Strona główna » Encyklopedia » Władysław Jagiełło (ok. 1362-1434). Założyciel dynastii Jagiellonów

Władysław Jagiełło (ok. 1362-1434). Założyciel dynastii Jagiellonów

Władysław II Jagiełło (ur. ok. 1362, zm. 1 czerwca 1434) – wielki książę litewski od 1377 roku i król Polski od 1386. Potomek litewskiego rodu Giedyminowiczów oraz założyciel jego polskiej odnogi – dynastii Jagiellonów.

Jagiełło był jednym z kilkunastu synów i łącznie przeszło dwudziestu dzieci wielkiego księcia Olgierda. Dawniej twierdzono, że przyszedł na świat około roku 1352. W nowszej nauce data ta została przesunięta o dekadę. Mimo że Jagiełło miał starszych braci i braci przyrodnich, już jako nastolatek przejął tron po ojcu. Władzą musiał dzielić się ze stryjem Kiejstutem, a następnie bratem stryjecznym Witoldem. Pierwszego prawdopodobnie kazał zamordować, z drugim prowadził wieloletnie walki.


Reklama


Jego matka była chrześcijanką, a sam Jagiełło okazywał tolerancję wyznawcom katolicyzmu i prawosławia. W 1385 roku został zaproszony na polski tron i złożył w Krewie szereg obietnic związanych z planowanym małżeństwem z małoletnią Jadwigą Andegaweńską.

Na początku 1386 roku przybył do Polski. 15 lutego przyjął chrzest w katedrze na Wawelu, 18 lutego zawarł małżeństwo z Jadwigą, a 4 marca koronowano go na nowego króla. Za sprawą tego układu doszło do personalnej unii polsko-litewskiej, której charakter precyzowano w latach 1401 (tzw. unia wileńsko-radomska) i 1413 (unia w Horodle).

Władysław Jagiełło na XIX-wiecznym obrazie z zamku w Nieświeżu.

Jagiełło – który na chrzcie przyjął imię Władysław – doprowadził do chrystianizacji ostatniego formalnie pogańskiego kraju Europy. Jego panowanie upłynęło pod znakiem niemal permanentnego konfliktu z Zakonem Krzyżackim, nie uznającym unii oraz nawrócenia Litwy. W 1410 roku król wziął udział w zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem, a w 1411 zawarł z Krzyżakami pokój w Toruniu. Do kolejnych wojen doszło w latach 1414 („wojna głodowa”), 1419 („wojna odwrotowa”), 1422 i 1431.

Król znany był z prostoty ubioru, surowych obyczajów i przesądności. Z uwagi na rządzenie krajem w ciągłej podróży i przemierzanie w każdym roku tysięcy kilometrów określa się go mianem rex ambulans, monarchy wędrującego.


Reklama


Władysław Jagiełło żenił się czterokrotnie, osobistego szczęścia zaznał jednak dopiero w trzecim związku. Jego relacje z Jadwigą Andegaweńską i Anną Cylejską były chłodne oraz przepełnione podejrzliwością. Prawdziwie udany, ale też bardzo krótkotrwały był związek zawarty ze starą przyjaciółką i siostrą chrzestną króla, Elżbietą z Pilczy.

Żadna z tych partnerek nie urodziła władcy syna. Następcy tronu – Władysław Warneńczyk i Kazimierz Jagiellończykprzyszli na świat dopiero w ostatnich latach życia Władysława Jagiełły. Ich matką była ruska kniaziówna Zofia Holszańska.

Ciekawostki o Władysławie Jagielle

Władysław Jagiełło na szkicu Jana Matejki.

Książki o Władysławie Jagielle

Najbardziej cenioną biografię władcy napisali Jadwiga Krzyżaniakowa i Jerzy Ochmański. O życiu codziennym, obyczajach, sytuacji rodzinnej, a zwłaszcza małżeństwach Jagiełły szeroko opowiada Kamil Janicki w książkach Damy polskiego imperium (Znak 2017) i Damy Władysława Jagiełły (Wydawnictwo Literackie 2021).

Pasjonującą opowieść o czterech żonach jednego z najważniejszych władców w historii Polski w książce Kamila Janickiego pt. Damy Władysława Jagiełły (Wydawnictwo Literackie 2021).

Nasze artykuły o Władysławie Jagielle


Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Kamil Janicki

Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka toŚredniowiecze w liczbach (2024).

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.