywilnego.
Na początku lat 30. w jej życiu zaszła jednak duża zmiana. W cytowanym przez Marka Telera na kartach książki pt. Amantki II Rzeczypospolitej wywiadzie dla tygodnika „Kino” z grudnia 1932 roku mówiła:
Jeśli wszystko się ułoży według mojej woli – to wyjdę [za mąż]. Ale mam jedno zastrzeżenie: człowiek, z którym związałabym się na całe życie, musi bezwarunkowo rozumieć i szanować moją pracę artystyczną. Nie powinien nigdy narzekać na to, że zbyt mało czasu poświęcam życiu rodzinnemu, domowi itd.
Reklama
„To ona mi się oświadczyła”
Swego przyszłego męża, inżyniera Zygmunta Protassewicza, Jadwiga Smosarska poznała rok wcześniej w Krynicy, gdy przyjechała do uzdrowiskowej miejscowości występując gościnnie w sztuce Świt, dzień i noc Daria Niccodemiego.
Były oficer kierował w górskim miasteczku budową – należącego do Jana Kiepury – luksusowego hotelu Patria. To właśnie słynny tenor zaaranżował pierwsze spotkanie pary. Cytowany przez Marka Telera Protassewicz wspominał blisko 60 lat później:
Dochodziły mnie wcześniej słuchy, że interesuje się moją osobą. Wypytywała o mnie, chciała mnie poznać. Przyznam, że obawiałem się tego spotkania. Nie wyobrażałem sobie, że mógłbym być mężem gwiazdy.
Smosarska była jednak zdeterminowana i wiedziała czego chce. Łamała też obowiązujące wówczas konwenanse. W dalszej części wywiadu dla tygodnika „Ekran” dobiegający już wtedy setki inżynier wyznawał bez ogródek:
Proszę mi wierzyć, że to ona mi się oświadczyła. Byłem trochę onieśmielony, choć wkraczałem w wiek, kiedy czas myśleć o żeniaczce. Powiedziała, że dużo dobrego o mnie słyszała, ceni moje zalety. I choć zna wielu przystojnych i wartościowych mężczyzn, zdecydowała się wyjść za mnie. No, powiem ogólnie, że było to dla mnie niemałe przeżycie.
Reklama
36 lat szczęśliwego małżeństwa
O tym, jak cała sprawa wyglądała z perspektywy samej Smosarskiej wiemy dzięki listowi, jaki wysłała do swej przyjaciółki Cecylii Kowalkowskiej. W cytowanej na kartach książki Amantki II Rzeczypospolitej wiadomości pisała:
Zakomunikuję Ci, Cesiu, wielką tajemnicę. Jestem bardzo poważne zakochana, w architekcie, który zbudował ten piękny hotel Kiepury. Jest czarujący, baby za nim szaleją! Jak do tej pory sprawa wygląda, to w krótkim czasie wyjdę za niego za mąż, ma lat 35. Błagam Cię o jak najdalej idącą dyskrecję, wiem, że Tobie mogę zaufać.
List jest niedatowany, ale z treści wynika, że został napisany zapewne pod koniec 1934 roku. Para pobrała się bowiem 26 lutego 1935 roku.
Smosarska i Protassewicz tworzyli niezwykle zgodne małżeństwo. Spędzili razem blisko 37 lat. Z tego 30 na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Do Polski powrócili dopiero w 1970 roku. Smosarskiej nie było jednak dane długo cieszyć się krajem. Zmarła bowiem 1 listopada 1971 roku. Jej mąż okazał się znacznie bardziej długowieczny. Odszedł dopiero w wieku 102 lat.
Historia 12 gwiazd przedwojennego kina
Bibliografia
- Marek Teler, Amantki II Rzeczypospolitej, Bellona 2024.
