Pierwsze miejsce w zestawieniu najpopularniejszych broni palnych minionego wieku was nie zaskoczy. Ale liczba egzemplarzy, jakie powstały być może już tak. Zwłaszcza, że różne warianty wytwarzano w przeszło trzydziestu krajach. A w wielu z nich – wytwarza się je dalej.
1. Kałasznikow AK-47
Lider zestawienia nie ulega wątpliwości. Żadna ręczna broń palna nie była produkowana w tej liczbie, co karabinek automatyczny kalibru 7,62 mm Kałasznikow AK-47.
Reklama
Niskie szacunki mówią o 40 milionach egzemplarzy, jakie trafiły do obiegu. Ale według wykładowcy Uniwersytetu Staffordshire N.R. Jenzen-Jonesa wszystkie warianty i wersje pochodne Kałasznikowa zostały wyprodukowane w przynajmniej 76 milionach sztuk. Można się też spotkać z raportami sięgającymi nawet 150 milionów.
2. Mauser Gewehr 98
Karabin Mauser Gewehr 98 stanowił podstawową broń żołnierzy armii niemieckiej od schyłku XIX wieku do roku 1935.
Jak podaje Jenzen-Jones Gew98 i jego pochodne to najpopularniejszy karabin przeładowywany ręcznie w dziejach. Łącznie wyprodukowano od 20 do nawet przeszło 100 milionów sztuk.
3. Mosin
Karabin rosyjski, skontruowany przez Siergieja Mosina u schyłku XIX wieku. Był używany w armii carskiej, a następnie sowieckiej aż do połowy XX wieku – a więc do czasu, gdy wyparł go sławny „kałach”.
Reklama
Według Billa Harrimana, autora książki The Mosin-Nagant Rifle, powstało około 37 milionów sztuk różnych wariantów, łącznie z zagranicznymi.
4. Lee-Enfield
Karabin Lee-Enfield, a więc brytyjski odpowiednik Gew98, stanowił fundament uzbrojenia dłużej od niego. Kolejne warianty były dla żołnierzy Imperium Brytyjskiego podstawową bronią od roku 1895 aż do połowy lat 50. XX wieku.
Według Iana Skennertona, autora książki The Lee-Enfield Story, wyprodukowano łącznie 16-17 milionów egzemplarzy.
5. Karabin M16
Amerykański karabin według projektu Eugene’a Stonera to najnowsza konstrukcja wśród wiodących broni tego typu. Pierwszy prototyp karabinu automatycznego M16 pojawił się w roku 1957, produkcja seryjna została podjęta trzy lata później.
Reklama
Różnych wariantów, łącznie z najlepiej znanym dziś AR-15 powstało dotąd przynajmniej 15 milionów. Dużą część z nich wyprodukowano jednak dopiero w wieku XXI na potrzeby cywilnego rynku broni w Stanach Zjednoczonych.
6. i 7. Mossberg 500 i Remington 870
Dwie strzelby amerykańskiej produkcji, dostępne w obiegu od drugiej połowy XX wieku i przeznaczone przede wszystkim do polowań. Na rynek trafiło po około 10 milionów każdej z nich.
8. Arisaka 30/38/99
Japoński karabin powtarzalny kalibru 7,7 mm. Tylko oryginalnej broni typu 99, używanej w latach drugiej wojny światowej, wyprodukowano około 3,5 miliona sztuk. Wszystkich wersji łącznie – wraz z wariantami zagranicznymi – maksymalnie 10 milionów.
***
Powyższe bronie były w wieku XX najszerzej produkowane i używane. Niekoniecznie jednak były najciekawsze czy najbardziej nowatorskie. O karabinach, pistoletach i innych broniach ręcznych posiadających szczególnie barwną historię pisze Leszek Erenfeicht w swojej książce pt. Słynna broń (Bellona 2021).
W publikacji znajdziecie między innymi niezwykle szczegółowy obraz dziejów Colta M1911 – jednego z najbardziej masowo wytwarzanych pistoletów XX wieku, a także ręcznego granatnika Panzerfaust wyprodukowanego w niesamowitej liczbie 8 milionów egzemplarzy.
Bibliografia
- Harriman B., The Mosin-Nagant Rifle, Osprey 2016.
- Jenzen-Jones N.R., Global Development and Production of Self-loading Service Rifles: 1896 to the Present, “Small Arms Survey”, 1 stycznia 2017.
- Skennerton I., The Lee–Enfield Story. Arms & Militaria Press 1993.
- Walter J., Rifles of the World, Krause Publications 1998.
