Henryk VIII był do szaleństwa zakochany w Katarzynie Howard. Według relacji świadków król spełniał niemal każdą zachciankę swej o trzydzieści lat młodszej żony. Gdy jednak na jaw wyszła przeszłość królowej monarcha nie okazał jej żadnej litości. W ruch poszedł katowski topór.
Nie znamy dokładnej daty narodzin Katarzyny Howard. Jak podkreślał jej biograf, Lacey Baldwin Smith, zachowane źródła pozwalają jedynie stwierdzić, że przyszła na świat między 1517 a 1527 rokiem. Biorąc pod uwagę (wzajemnie sprzeczne) relacje z epoki najczęściej podaje się 1521, 1523 lub 1524 rok.
Reklama
Biedny ojciec i bogaci krewni
W żyłach córki Edmunda Howarda i Joyce Culpeper płynęła domieszka królewskiej krwi, ale dziewczyny nie mógł poszczycić się pokaźnym majątkiem, a tym bardziej wielkimi osiągnięciami. Wręcz przeciwnie. Arystokratyczna familia klepała biedę.
Mimo to rodzinne koligacje (kuzynką Howardówny była m.in. druga żona Henryka VIII Anna Boleyn) sprawiły, że Katarzyna jako nastolatka trafiła na dwór swojej przyrodniej babki, księżnej Norfolk.
Miała tam odebrać wychowanie niezbędne młodej angielskiej damie. Szybko jednak zaczęła bardziej interesować się mężczyznami niż nauką. Jak czytamy w książce Jennifer Wright pt. I (nie) żyli długo i szczęśliwie. Najgorsze rozstania w historii:
W wieku trzynastu lat Katarzyna miała już kontakty seksualne ze swym nauczycielem muzyki Henrym Mannoksem. O Katarzynie mówił on: „Znam ją bardzo dobrze. (…) Ona mnie kocha i ja ją kocham. Powiedziała mi, że odda mi swoje dziewictwo, choć wie, że będzie to dla niej bolesne, nie wątpi jednak, że później będę dla niej dobry”.
„Wykorzystał mnie w taki sposób jak swą żonę”
Jak podkreśla Wright historycy nie są zgodni czy faktycznie „Mannox odebrał jej dziewictwo”. Pewne jest za to, że nieco później arystokratka wdała się w romans z Francisem Derehamem. Według zeznań złożonych przez Katarzynę Howard w 1541 roku starszy od niej o kilkanaście lat mężczyzna po długich namowach skłonił ją:
(…) do swych złych celów i najpierw uzyskał położenie się na moim łożu w spodniach i kaftanie, a w łożu wreszcie zaległ ze mną nago i wykorzystał mnie w taki sposób jak swą żonę wiele razy, ale jak wiele, tego nie wiem.
Reklama
Później Katarzyna i Dereham mieli się podobno nawet zaręczyć, ale do ślubu nie doszło. W 1540 roku nastolatka wpadła bowiem w oko królowi Henrykowi VIII. Wówczas była już dwórką jego świeżo poślubionej, czwartej żony Anny Kliwijskiej.
Piąta żona Henryka VIII
Katarzyna Howard szybko została faworytą zadurzonego w niej po uszy władcy. Zakochany monarcha zaś w ekspresowym tempie doprowadził do unieważnienia małżeństwa z uległą, ale niezbyt urodziwą Anną. Jednocześnie ogłosił, że niemiecka księżniczka będzie odtąd jego… siostrą.
Huczny ślub niespełna dwudziestoletniej Katarzyny Howard i starszego od niej o trzydzieści lat Henryka VIII odbył się już 28 lipca 1540 roku w pałacu Oatlands w Surrey. Według relacji świadków schorowany i otyły władca stracił zupełnie głowę dla młodej żony.
Okazywał jej publicznie uczucia, spełniał wszelkie zachcianki oraz obsypywał drogimi prezentami. Tymczasem Katarzyna, jak czytamy w książce I (nie) żyli długo i szczęśliwie. Najgorsze rozstania w historii:
Reklama
(…) zareagowała na to wszystko tak, jak zareagowałaby każda nastolatka, gdyby o wiele starszy facet, już nieatrakcyjny i ważący sto czterdzieści kilogramów, oszalał na jej punkcie. Znalazła sobie młodszego kochanka.
Romans z Thomasem Culpeperem
Jej wybrankiem został niespełna trzydziestoletni Thomas Culpeper – zaufany dworzanin Henryka. Zgodnie z tym, co podaje Jennifer Wright Thomasa i Katarzynę łączył „burzliwy związek, zanim ona poślubiła króla. Spekulowano nawet, że Katarzyna i Thomas się zaręczą”. Wtedy jednak jeszcze ze sobą nie sypiali.
Zmieniło się to najprawdopodobniej wiosną 1541 roku, kiedy król leżał złożony chorobą. Zaślepiony miłością monarcha niczego nie zauważył i latem wyruszył wraz z żoną w objazd północnych ziem rządzonego przez siebie kraju. Towarzyszył im rzecz jasna również Culpeper, do którego po nocach wymykała się Katarzyna Howard.
