Ibrahim ibn Jakub o swobodzie seksualnej Słowian. Czy nasi przodkowie naprawdę byli aż tak wyzwoleni?

Strona główna » Średniowiecze » Ibrahim ibn Jakub o swobodzie seksualnej Słowian. Czy nasi przodkowie naprawdę byli aż tak wyzwoleni?

Jedno zdanie z relacji żydowskiego podróżnika Ibrahima ibn Jakuba do dzisiaj rozpala emocje znawców Słowiańszczyzny. Czy to możliwe, że przodkowie Polaków – i innych narodów słowiańskich – podchodzili do spraw seksu z aż taką swobodą?

Ibrahim Ibn Jakub był żydowskim kupcem z Andaluzji. Prawdopodobnie nigdy nie zapuścił się aż do państwa Piastów, ale w roku 965 podróżował po Niemczech i dobrze poznał Czechy. W odwiedzanych miejscach zasięgał języka także na temat państwa wielkopolskiego.


Reklama


Pozostawił relację traktującą o szlakach handlowych biegnących na północ od Karpat. Przekazał bezcenne wiadomości o Mieszku Pierwszym oraz jego armii. Poza tym pisał o obyczajach Słowian. Zainteresowało go chociażby podejście do spraw seksu.

„Wybrałabyś sobie kogoś, by wziął twoje dziewictwo”

„Panna, kiedy pokocha jakiegoś mężczyznę, udaje się do niego i zaspokaja swą żądzę” – wyjaśniał Ibrahim ibn Jakub. – „A kiedy małżonek poślubi dziewczynę i znajdzie ją dziewicą, mówi do niej: gdyby było w tobie coś dobrego, to pożądaliby cię mężczyźni i z pewnością wybrałabyś sobie kogoś, kto by wziął twoje dziewictwo. Potem ją odsyła i uwalnia się od niej”.

Czy to możliwe że Słowianki cieszyły się aż taką swobodą  seksualną (Tytus Pilecki/domena publiczna).
Czy to możliwe że Słowianki cieszyły się aż taką swobodą seksualną (Tytus Pilecki/domena publiczna).

Z relacji wynika, że u Słowian nie tylko tolerowano stosunki przedmałżeńskie, ale wręcz – uważano je za obowiązkowe. Kobiety, które zachowały dziewictwo aż do ślubu, narażały się na pogardę, mężowski zawód, a nawet szybki rozwód.

Zdaniem Ibrahima ibn Jakuba dopiero po ślubie Słowianki przestawały pozwalać sobie na jakąkolwiek swobodę i nie dopuszczały myśli o cudzołóstwie.


Reklama


Kawalkada sceptyków

Relacja budzi zrozumiałe emocje. Jeśli jest wiarygodna, to zdradza najstarsze, autentyczne obyczaje Słowian. Normy panujące w okresie przedchrześcijańskim i zupełnie sprzeczne z tymi, które następnie narzucił Kościół. Czy jednak słowa Ibrahima Ibn Jabuba można przyjmować za dobrą monetę?

Zdania w sprawie od dawna są podzielone. Niektórzy badacze sugerowali, że fragment relacji – znanej tylko z późnych, uszkodzonych odpisów – wcale nie pochodził od żydowskiego kupca, ale od innego, arabskiego autora, który nigdy nie zawędrował w pobliże ziem polskich.

Historycy na bardzo różne sposoby próbowali interpretować słowa Ibrahima Ibn Jakuba na temat swobody seksualnej Słowianek (Alfons Mucha/domena publiczna).
Historycy na bardzo różne sposoby próbowali interpretować słowa Ibrahima Ibn Jakuba na temat swobody seksualnej Słowianek (Alfons Mucha/domena publiczna).

Inni wysuwali karkołomną opinię, w myśl której kopiści pomieszali pierwotne słowa. Ich zdaniem w oryginale Ibrahim ibn Jakub pisał rzecz dokładnie odwrotną: podkreślał, że Słowianie nie tolerują żadnej swobody płciowej.

Pojawiały się też głosy, że jeśli nawet tekst był wiarygodny, to nie traktował o Słowianach, ale odmiennym ludzie. Przykładowo Kazimierz Moszyński przypisywał beztroskie podejście do spraw seksu mieszkającym znacznie dalej na wschód Finom nadwołżańskim.

