Od czasu, gdy za panowania Kazimierza Wielkiego wojska czeskie nieskutecznie oblegały Wawel i Kraków, przez 250 lat żadne obce siły nie próbowały zdobywać polskiej stolicy. Do takiego ataku nie doszło ani podczas bezkrólewia po wygaśnięciu dynastii...
Wielu średniowiecznych autorów dokładało starań, by przedstawić Słowian jako społeczność zanarchizowaną, pozbawioną przywódców, niezdolną sobą kierować. Odpryski uprzedzonych wywodów sprzed przeszło 1000 lat są żywe nawet dzisiaj. Wciąż przecież nie...
Każdy szlachcic w nowożytnej Polsce szczycił się, że ma prawo wybierać królów. Pisano wręcz, że wolna elekcja to niemalże „podstawa i fundament wszystkich swobód naszych”. Nie znaczy to jednak wcale, że każdy typowy szlachcic istotnie fatygował się...
Badania antropologiczne, a więc naukowe analizy kości, pozwalają ustalić nie tylko średni wzrost ludzi żyjących przed stuleciami i urazy jakim ulegali. Nowoczesne metody zdradzają znacznie więcej, zwłaszcza jeśli porówna się materiał z różnych...
Mury rezydencji monarszej na Wawelu dotrwały do dzisiaj w kształcie bardzo podobnym do tego, jaki nadano im w dobie renesansu, za panowania Zygmunta Starego (1507-1548). Również rozkład pomieszczeń, przynajmniej w głównych gmachach pałacowych, uległ...
Panuje powszechna opinia, że wioski wczesnych Słowian były zwykle nie tylko odizolowane czy wręcz zagubione wśród leśnych ostępów, lecz także bardzo niewielkie. Wyciągnięcie dalszych wniosków jest już jednak zadaniem niełatwym. Należy podkreślić...
„Szlachcic jednołanny równy jest panięciu” – stwierdził Piotr Zbylitowski około 1600 roku. „Szlachcic, który poczciwy by siedział w ogrodzie, równy kasztelanowi, także wojewodzie” – pół wieku później zanotował Władysław Jeżowski, pośród swoich...
Pierwsze informacje o społeczności określanej mianem Słowian pojawiły się wkrótce po upadku starożytnego Rzymu. O nieznanym wcześniej ludzie zaczęto pisać w okresie wielkiego kryzysu i zaburzeń. Opinie, jakie formułowali na jego temat autorzy z...
Policja w przedwojennej Polsce stale zmagała się z brakami kadrowymi i niedoborem funduszy. Warunki były siermiężne, a wykształcenie i przygotowanie funkcjonariuszy często wprost żenująco niskie. Nic więc dziwnego, że uciekano się do metod pracy i...
Od wczesnego średniowiecza było normą, że każda rezydencja monarsza posiadała własną kaplicę lub bezpośrednio sąsiadowała ze świątynią przeznaczoną ściśle dla władcy. Tak było też na Wawelu za czasów Piastów i pierwszych Jagiellonów. Po renesansowej...
Mało który temat w polskiej nauce wzbudza tyle emocji, co kwestia pochodzenia Słowian. Problem próbowano wyjaśniać z użyciem metod historycznych, archeologicznych, genetycznych czy antropologicznych. Słowianie to jednak w pierwszej kolejności...
Legalne, oficjalne zdobycie szlachectwa w nowożytnej Polsce było niemal niemożliwe. W całej historii Rzeczpospolitej szlacheckiej, aż do wyniesienia na tron Stanisława Augusta Poniatowskiego, nobilitowano zaledwie około 1000 osób. Wielokrotnie...
Wcześni Słowianie doskonale rozumieli upływ czasu i jego cykliczność. Potrafili obserwować zmiany faz księżyca i cykl słoneczny, ze zmienną długością dni oraz nocy. Nie interpretowali jednak wszystkich tych zjawisk tak samo, jak przedstawiciele...
Pierwsi królowie z dynastii Jagiellonów wprost obsesyjnie unikali zamku na Wawelu. Zarówno Władysław Jagiełło, jak i jego długowieczny syn Kazimierz Jagiellończyk zostali koronowani na krakowskim wzgórzu. Wcale nie chcieli tam jednak rezydować...
Podręczniki do historii średniowiecza niezmiennie podają, że pierwszym „królem” Słowian był przybysz z Zachodu, frankijski kupiec Samo. Pisze się też, że pierwsze państwo słowiańskie w całej historii powstało dopiero z jego inicjatywy. Oba te...
Słowa „szlachta” i „szlachcic” przywodzą na myśl epokę nowożytną – czasy husarii i panów w kontuszach z przepasanymi szablami. O uprzywilejowanych mężczyznach wcześniejszego, średniowiecznego okresu myślimy z kolei raczej jako o „rycerzach”...
Normą wśród wczesnych Słowian były domy wkopane w ziemię, zagłębione, a więc ziemianki. Decydowali się na nie zwłaszcza mieszkańcy obszarów obecnej Ukrainy, Małopolski, Śląska, Słowacji czy Czech. Taka forma nie była przypadkowa. Choć już we...
Dźwięk dzwonów rozlegał się z wież kościoła katedralnego na Wawelu już od XI stulecia, wzywając wiernych na modlitwy i uświetniając uroczystości kościelne lub państwowe. Stołeczne wzgórze znało przeróżne dzwony. Ten najważniejszy – nazywany...
Wiadomo z całkowitą pewnością, że od VI i VII wieku na ziemiach późniejszej Polski zamieszkiwali Słowianie. Wcześniejsze dzieje obszarów nad Wisła i Odrą prezentują się jednak bardzo zagadkowo. Kto żył między Karpatami a Bałtykiem w czasach...
Rzeczpospolita szlachecka nie posiadała niemal żadnego aparatu państwowego ani lokalnej administracji podporządkowanej centrum. Niezależnie jakie wizje snuł król, albo nawet jakie decyzje zapadały na sejmie walnym, niczego nie dało się zrealizować...
Reklama
Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka to Życie w chłopskiej chacie (2024). Strona autora: KamilJanicki.pl.
Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.