Sielanka trwała do początku listopada. Wtedy to niemal z godziny na godzinę z hołubionej żony Katarzyna stała się więźniarką, której groziła śmierć za zdradę stanu. Bo właśnie tak traktowano przyprawianie władcy rogów. Sprawcą upadku królowej okazał się niejaki John Lascelles. To właśnie on doniósł arcybiskupowi Tomaszowi Cranmerowi o przedślubnych romansach monarchii, która poznając Henryka rzekomo miała być dziewicą.
Wielkie historie co kilka dni w twojej skrzynce! Wpisz swój adres e-mail, by otrzymywać newsletter. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.
„Rozpustne i nikczemne życie”
Kościelny dostojnik 2 listopada 1541 roku poinformował króla o oskarżeniach wysuwanych przez Lascellesa. Władca początkowo nie mógł w nie wierzyć. Ostatecznie jednak kazał przeprowadzić dochodzenie. Teraz wszystko potoczyło się błyskawicznie.
Wzięty na tortury Dereham, który pełnił funkcję sekretarza królowej, szybko się przyznał. Co więcej, próbując ratować własną skórę, oskarżył Culpepera, który również trafił na męki.
Reklama
Na wieść o ustaleniach poczynionych w trakcie śledztwa Henryk VIII wpadł w szał. Nie chciał więcej widzieć Katarzyny Howard. Niewierna żona trafiła 12 listopada pod klucz.
Dziesięć dni później została pozbawiona tytułu królowej. Następnie zaś oskarżono ją o to, że przed ślubem wiodła: „ohydne, niskie, przyziemne, rozpustne i nikczemne życie niczym pospolita dziewka, z różnymi osobami, (…) utrzymując jednak zewnętrzne pozory czystości i uczciwości”.
Zarzucono jej rzecz jasna także romans z Culpeperem, chociaż sama zaprzeczała jakoby miała z nim uprawiać seks. Kochanek również do niczego nie chciał się przyznać. Nie miało to jednak większego znaczenia. Henryk VIII już zdecydował, że zarówno Dereham, jak i Culpeper poniosą śmierć.
Śmierć kochanków królowej
Co ciekawe, zgodnie z tym co podaje Antonia Fraser w książce Sześć żon Henryka VIII:
(…) król żywił do Derehama, jako do tego, który „zepsuł” Katarzynę, szczególną nienawiść, większą nawet niż do Culpepera, oskarżonego o popełnienie, poważniejszej zbrodni cudzołóstwa.
Reklama
Obaj kochankowie władczyni zginęli 10 grudnia 1541 roku. Derehama poddano przed powieszeniem okrutnym katuszom, a następnie jego ciało zostało poćwiartowane. Culpeper w akcie łaski uniknął tortur i został ścięty. Jeżeli chodzi zaś o samą Katarzynę Howard to początkowo próbowano jej rzucić swoistą deskę ratunkową.
Katowski topór
Sąd sugerował, że skoro „miała kontrakt z Francisem Derehamem, to jej małżeństwo z Henrykiem nie jest wiążące i król może je anulować”. W efekcie – jak podkreśla Jennifer Wright w książce I (nie) żyli długo i szczęśliwie. Najgorsze rozstania w historii – „najpewniej by ją wygnano, a jej reputacja byłaby zrujnowana, ale zachowałaby życie. Mogłaby schronić się w klasztorze albo wyjechać z kraju”.
Królowa chyba jednak nie zrozumiała, że potwierdzenie istnienia kontraktu przedmałżeńskiego działałoby na jej korzyść i cały czas trzymała się wersji, że Dereham wziął ją siłą. W tej sytuacji sąd nie miał innego wyjścia, jak tylko skazać ją na śmierć.
Katarzyna Howard została ścięta toporem 13 lutego 1542 roku w londyńskiej Tower. Tuż przed śmiercią miała, rzekomo powiedzieć: „Umieram jako królowa, ale wolałabym umierać jako żona Thomasa Culpepera!”. Jest to niemal na pewno tylko legenda.
Zgodnie z relacją naocznego świadka, francuskiego ambasadora w Londynie Charlesa de Marillaca, była już monarchini stojąc na szafocie stwierdziła, że zasłużyła na swą karę. Ponadto „poprosiła ludzi, by uczyli się na jej przykładzie, zmienili swoje bezbożne żywoty i z radością okazywali królowi posłuszeństwo we wszystkich sprawach”.
Historia najgorszych związków i rozstań
Bibliografia
- Lacey Baldwin Smith, Catherine Howard. The Queen Whose Adulteries Made a Fool of Henry VIII, Amberley Publishing 2010.
- Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, Świat Książki 1996.
- David Starkey, Six Wives. The Queens of Henry VIII, Harper Perennial 2004.
- Jennifer Wright, I (nie) żyli długo i szczęśliwie. Najgorsze rozstania w historii, Wydawnictwo Poznańskie 2021.
