Władysław III Warneńczyk (ur. 31 października 1424, zm. 10 listopada 1444) – król Polski w latach 1434-1444 i Węgier od 1440 do 1444 roku. Przedstawiciel dynastii Jagiellonów. Był pierworodnym synem Władysława Jagiełły urodzonym przez czwartą żonę króla, Zofię Holszańską, a zarazem pierwszym legalnym męskim potomkiem jakiegokolwiek polskiego monarchy od 114 lat.
Walka o zabezpieczenie praw chłopca do tronu była naczelnym problemem ojcowskiej polityki w ostatniej dekadzie życia. Zagwarantowanie następstwa wymagało poważnych ustępstw, odzwierciedlonych w treści przywileju jedlneńskiego z 1430 roku.
Reklama
Władysława III koronowano na króla 25 lipca 1434 roku, jako zaledwie dziesięcioletniego chłopca. Faktyczne rządy w jego imieniu sprawowali członkowie rady opiekuńczej oraz regent Zbigniew Oleśnicki. Władca osiągnął pełnoletność w 1438 roku.
Zaledwie dwa lata później węgierskie elity, liczące na wsparcie w obronie przed turecką agresją, zaprosiły Jagiellończyka na tron. Koronowano go 17 lipca. Ostatnie lata życia Władysław III spędził poza Polską. Pod jego nieobecność litewscy bojarzy wybrali na tron wielkoksiążęcy młodszego, dwunastoletniego brata króla, Kazimierza Jagiellończyka, doprowadzając do formalnego zerwania unii między Krakowem i Wilnem.
Od 1440 do 1442 roku na Węgrzech trwała wojna domowa, wszczęta przez przeciwników zmiany dynastii. W 1443 roku Władysław III, wówczas niespełna dziewiętnastolatek, wziął udział w zwycięskiej wyprawie zbrojnej przeciwko Turkom. W 1444 roku złamał świeżo zawarty pokój z przeciwnikiem i wyruszył z nową „krucjatą”. Zginął w walnej bitwie pod Warną 10 lipca 1444 roku, w ten sposób zyskując przydomek Warneńczyka.
Ciekawostki o Władysławie Warneńczyku
- W dniu narodzin Władysława Warneńczyka jego ojciec, Władysław Jagiełło, przebywał w Przemyślu, 250 kilometrów od Krakowa. Specjalny goniec przebył oddzielający go dystans w ciągu krótkich trzydziestu kilku godzin. Król, usłyszawszy szczęśliwe wieści, zalał się łzami.
Reklama
Książki o Władysławie Warneńczyku
Autorem jedynej nowoczesnej biografii Władysława Warneńczyka jest Karol Olejnik (najnowsze wydanie: Universitas 2007). Na temat starań Władysława Jagiełły o przedłużenie rodu oraz jego reakcji na narodziny pierwszego syna szeroko pisze Kamil Janicki w książce Damy Władysława Jagiełły (Wydawnictwo Literackie 2021).
