Obrady sejmu w Rzeczpospolitej Obojga Narodów odbywały się bez ścisłego regulaminu, wręcz „nurtem spontanicznym”, jak ujął to pewien znawca tematu. Ścisłych zasad było bardzo niewiele. Najważniejsza dotyczyła długości obrad. Właśnie ona sprawiła, że...
W średniowieczu, zwłaszcza tym wczesnym, najwyżej kilka procent całej ludności potrafiło czytać. Rzeczą niezwykle rzadką były też wówczas zadbane i utrzymywane trakty. Na słabo zaludnionych obszarach, a więc chociażby na niemal całej...
„Ozdobił [król Kazimierz] zamek krakowski podziwu godnymi domami, wieżami, rzeźbą, malowidłami, dachami wielkiej piękności” – twierdził kronikarz z końca XIV wieku. Człowiek anonimowy, ale tworzący prawdopodobnie na Wawelu i znający z bliska dwór...
Życie w ciasnej, zadymionej, zimnej i zawilgotniałej ziemiance, a więc w typowym słowiańskim domostwie sprzed ponad 1000 lat, nie mogło być zdrowe ani długie. Oczywiście pierwsi Słowianie byli bardziej zahartowani i odporni na kaprysy przyrody niż...
Wygaśnięcie każdej kolejnej dynastii dawało polskiej szlachcie okazję do pomnożenia wpływów i wyszarpania nowych przywilejów politycznych. Proces, tak wyraźny już po śmierci ostatniego koronowanego Piasta i ostatniego Andegawena, doszedł do...
Dla polskich uczonych i kronikarzy z późnego średniowiecza losy państwa pierwszych Piastów przedstawiały się jednoznacznie. Twierdzono, że silny i zjednoczony kraj rozpadł się na części, ponieważ król Bolesław Śmiały podniósł rękę na biskupa...
Jeszcze do niedawna archeolodzy nie dysponowali żadną prawdziwie precyzyjną metodą datowania przedmiotów pochodzących z epoki starożytnej lub średniowiecza. Dla określenia wieku reliktów kierowano się przede wszystkim wyglądem znajdowanej w pobliżu...
1000 lat temu Wawel wyglądał zupełnie inaczej. Człowiek średniowiecza nawet by go dzisiaj nie poznał
Wzgórze, na którym wznosi się najsłynniejszy polski zamek nie wyglądało w średniowieczu tak, jak obecnie. I nie chodzi nawet o jego zabudowę, zmieniającą się wraz z upływem stuleci, ale o sam teren. Pierwotnie Wawel nie stanowił nawet wzgórza, ale...
Nawet u samego schyłku średniowiecza przytłaczająca większość populacji Europy wciąż nie posługiwała się pismem. Nawet w miastach typowy przedstawiciel plebsu ani nie potrafił składać liter, ani nawet ich odczytywać. Do takiego stanu rzeczy...
Wielu spośród najsłynniejszych polskich intelektualistów doby nowożytnej – jak choćby Andrzej Frycz Modrzewski czy Piotr Skarga – wypowiadało się wylewnie na temat potencjału, roli i możliwości kobiet. Ludzie, na których cześć wciąż...
Zgodnie z tradycją sięgającą czasów Władysława Jagiełły na polskim dworze król i królowa zawsze pożywiali się osobno. Mieli nie tylko odrębne spiżarnie i piwnice, ale też kuchnie – z innymi pomieszczeniami i kadrą. W każdej z nich potrawy...
W codziennym życiu wczesnych Słowian kluczowe znaczenie odgrywały lokalne wspólnoty. Odczuwano wieź z innymi mieszkańcami tej samej wioski, albo z członkami opola czy też żupy, a więc społecznością z kilku osad położonych blisko siebie i wspólnie...
Szczególnym pokazem unikatowej obyczajowości, jaką wytworzyła szlachecka, sarmacka kultura w Polsce, były pogrzeby ludzi wysokiego stanu. Pompa, jaka towarzyszyła ostatniej drodze pana herbowego, dziwiła i zachwycała postronnych. Z kolei otoczka...
Od połowy XIX stulecia wzgórze wawelskie w Krakowie, wraz z gmachami dawnego pałacu polskich królów, służyło za austriackie koszary. Z roku na rok postępowała jego destrukcja, a zaborca dokładał starań, by zatrzeć ślady dawnej świetności miejsca...
Wcześni Słowianie nie mieli jednego, ściśle ustalonego kalendarza, który znajdowałby zastosowanie na ogromnych obszarach, jakie zasiedlali. Naukowcy znają łącznie setki słowiańskich nazw miesięcy, sięgających epoki średniowiecza lub wczesnych czasów...
Jak dotąd udało się odkryć ślady po sporo ponad stu piramidach wzniesionych w epoce starożytnej na obszarze odpowiadającym obecnemu Egiptowi. W większości były to konstrukcje o ograniczonej skali, pnące się w górę na kilkadziesiąt lub tylko...
We wczesnym średniowieczu na Słowiańszczyźnie nie znano jeszcze żadnych złóż srebra. Drogie kruszce docierały na ziemie Słowian tylko z zewnątrz. Przed XI stuleciem monet używano rzadko i głównie w dużych transakcjach. Poddawano je też osobliwej...
Kultura Słowian z wczesnego średniowiecza była w bardzo dużym stopniu samowystarczalna. Osadnicy potrafili radzić sobie w codziennym życiu bez wsparcia z zewnątrz i bez dalekosiężnych kontaktów ze światem. Nie robili tego jednak wyłącznie w ramach...
Sławny kompleks piramid w Gizie był, przynajmniej w swojej głównej części, przedsięwzięciem rodzinnym. Potężne grobowce wystawili tam dla siebie kolejno faraon Chufu (Cheops), jego syn Chefren i wreszcie wnuk Mykerinos. W historii tego miejsca...
W 1305 roku, w następstwie przedwczesnej śmierci dwóch królów z dynastii Przemyślidów, po krakowski tron sięgnął, marzący o nim od lat, Władysław Łokietek. Pierwsza wizyta na Wawelu nie mogła jednak raczej napawać dynasty dumą i satysfakcją. Czy...