Stworzony na początku lat 90. XIX wieku przez Jana Matejkę Poczet królów i książąt polskich na całe dziesięciolecia zdefiniował, to jak wyobrażamy sobie naszych monarchów. Matejko nie był jednak pierwszy.
Ponad 20 lat wcześniej nakładem Aleksandra Nowoleckiego w Krakowie ukazał się poczet zawierający 39 podobizn władców. Dzisiaj już nikt o nim nie pamięta. Nie zachowała się nawet żadna informacja na temat autora lub autorów zamieszczonym w nim rycin.
Reklama
Szkoda, bo wiele z nich jest naprawdę interesujących. A wszystkie są unikalne i nigdzie nie reprodukowane. Zresztą możecie ocenić sami.
Poniżej pierwsze 24 podobizny – od Mieszka Pierwszego po Kazimierza Jagiellończyka.
Mieszko I
Pierwszy historyczny władca Polski (a właściwie Wielkopolski) Mieszko I urodził się około 935 roku. Przejął władzę w latach 50. X wieku. W następstwie ślubu z czeską księżniczką Dobrawą, w 966 roku przyjął chrzest, tym samym wprowadzając kraj w krąg kultury zachodniej. Zmarł w 992 roku.
Bolesław I Chrobry
Bolesław Chrobry był synem Mieszka I oraz Dobrawy. Urodził się w 967 roku. Rządy nad jedną z dzielnic kraju rozpoczął w 992 roku. Pełnię władzy przejął trzy lata później, po tym jak wypędził macochę Odę oraz przyrodnich braci. W 1025 roku koronował się na pierwszego króla Polski. Zmarł w tym samym roku.
Mieszko II Lambert
Mieszko II Lambert urodził się w 990 roku. Jego rodzicami byli Bolesław Chrobry oraz słowiańska księżniczka Emnilda. Na króla Polski koronował się tak jak ojciec w 1025 roku. Razem z nim koronę założyła również jego żona Rycheza Lotaryńska.
Reklama
W 1031 roku został wypędzony z kraju przez brata Bezpryma. Po roku udało mu się odzyskać władzę, choć wpierw bezpowrotnie stracił jądra. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach w 1034 roku
Kazimierz Odnowiciel
Kazimierz Odnowiciel przyszedł na świat w 1016 roku. Był synem Mieszka II i Rychezy Lotaryńskiej. Przejął władzę w 1034 roku, jednak w trzy lata później musiał porzucić tron i uchodzić z kraju. Wrócił do Polski najprawdopodobniej w 1039 roku. Panował do swojej śmierci w 1058 roku. Przeniósł naczelny ośrodek władzy do Krakowa.
Bolesław II Śmiały
Bolesław Śmiały, zwany również Szczodrym, urodził się około 1042 roku. Był pierworodnym synem Kazimierza Odnowiciela i wywodzącej się z Rusi księżniczki Marii Dobroniegi. Panował od 1058 roku. Samozwańczo koronował się na króla w 1076 roku.
Wdał się w konfliktu z biskupem krakowskim Stanisławem, którego skazał na śmierć. W 1079 roku został pozbawiony władzy i wypędzony z kraju. Schronienie znalazł na Węgrzech, gdzie jednak w 1081 lub 1082 roku padł ofiarą zamachu.
Władysław Herman
Władysław Herman urodził się prawdopodobnie w 1043 roku. Był młodszym bratem Bolesława Śmiałego, po którego wypędzeniu w 1079 roku przejął rządy w kraju. Zmarł w 1102 roku. Nigdy nie koronował się na króla.
Bolesław III Krzywousty
Bolesław Krzywousty urodził się w 1086 roku. Był synem Władysława Hermana i Judyty czeskiej. Od 1102 roku rządził częścią kraju. Pięć lat później, przy wsparciu zagranicznych wojsk, pokonał swojego starszego bratem Zbigniewa i objął samodzielną władzę w Polsce.
Reklama
Zmarł w 1138 roku. Na mocy jego decyzji kraj został podzielony na dzielnice, które przypadły jego synom.
Władysław II Wygnaniec
Władysław II był najstarszym synem Bolesława Krzywoustego i jego pierwszej żony Zbysławy. Urodził się w 1105 roku. Od roku 1138 książę zwierzchni. W 1146 roku, po przegranej walce z braćmi, musiał uciekać z kraju. Schronienie znalazł w Niemczech, gdzie zmarł w 1159 roku.
Bolesław IV Kędzierzawy
Przyszedł na świat około 1122 roku. Był synem Bolesława Krzywoustego oraz Salomei z Bergu. Po wygnaniu Władysława II, aż do swojej śmierci w 1173 roku, książę zwierzchni.
Mieszko III Stary
Mieszko Stary przyszedł na świat między 1122 a 1125 rokiem. Brał udział w buncie przeciwko Władysławowi II. Książę senior od 1173 do 1177. Książę zwierzchni w latach 1191, 1198-1199 i 1199-1202. Zmarł w marcu 1202.
Wielkie historie co kilka dni w twojej skrzynce! Wpisz swój adres e-mail, by otrzymywać newsletter. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.
