Archeologom nie udało się jak dotąd dojść do porozumienia w kwestii tego, który z budynków wzniesionych z kamienia na wzgórzu wawelskim był pierwszy. Takiego statusu nie miał raczej pałac monarszy. Najstarsza forma zamku królewskiego na Wawelu...
Sieć utwardzonych dróg oplatająca całe cesarstwo uchodzi za jedno z największych osiągnięć starożytnego Rzymu. Panuje przeświadczenie, że drogi te nie miały sobie równych ani w epoce antyku, ani przez koleje stulecia, aż do czasów niemal...
Jako przybysz z zewnątrz, zmuszony budować od zera swoją pozycję i walczyć o prawo do tronu dla potomków, Władysław Jagiełło nie miał innego wyjścia, jak tylko obsypywać polską szlachtę przywilejami. Jego syn Kazimierz Jagiellończyk posunął się...
Większość specjalistów zajmujących się tematem przyjmuje, że w czasach starożytnego Rzymu szczyt zaludnienia Europy osiągnięto najpóźniej w II wieku n.e. W czasach antyku kontynent miał maksymalnie 40–50 milionów mieszkańców. Później, między innymi...
W czasach renesansu mieszkanie królowej w zamku na Wawelu znajdowało się po stronie zachodniej, na najbardziej okazałym, drugim piętrze rezydencji. Kondygnacja zawierała łącznie siedem pomieszczeń. Pierwotnie cztery z nich stanowiły apartament...
Obszary wczesnej Słowiańszczyzny położone w rejonie Karpat i na północ od nich można podzielić na dwie części. Bardziej na południe – na terytoriach obecnej Ukrainy, Małopolski, Śląska, Słowacji i Czech – we wczesnym średniowieczu ludność mieszkała...
W obyczajach dworskich wielu krajów nowożytnej Europy wytworzyła się instytucja oficjalnych lub przynajmniej półoficjalnych faworytów i faworyt. Z jej użyciem królowie mogli otwarcie nawiązywać nawet bardzo zażyłe relacje z ulubionymi dworzanami i...
Na przełomie XII i XIII stulecia, po całych dekadach zażartych sporów pomiędzy członkami rozrodzonej dynastii Piastów, postanowienia sławnego testamentu Krzywoustego zostały ostatecznie obalone. Średniowieczna Polska weszła w okres pełnego rozbicia...
Plan typowej zagrody chłopskiej nie zmienił się zbytnio od stuleci. W małym gospodarstwie, produkującym głównie na własne potrzeby, wciąż wyróżniają się trzy podstawowe budynki: dom, stodoła i obora, często pełniąca jednocześnie funkcję chlewu. 150...
Bardzo ciasna bryła katedry na Wawelu wykluczała w epoce renesansu dobudowywanie nowych kaplic do naw kościoła. Zwyczajnie nie było już na nie miejsca. Zamiast tego doszczętnie przerabiano średniowieczne kaplice lub nawet burzono je do fundamentów...
Bizantyńscy autorzy, którzy w połowie VI wieku jako pierwsi zaczęli opisywać wcześniej nieznaną społeczność Słowian, na każdym kroku podkreślali, że był to lud pogrążony w zamęcie, pozbawiony przywódców, a do tego niezdolny skutecznie sobą rządzić...
Potajemna ucieczka Henryka Walezego wstrząsnęła dworem, Krakowem i elitami państwa. W lutym 1574 roku młody francuski dynasta został królem Polski, a już w czerwcu zdecydował się opuścić kraj i wrócić do ojczyzny. Z trudnych do pojęcia względów...
Kronika Galla Anonima, a więc najstarsza księga opisująca wczesne dzieje dynastii Piastów, różniła się od kolejnych dzieł tym, że autor bardzo ostrożnie dozował w niej nieprawdopodobne wątki. Tylko kilka historii przekazanych przez dziejopisa miało...
Reprezentacyjne gmachy zamku na Wawelu z zewnątrz wyglądają dzisiaj bardzo podobnie, co 500 lat temu, świeżo po tym, jak je wzniesiono. Z pierwotnego wystroju wnętrz pałacowych niemal nic się jednak nie zachowało. Jednym z nielicznych, a przez to...
Pospolite ruszenie, a więc armia powszechna złożona z ogółu szlachciców, stanowiło oficjalnie podstawę siły zbrojnej dawnej Rzeczpospolitej. W praktyce jednak polscy królowie unikali jak ognia jego zwoływania. Trudno się dziwić. Wszelkie reguły...
Fakt, że w czasach przed chrystianizacją Słowianie nie mieli własnego alfabetu, jest dziś akceptowany niemal powszechnie. Wciąż jednak budzi konsternację. Często pisze się, że Słowianie stanowili zaskakujący wyjątek, nawet ewenement. Byli ponoć...
„Podobny bardziej do miasta niż do zamku” – pisał o Wawelu znany niemiecki geograf Andreas Cellarius. Wprawdzie słowa padły na początku XVII wieku, ale bez ryzyka pomyłki można je odnieść także do stuleci wcześniejszych. Charakter, jaki nadano...
W XIX wieku w Polsce i nie tylko powszechna była opinia, że Słowianie już w czasach przedchrześcijańskich musieli posiadać własne pismo i rozwiniętą kulturę materialną. Takie przekonanie stało się pożywką dla sprytnych fałszerzy, produkujących...
Pierwsze roczniki, notujące na bieżąco ważne fakty z dziejów kraju i dynastii, zaczęto spisywać w państwie Piastów dopiero w drugiej połowie X wieku, po przyjęciu chrztu przez Mieszka I. Najstarsza kronika, zawierająca szerszy kontekst zdarzeń...
Pierwsi polscy królowie – Bolesław Chrobry, Mieszko II Lambert i Bolesław Śmiały – koronowali się w Gnieźnie. Po przeszło dwustuletniej przerwie podobnie postąpili Przemysł II i Wacław II. Kiedy jednak o koronę postarał się Władysław Łokietek...