Wielkie historie co kilka dni w twojej skrzynce! Wpisz swój adres e-mail, by otrzymywać newsletter. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.

Nieskrępowana swoboda?

Część ekspertów zaakceptowała przekaz, ale niekoniecznie płynące z niego wnioski. Jerzy Dowiat – współautor Kultury Polski średniowiecznej X-XIII w. – uwierzył w autentyczność tekstu, zaznaczył jednak, że „nie wynika z niego, jak by się pozornie zdawało, teza o usankcjonowanej, nieskrępowanej swobodzie seksualnej dziewcząt słowiańskich”.

Jeden z najnowszych badaczy tematu wyraża się już o wiele bardziej stanowczo. Zdaniem Adama Krawca autora książki Seksualność w średniowiecznej Polsce, przekaz Ibrahima ibn Jakuba „potwierdza możliwość wolnego wyboru partnera przez młode Słowianki”.


Reklama


Diakon Wit i jego (nie)żona

Autor twierdzi też, że pozostałości domniemanych, słowiańskich obyczajów wciąż dawały o sobie znać nawet całe stulecia później. W XII wieku w diecezji krakowskiej doszło do procesu pewnego diakona imieniem Wit, oskarżonego o to, że dopuścił się bigamii. Mężczyzna bronił się, twierdząc, że:

Jego pierwszy związek nie był małżeństwem, bo partnerka z własnej inicjatywy, bez formalnych zmówin i zdawin, zamieszkała z Witem wbrew jego woli i współżyła z nim przez sześć lat, do swojej śmierci. Diakon nie usunął jej tylko z obawy przed jej możnymi krewnymi.

Czyżby jeszcze w XII wieku Słowianki wybierały sobie same "mężów" (Maksymilian Gierymski/domena publiczna).
Czyżby jeszcze w XII wieku Słowianki wybierały sobie same „mężów” (Maksymilian Gierymski/domena publiczna).

Innymi słowy: kobieta zachowała się zupełnie tak, jak dawne Słowianki opisywane przez Ibrahima ibn Jakuba. Sama, swobodnie wybrała partnera seksualnego. A jej rodzina nie tylko zaakceptowała decyzję, ale wręcz byłaby oburzona, gdyby Wit odprawił swoją nieślubną towarzyszkę.

Tradycja niewątpliwie była też znana władzom kościelnym. W efekcie diakon Wit… został uniewinniony.

Przeczytaj również o prawdziwej religii Słowian. W co naprawdę wierzyli nasi przodkowie?


Reklama


Bibliografia

  • Dowiat Jerzy, Etyka seksualna [w:] Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., red. J. Dowiat, Państwowy Instytut Wydawniczy 1985.
  • Jakimowicz Roman, Kilka uwag nad relacją o Słowianach Ibrahima ibn Jakuba, „Slavia Antiqua”, t. 1 (1948).
  • Krawiec Adam, Seksualność w średniowiecznej Polsce, Wydawnictwo Poznańskie 2000.
Autor
Kamil Janicki
4 komentarze

 

Dołącz do dyskusji

Jeśli nie chcesz, nie musisz podawać swojego adresu email, nazwy ani adresu strony www. Możesz komentować całkowicie anonimowo.


Reklama

Wielka historia, czyli…

Niesamowite opowieści, unikalne ilustracje, niewiarygodne fakty. Codzienna dawka historii.

Dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Kamil Janicki

Historyk, pisarz i publicysta, redaktor naczelny WielkiejHISTORII. Autor książek takich, jak Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wawel. Biografia, Warcholstwo czy Cywilizacja Słowian. Jego najnowsza książka toŚredniowiecze w liczbach (2024).

Rafał Kuzak

Historyk, specjalista od dziejów przedwojennej Polski. Współzałożyciel portalu WielkaHISTORIA.pl. Autor kilkuset artykułów popularnonaukowych. Współautor książek Przedwojenna Polska w liczbach, Okupowana Polska w liczbach oraz Wielka Księga Armii Krajowej.

Wielkie historie w twojej skrzynce

Zapisz się, by dostawać najciekawsze informacje z przeszłości. Najlepsze artykuły, żadnego spamu.