Kazimierz II Sprawiedliwy
Kazimierz Sprawiedliwy był najmłodszym synem Bolesława Krzywoustego i Salomei z Bergu. Przyszedł na świat w 1138 roku. Książę zwierzchni w latach 1177-1191 i 1191-1194. Zmarł 5 maja 1194. Zapisał się w dziejach za sprawą kronikarza Wincentego Kadłubka, który opiewał jego „sprawiedliwe” rządy.
Leszek Biały
Przyszedł na świat w 1184 lub 1185 roku. Był najstarszym synem Kazimierza II Sprawiedliwego oraz księżniczki znojemskiej Heleny. Książę zwierzchni w latach 1194-1198, 1199, 1206-1210, 1211-1227. Został zamordowany 24 listopada 1227 roku niedaleko Gąsawy.
Władysław III Laskonogi
Najmłodszy syn Mieszka Starego i Eudoksji. Przyszedł na świat między 1161 a 1166 rokiem. Książę zwierzchni od 1202 do 1206 roku. Zmarł 3 listopada 1231 roku.
Bolesław V Wstydliwy
Syn Leszka Białego i pochodzącej z Rusi księżniczki Grzymisławy. Urodził się w 1226 roku. Książę krakowski od 1243 roku aż do swojej śmierci 7 grudnia 1279. Był ostatnim przedstawicielem małopolskiej linii Piastów.
Leszek Czarny
Leszek Czarny urodził się około 1241 roku. Był synem Kazimierza I kujawskiego i Konstancji wrocławskiej. Książę krakowski w latach od 1279 aż do śmierci 30 września 1288 roku. Przyrodni brat Władysława Łokietka.
Reklama
Przemysł II
Przemysł II przyszedł na świat w 1257 roku. Był synem Przemysła I wielkopolskiego i Elżbiety. W 1295 roku koronowany na króla Polski, choć kontrolował tylko część kraju. Zamordowany 8 lutego 1296 w Rogoźnie.
Wacław II
Wacław II przyszedł na świat w 1271 roku. Był synem króla Czech Przemysła Ottokara II i księżniczki halickiej Kunegundy. Król Czech w latach 1278-1305 oraz Polski 1300-1305. Zmarł 21 czerwca 1305 roku. Wbrew obiegowym opiniom, jego rządy przyniosły nad Wisłą wiele korzystnych zmian.
Władysław Łokietek
Władysław Łokietek urodził się między 1260 a 1261 rokiem. Był synem Kazimierza I kujawskiego i jego trzeciej żony Eufrozyny. Książę a następnie król Polski od 1306 do 1333 roku. Koronował się na króla w 1320 roku. Tradycja zapamiętała go jako zjednoczyciela kraju. Zmarł 2 marca 1333 roku.
Kazimierz III Wielki
Kazimierz Wielki urodził się w 1310 roku. Był jedynym synem Władysława Łokietka i Jadwigi Kaliskiej, który osiągnął pełnoletność. Król Polski w latach 1333-1370. Umierając 5 listopada 1370 roku nie pozostawił legalnego męskiego potomka. Tym samym wraz z jego śmiercią wygasła królewska linia Piastów.
Reklama
Ludwik Węgierski
Ludwik Węgierski był synem władcy Węgier Karola Roberta oraz Elżbiety Łokietkówny, siostry Kazimierza Wielkiego. Przyszedł na świat w 1326 roku. Od 1342 roku zasiadał na węgierskim tronie. Po śmierci Kazimierza Wielkiego, na mocy wcześniejszego układu, objął władzę w Polsce. Sprawował ją do swojej śmierci 10 września 1382.
Jadwiga Andegaweńska
Jadwiga Andegaweńska urodziła się w 1374 roku, jako czwarta córka Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośniaczki. W 1384 roku została koronowana na króla Polski. Zmarła w 1399 roku. Jest świętą Kościoła katolickiego.
Władysław II Jagiełło
Władysław Jagiełło był synem litewskiego władcy Olgierda z dynastii Giedyminowiczów. Data jego urodzenia jest niepewna. Do niedawna przyjmowano, że przyszedł na świat około 1352 roku, obecnie przeważa opinia, że był o 10 lat młodszy.
Reklama
W 1386 roku poślubił Jadwigę Andegaweńską i został koronowany na króla Polski. Jednocześnie był również wielkim księciem litewskim. Na polskim tronie zasiadał aż do śmierci 1 czerwca 1434 roku.
Władysław III Warneńczyk
Długo wyczekiwany syn Władysława Jagiełły i jego ostatniej żony Zofii Holszańskiej. Przyszedł na świat w roku 1424. Król Polski od 1434 roku i Węgier od 1440. Choć wiązano z nim ogromne nadzieje, zginął już jako dwudziestolatek – w sławnym boju pod Warną.
Kazimierz IV Jagiellończyk
Przez wielu historyków uważany za najwybitniejszego władcę w dziejach Polski. Młodszy syn Jagiełły, urodzony w 1427 roku. Panował niezwykle długo, od 1447 aż do 1492 roku. Złamał potęgę zakonu krzyżackiego. I cieszył się, gdy bito jego dzieci.
Źródło ilustracji
- Aleksander Nowolecki, Poczet książąt i królów polskich, Czytelnia Ludowa, Kraków 1869.
11 komentarzy